برچسب: مهریه

مهریه در فرهنگ ازدواج ایرانی ها جایگاه خاص و البته دردسرهای خود را دارد.

به گزارش رکنا، میلاد گالری نقاشی‌هایش را برپا کرده و خوشحال بود که توانسته هنرش را به نمایش بگذارد. در اولین گالری، شقایق کارهایش را می‌بیند و عاشق هنر مهران می‌شود. سه ماه بعد دختر جوان به عقد مرد نقاش درمی‌آید و مهریه‌اش را ۱۰۰ تابلوی نقاشی از منظره تعیین می‌کند که آقاداماد باید خودش بکشد. آنها خیلی زود فهمیدند که با هم تفاهم ندارند و عروس‌خانم مهریه‌اش را خواست و درخواست طلاق داد.

شقایق از دادگاه خواسته بود مهریه‌اش را یکجا به او بدهند اما مرد نقاش اعلام کرد نمی‌تواند ۱۰۰ تابلو را در زمان کمی آماده کند و تحویل دهد. به همین خاطر قاضی رای داد او تا ۱۰۰ ماه، هر ماه یک تابلوی نقاشی از منظره به همسرش بدهد.

 

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس درباره قانون جدید مهریه گفت: احتمالا در این قانون، سقف و کف برای مهریه تعیین می‌شود.

کاظم دلخوش اباتری در گفتگو با خبر فوری بیان کرد: به علت نوسانات بازار سکه جامعه دچار تنش شده است؛ در قانون جدید مهریه حقوق خانم‌ها و آقایان هر دو باهم حفظ شود.

او ابراز امیدواری کرد: قانون جدید مهریه مشکلات خانوادگی را کاهش می دهد.

دلخوش گفت: در قانون جدید احتمال دارد سکه یا تعداد سکه تغییر کند و یا سقف و کف برای مهریه تعیین شود.

 

برخی از وکلا اعتقاد دارند، مهریه همان است که قبل از وقوع عقد ازدواج بر آن توافق شده و در زمان عقد ازدواج در قباله درج می‌شود. چنانچه بعد از وقوع عقد قصد افزایش آن باشد، این موضوع مهریه تلقی نمی‌شود.

فزایش مهریه موضوعی است که در قانون مدنی از آن ذکری به میان نیامده است، با وجود این به لحاظ طرح دعاوی بسیار در محاکم پیرامون افزایش مهریه و تغییرات صورت گرفته در خصوص آن در رویه قضایی کشور نظرات متفاوتی اتخاذ شده است. در این نوشتار به بررسی این موضوع و نظرات حقوقدانان در این رابطه می‌پردازیم، اما قبل از آن لازم است تعریفی از مهریه ارائه دهیم.

مهریه چیست؟

به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی مهریه مالی است که به مجرد عقد، زوجه مالک آن می‌شود؛ بنابراین مهریه یا صداق تعهد مالی است که شوهر به هنگام وقوع عقد، پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می‌گیرد و مکلف است بلافاصله پس از امضای قرارداد ازدواج هر لحظه که زن مطالبه کند آن را بپردازد. لازم به ذکر است برای اینکه مالی بتواند به عنوان مهریه زن قرار بگیرد صرف مالیت داشتن بدین معنی که ارزش ریالی داشته باشد کافی است؛ لذا مهریه می‌تواند وجه رایج کشور، سکه، اموال غیر منقول و … باشد مطالبه مهریه هم از طریق دادگاه و هم از طریق اجرای ثبت امکان پذیر است.

همان طور که در ابتدا گفته شد گاهی اوقات زوجین پس از عقد، تصمیم می‌گیرند میزان مهریه را افزایش دهند، اما آیا پس از عقد ازدواج، می‌توان میزان مهریه را با توافق زوج و زوجه افزایش داد؟ در این مورد بین وکلا و حقوقدانان اختلاف نظر وجود داشت، به همین جهت هیئت عمومی دیوان عدالت اداری رأیی را بر اساس نظر فقهای شورای نگهبان صادر نموده که به نظر می‌رسد تکلیف را تعیین کرده است. در این بخش ابتدا برخی از نظرات حقوقدانان را بیان می‌کنیم در نهایت به بررسی رای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری می‌پردازیم.

بخشنامه‌ای وجود دارد که به موجب آن چنانچه به علل مختلف زوج در مقام ازدیاد مهریه زوجه برآید، این عمل باید به موجب اقرارنامه رسمی صورت گیرد که در دفترخانه اسناد رسمی به ثبت برسد؛ دفاتر اسناد رسمی به استناد همین بخشنامه با تنظیم اقرارنامه ثبتی مهریه‎ها را افزایش می‎دهند، اما در مورد شرعی بودن این مساله اختلاف نظر وجود دارد.

برخی از وکلا اعتقاد دارند، مهریه همان است که قبل از وقوع عقد ازدواج بر آن توافق شده و در زمان عقد ازدواج در قباله درج می‌شود. چنانچه بعد از وقوع عقد قصد افزایش آن باشد، این موضوع مهریه تلقی نمی‌شود، زیرا در مقابل آن عقد جدیدی وجود ندارد بلکه بخشش مالی از سوی شوهر به زوجه یا هر نوع عقد غیرمعوض دیگری است؛ لذا این افزایش مهریه وجاهت شرعی و قانونی ندارد.

یک نظر دیگر وجود دارد که بر اساس آن اگر مرد یا زن بخواهند میزان مهریه خود را افزایش یا کاهش دهند، باید آن را در سند رسمی ذکر کنند و در دفترخانه به ثبت برسانند. البته هر گونه افزایش در میزان مهریه مستلزم فسخ عقد ازدواج و جاری شدن مجدد صیغه عقد نکاح است، که باید توجه داشت این نظر خلاف شرع مقدس اسلام است.

زن چگونه می‌تواند جلوی فرار مرد از پرداخت مهریه را بگیرد؟

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که منظور از فسخ نکاح چیست و با طلاق چه فرقی دارد؟

فسخ نکاح یکی از روش‌های انحلال و پایان پذیرفتن عقد نکاح است. یعنی با فسخ نکاح، دیگر بین زن و شوهر زوجیتی وجود نخواهد داشت بنابراین از این جهت فسخ نکاح و طلاق تفاوتی با یکدیگر ندارند و هر دو رابطه حقوقی، عاطفی و اجتماعی نکاح را به پایان می‌برند. در تعریف دقیق‌تر می‌توان گفت فسخ نکاح نوعی بر هم زدن یک جانبه عقد نکاح هست. بر عکس طلاق، در فسخ نکاح، حق برهم زدن نکاح هم برای زن و هم برای مرد در نظر گرفته شده و منحصر به یکی از طرفین نیست. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد اینکه فسخ نکاح چیست و با طلاق چه فرقی دارد را بدست آورید.

طلاق از سوی زوج اصولا نیاز به شرط خاصی نداشته و زوج هر موقع که بخواهد می‌تواند همسر خود را طلاق دهد. درصورتی که زوجه برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد نیاز به حصول شرایطی دارد تا این حق برای او ثابت شود. برای مثال در طلاق از جانب زوجه، زن باید اثبات کند که شوهر او نفقه نمی‌پردازد و یا معتاد است. ولی در فسخ نکاح وضعیت به گونه ایست که هم برای فسخ از جانب مرد و هم برای فسخ از جانب زن شرایط خاصی باید وجود داشته باشد. یعنی مرد برخلاف طلاق نمی‌تواند بدون دلیل عقد نکاح را فسخ کند.

در موارد زیر هر یک از زوجین می‌توانند عقد نکاح را فسخ کنند:

۱- هرگاه زن یا مرد موقع انعقاد عقد نکاح شرط کرده باشد که طرف مقابل باید ویژگی یا صفت خاصی داشته باشد و پس از عقد، آشکار شود که چنین ویژگی یا صفتی در او نیست، طرفی که شرط را گذاشته حق فسخ خواهد داشت.

۲- جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از اینکه مستمر یا ادواری باشد، برای طرف مقابل موجب فسخ است.

۳- یک سری بیماری‌ها که در هر یک از طرفین وجود داشته باشد با حصول شرایطی طرف مقابل حق فسخ خواهد داشت.

اما در نهایت به دلیل اختلاف نظرهایی که در این زمینه وجود داشت هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۵ شهریور ماه سال ۸۸ با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آرا بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی کرد.

در رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری آمده است: طبق نظریه شماره ۳۵۰۷۹/۳۰/۸۸ مورخ ۱۲ مرداد سال ۸۸ فق‌های شورای نگهبان مبنی بر اینکه «مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد واقع شده است و ازدیاد مهر بعد از عقد شرعاً صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرع است.» هرچند آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در حکم قانون است و رأی اخیر نیز بر اساس نظر فق‌های شورای نگهبان صادر شده، اما برخی وکلا معتقدند مهریه عوض عقد نکاح نیست و تراضی و توافق طرفین بر تغییر مهریه خلاف شرع محسوب نمی‌شود و در هیچ کجای فقه یا قانون نیز به این مطلب اشاره نشده که میزان مهریه لایتغیر است.

مع ذلک در حال حاضر همه دادگاه‌های خانواده می‌بایست طبق رأی دیوان عدالت اداری عمل نمایند؛ بنابراین امکان افزایش مهریه بعد از عقد وجود نخواهد داشت و ازدیاد میزان مهریه بعد از عقد فقط یک تعهد و هبه (بخشش) از سوی مرد به زن است که عنوان و امتیاز مهریه را ندارد.

 

هنگام اجرای صیغه نکاح، زوج، مال معین یا چیزی که قائم مقام مال باشد را بر ذمه خود قرار می‌دهد که در صورت عندالمطالبه بودن و مطالبه زن، مکلف است آن را بپردازد.

عقد ازدواج در میان سایر عقود از اهمیت ویژه‌ای نزد قانونگذار برخوردار است به این دلیل که اساس یک رابطه مشترک دائم و موقت را با تعهدات مالی و غیرمالی شکل می‌دهد؛ که به موجب آن مادامی که عقد ازدواج منعقد شود و مهریه حال باشد، زن می‌تواند مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند و این حق مالی برای زن و تعهد مالی برای مرد است، اما نه بصورت اساس رابطه زوجیت بلکه مهریه تعهد تبعی است.

مهریه ممکن است عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه. در هر صورت مرد موظف به پرداخت مهریه همسرش است مگر در شرایط خاص فسخ نکاح که به زن مهریه تعلق نمی‌گیرد.

اصولا پرداخت مهریه تکلیف مرد است و یکی از استثنائات عدم پرداخت مهریه این است که اگر بین زن و مرد نکاح برقرار شود منتها رابطه زناشویی شکل نگیرد در اینصورت زن می‌تواند نصف مهریه را مطالبه کند و تمام مهریه به او تعلق نمی‌گیرد.

تعلق مهریه در صورت خیانت زن

خیانت زن چه در حد رابطه نامشروع مادون زنا باشد و چه زنا و حتی اگر زنای محصنه باشد باز نافی مهریه او نخواهد بود. در هرصورت زن می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند و بگیرد.

گاهی مشاهده شده که صرف این که یک خانم متاهل با یک آقای دیگر مکالمه داشته شوهرش شکایت رابطه نامشروع کرده و اعلام کرده مهریه به او نمی‌پردازم.

این ادعا هیچ سند و دلیل حقوقی ندارد. هیچ مردی نمی‌تواند به ادعای این که همسر من خیانت کرده و رابطه نامشروع داشته از پرداخت مهریه خودداری کند.

اگر زن مرتکب زنای محصنه شود یعنی درحالی که همسر قانونی دارد و با او امکان رابطه جنسی متعارف دارد با مرد دیگری رابطه جنسی برقرار کند و چهار شاهد عادل نیز شهادت دهند که این اتفاق افتاده است این خانم ممکن است به جرم زنای محصنه اعدام شود منتها مهریه او ساقط نخواهد شد.