سخنگوی ستاد مقابله با کرونا گفت: بحث واکسیناسیون بدون پرداخت به پاندمی کرونا قابل تبیین نیست. کمتر از دو سال از این پاندمی نگذشته و این خیلی اتفاق استثنایی است که یک سال از یک بیماری بگذرد و واکسن آن ساخته شود.
علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت در کلابهاوس به سوالات متعدد خبرنگاران درباره واکسن کرونا پاسخ داد. محمدرضا هاشمیان فوق تخصص آیسییو، مصطفی نوریزاده استادیار دانشکده بیوتکنولوژی دارویی در ترکیه، هادی یزدانی، پزشک، محمدرضا صالحی، مجری کارآزمایی بالینی واکسن کوویران برکت و جمعی دیگر از متخصصان نیز در این بستر حضور داشتند.
مشروح این صحبتها را اینجا بخوانید:
عدم اجرای کارآزمایی بالینی واکسنهای خارجی در ایران یک سیاست بالادستی بود
سخنگوی ستاد ملی مقابله کرونا عنوان کرد: تمام واکسنهای روتینی که دریافت کردهایم حداقل شاید ۴-۵ سال نیاز به کار دارند. در دنیا برخی واکسنها بعد از ۱۸ سال تحقیق و توسعه داشتند، اما حالا ما درباره واکسنی حرف می زنیم که کمتر از ۱ سال پس از بیماری ساخته شده است. هیچ واکسن کرونایی هنوز فاز ۴ را در دنیا نگذرانده است. برای همین همه واکسنها مجوز مصرف اضطراری دارند. حداقل ۷۵ درصد جامعه باید واکسینه شوند تا بتوانیم زنجیره ویروس را قطع کنیم. زمانی زنجیره قطع می شود که ۷۰ درصد جامعه دنیا ایمن سازی شده باشند. حتی واکسیناسیون ۹۰درصد جمعیت یک کشور برای قطع پاندمی کافی نیست.
او سپس در پاسخ به سوالی درباره عدم محقق شدن و نارضایتیها درباره واکسیناسیون کرونا گفت: در حوزه اجتماعی واکسیناسیون باید بگوییم حق با مردم است. مردم می گویند بیماری آمده و دولتها به تکاپو افتادهاند. در خبرها می شنوند کشور ها واکسن می زنند و میپرسند ما چرا نمی زنیم. این که من از مشکلات بگویم خیلی برای مردم قابل قبول نیست.
رئیسی افزود: از ابتدای بحث واکسن کشورها عمدتا دو دسته بودند. کشورهایی که به سمت تولید رفتند و کشورهایی که سرمایه گذاری برای خرید واکسن کردند. قرار نیست همه واکسن بسازند. برخی ترجیح می دهند پول بدهند و واکسن بخرند و برخی کشورها هر دو کار را کردند. مثلا آمریکا علاوه بر اینکه خودش شروع به ساخت فایزر و مدرنا کرد از شرکتهای دیگر واکسن خرید و سرمایه گذاری کرد. کانادا هم برای سه چهارم جمعیت کشورش واکسن خرید.
معاون وزارت بهداشت درباره سیاست ایران در واکسیناسیون کرونا گفت: سیاست کشور ما هم این بود تا زمانی که واکسن کاملا مورد تایید نیست یا با ما پروژه مشترک داشته باشند، کارآزمایی بالینی را در کشور انجام نمی دهیم. این سیاست در بالادست تعیین می شود. کشور ما با توجه به سابقه واکسن سازی پاستور و رازی که ۷۰ سال سابقه واکسن سازی دارند، این سیاست را گرفت.
او افزود: با توجه به پتانسیل داخلی دانشمندان ما شروع به ساخت واکسن کردند چون هم تجربه و هم توان داشتیم و هم ضرورت وجود داشت. این پیش بینی درست وجود داشت که خیلی به راحتی به ما واکسن نمی دهند. حتی کشوری مانند آمریکا تا زمانی که به اندازه قابل قبولی واکسینه نکرد به کانادا واکسن نداد علی رغم اینکه کانادا از آمریکا واکسن خریده بود.
عدم محقق شدن وعدههای واکسنسازهای داخلی، چین و روسیه و کوواکس
رئیسی عنوان کرد: آبان سال گذشته اولین کاری که کردیم تهیه واکسن از کوواکس بود. برای انتقال پول هم مشکلات زیادی داشتیم. با این وجود ۱۶.۸ میلیون دوز واکسن از سبد کوواکس خریدیم. اقدام بعدی مذاکره با کشور چین و روسیه برای تهیه واکسن سینوفارم و اسپوتنیک بود که قولهای خوبی دادند.
او درباره برنامه بعدی ایران در تهیه واکسن داخلی گفت: واکسن سازهای اصلی ما رازی و پاستور هم بیکار ننشستند. پاستور با کوبا رایزنی کرد، چراکه تجربه خوبی با این کشور داریم و قرار شد تکنولوژی واکسن نوواکس را با شرط انتقال فناوری به داخل ایران و مذاکره بیاوریم. واکسن سازهای بعدی هم در فاز ۲ هستند.
معاون وزارت بهداشت درباره عدم محقق شدن وعدهها گفت: اولین محموله قرار بود ۲ میلیون دوز در اسفندماه به دست ما برسد که از دو کشور قرار بود بیاید. کوواکس گفت ۲.۴ میلیون دوز اسفندماه تحویل میدهد، بعد گفتند ۱.۲ میلیون دوز می دهیم. بعد شد ۴۰۰ هزار تا و بعد ۲۰۰ هزار تا شد که آن را هم ندادند. کوواکس به ما واکسن نداد. به دیگران هم نداد. چراکه کشورهای سازنده قول داده بودند ۲۰ درصد تولیدشان را به کوواکس بدهند که هیچ یک تعهدات خود را انجام ندادند.
رئیسی گفت: واکسن سازی های داخلی گفتند اردیبهشت تولید می کنیم که نکردند. چین و روسیه قرار بود فروردین بدهند که باز هم ندادند. باز گفتند اردیبهشت می دهیم باز هم نشد و مقدار اندکی فرستادند. به همین دلیل شخصا تا زمانی که واکسن در یخچالم قرار نگرفته باور نمی کنم وعده ها محقق شود.
او درباره چرایی دریافت واکسن توسط کشورهای دیگر گفت: کشورهای دیگر در کارآزمایی بالینی شرکت کردند و برای همین واکسن گرفتند.خیلی از کشورها مانند امارات و قطر جمعیت زیادی ندارند. در کارآزمایی هم شرکت کردند و واکسن گرفتند. ترکیه در کارآزمایی بالینی سینووک شرکت کرد و حالا ما حاضر نیستیم این واکسن را وارد کنیم. این خلف وعده ها باعث شد مسولان هم بر اساس قولها این حرفها را بزنند. شما در خانه هستید، برق قطع می شود بچه ها می پرسند کی برق می آید؟ زنگ می زنید اداره برق که برق کی می آید؟ اداره می گوید نیم ساعت دیگر و بعد از نیم ساعت بچه ها طلبکار شما می شوند که چرا دروغ گفتی. ما در این وسط گناهی نداشتیم. هر راهی که می شد را رفتیم. سفرای ما خیلی تلاش کردند ولی موفق نبودند.
ویروس دلتا از سیستان و بلوچستان وارد نشد
وی افزود: قطع زنجیره زمانی است که اکثر کشورها واکسینه شده اند. در فوتبال اخیر در انگلیس انفجار عظیمی از ابتلا داشتیم ولی مرگ و میر بسیار اندک است. آمریکا که روزانه ۴ هزار نفر فوتی داشت الان به ۱۰۰ نفر رسیده است. ما فارغ از اینکه اثربخشی واکسن چقدر است می دانیم میزان فوت را کاهش می دهد. بحث سینووک و سینوفارم مطرح شد. اینطور که سینووک باشد و بگوییم نمی خواهیم. الان هم سینوفارم هست و هم سینووک که از سینوفارم استفاده می کنیم.
او درباره نامه منتشر شده درباره اولویت واکسیناسیون گفت: نامه اصلی من به اداره مالیات نبود. این ضمیمه است. مشاغل زیادی برای ما نامه می نویسند. شما نامه نیروهای نظامی، زندانها، شهرداریها، راننده ها، خبرنگاران و اینها را ندیدید. ما در جواب همه گفتیم لیست آماده کنید. افراد را اولویت بندی کنید ما بعد از تزریق گروههای سنی –که نامه اصلی اینجاست- افراد هم واکسینه می شوند. فاز دو گروه سنی است. بعد از آن بیماران خاص که ۴ میلیون هستند و بعدا سراغ گروههای صنفی و شغلی می رویم. امروز درباره راننده های اتوبوس و تاکسی و معلمان جلسه داشتم. این به معنی تزریق امروز نیست. لیستها را راستی آزمایی می کنیم. زمانی که می خواهیم تزریق کنیم از ظرفیت این مشاغل استفاده کنیم تا فشار کمتر به مراکز ما بیاید.
رئیسی درباره ورود ویروس هندی به ایران گفت: در ارتباط با سیستان و بلوچستان و ورود ویروس هندی باید گفت اولین ویروس از بوشهر و هرمزگان وارد شد. افرادی بودند که آنجا شناسایی و قرنطینه شدند. ملوان کشتی بودند. ۲ هفته قرنطینه بودند. بعد برگشت خوردند. سوال کلیدی این است که آیا واقعا ما می توانیم مانع ویروس تنفسی به کشور شویم؟ جواب این است: خیر. شما می توانید تاخیر ایجاد کنید ولی نمی توانید مانع شوید. الان ۶۵ کشور درگیر ویروس دلتا شده اند. شما می توانید تاخیر ایجاد کنید ولی نمیتوانید مانع شوید. در شرق کشور مرزهای ما غیرقابل کنترل است. نیروهای مسلح، ارتش و سپاه نیروهای زیادی متمرکز کردند ولی نمی شد کنترل کنیم. الان در شرق کشور میزان مهاجرت بسیار بالا رفته. سوله هایی داریم که افراد وقتی وارد کشور می شوند در آنجا حضور می یابند و قرنطینه به آن شکل نداریم.
اواضافه کرد: چرا صحبت ویروس دلتا می کنیم؟ ممکن است در کشور خود دچار جهش ویروس شویم. یا باید از ویروس فرار کنیم که رعایت پروتکل می شود یا به آن حمله کنیم که واکسیناسیون می شود. باید این دو کار را با همدیگر انجام دهیم و فرقی نمی کند ویروس چه باشد. به جای نگرانی از ویروس دلتا باید اصولی کار را انجام دهیم یعنی رعایت پروتکل و سرعت در واکسیناسیون. درباره عوارض واکسن هم باید گفت عوارض ثبت می شود و چون عمدتا واکسن خارجی است تولید کنندگان مرتبا گزارش از دنیا می گیرند.
۱۰۰ هزار نفر واکسن برکت تزریق کردند، دو نفر بستری شدند
رئیسی سپس در پاسخ به سوال دکتر نوایی لواسانی، یکی از افراد مبتلا شده به کرونا پس از تزریق واکسن برکت درباره عدم انتشار مقاله درباره این واکسن گفت: واکسیناسیون برکت تازه شروع شده است و بالغ بر ۱۰۰هزار واکسن برکت زده ایم. عوارض جانبی را ثبت می کنیم. مرگ گزارش نشده است. ولی عوارض داشتیم. ۲ مورد بستری داشتیم. بیماران کارشان به آی سی یو نکشیده است. عوارضی مانند تب، بدن درد یک گروه است و عوارض منجر به بستری گروه دوم و گروه سوم بستری در آی سی یو و مرگ را داریم که در قسمت سوم نداشتیم.
او افزود: تعداد زیادی عوارض گروه اول داریم. نیاز است در مقیاس بزرگتری توزیع برکت داشته باشیم. سینوفارم ۴-۵ میلیون دوز تزریق کردیم که عوارض بیشتری هم ثبت شده است. در عوارض برکت ما فوتی نداشتیم.
معاون وزارت بهداشت درباره علت کاهش آمار فوتیهای کرونا درکشور گفت: ویروس دلتا افزایش قدرت انتشار دارد. درباره کشندگی ویروس خیلی مطالعه ای وجود ندارد که ثابت کند بیشتر کشنده است. از نظر ما چند عامل باعث کاهش فوتی شده است. یکی واکسیناسیون افراد بالای ۷۰ سال را داشتیم که بالای ۷۵ درصد شد. از سویی میانگین بیشترین فوتی های ما ۶۹ سال بوده است که نشان دهنده اثر واکسیناسیون است.
او افزود: تجربه همکاران ما هم بالاتر رفته و زیرساختهای ما از جمله اکسیژن هم مهم است. درمان جدیدی نیامده است ولی قدرت پزشکان در تشخیص و مدیریت بیماران زیاد شده است. ما درمان خاصی نداریم ولی تجربیات خوبی داریم. داروهایی استفاده می شود که قبلا استفاده میشده است. همچنان مهمترین درمان این ویروس اکسیژن است. اکسیژن سازهای بیمارستانها عامل کلیدی است. زمانی که بیماران کرونایی در بیمارستانها زیاد می شوند فشار اکسیژن افت می کند ولی در اقدامات اخیر که اکسیژن سازهای بیشتری را به کار گرفتیم فوتی ها کمتر شد.
وی در پایان گفت: این هم که بیمار به موقع روی تخت قرار گیرد موثر است. این که هنوز در چه مرحله ای هستیم نیاز به توضیح داد. واقعیت این است که ما در بازوی پایین رونده موج چهارم بودیم که دلتا به ما خورد ولی هنوز به قله آن موج نرسیدیم. هنوز نمی دانیم قله کجاست. ما در شاخه بالا رونده هستیم. زمانی که شیب نزولی شد خیالمان راحت می شود. روند بیماری اینطور است که ۳هفته بیماران سرپایی بالا می روند بعد از ۳ هفته بستری ها و بعد از ۳ هفته بعدی فوتی ها افزایش می یابند.
