رئیس مؤسسه پژوهشی فهیم گفت: دیدگاه‌های فقهی‌ای وجود دارد که معتقدند زنان نه فقط می‌توانند رئیس جمهور شوند و مدیریت اجرایی کشور را به عهده بگیرند، بلکه حتی می‌توانند مرجع تقلید شوند و هم می‌توانند قضاوت کنند.

حجت الاسلام وکاظم قاضی زاده در پاسخ به این سؤال که لفظ «رجال» که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بعنوان یکی از شروط کاندیداهای ریاست جمهوری مطرح شده، به معنای جنسیت است و فقط مردان را شامل می‌شود یا به معنای داشتن شرایط است و علاوه بر مردان، زنان را هم شامل می‌شود؟ اظهار داشت: در مورد تعبیر رجال سیاسی، از دو منظر می‌شود به این مسئله نگاه کرد؛ یکی این که مدونان قانون اساسی، از این واژه چه چیزی اراده کردند و دوم این که الان در عرف اجتماعی، چه چیزی از این واژه فهمیده می‌شود و آن چیزی که مورد مهاجه افراد، تحت عنوان رجال قرار می‌گیرد، چیست.

این استاد حوزه علمیه قم گفت: از منظر اول ظاهرا در مجلس خبرگان قانون اساسی این اختلاف بین افرادی بود که در این مجلس حضور داشتند بود و این اختلاف اجمالا به طور جدی بین روحانیون برجسته آن مجلس و افراد دیگر وجود داشت.

وی خاطرنشان کرد: شاید بتوان گفت به نوعی برای راضی کردن کسانی که قائل بودند رئیس جمهور باید حتما مرد باشد مثل مرحوم آیت الله صدوقی و در مقابل، کسانی که این نکته مدنظرشان نبود و شرط مرد بودن را برای رئیس جمهور ضروری نمی‌دانستند، برای راضی کردن صاحبان هر دو تفکر، در نهایت واژه‌ای را به کار بردند که اگر آن دسته گفتند چرا شرط مردانگی نگذاشتید بگویند رجال سیاسی تصریح شده و اگر این دسته گفتند چرا رئیس جمهوری را به مردان مشروط کردید، بگویند، رجال سیاسی چنین معنایی ندارد که فقط جنسیت مردانه باشد.

قاضی زاده افزود: به نوعی این ابهام در این ماده قانونی هنگام تصویب آن، با عنایت و توجه افراد مجلس خبرگان گنجانده شد و البته متأسفانه این ابهام در برخی جاهای دیگر قانون اساسی هم هست؛ و این‌ها ابهام‌هایی است که با توجه و اراده خود مدونان در قانون راه پیدا کرده که بحث آن در نشست‌های علمی تخصصی است.

وی گفت: امروزه وقتی واژه رجل سیاسی گفته می‌شود، رجل سیاسی به کسی می‌گویند که در حقیقت در عرصه سیاست دارای مدیریت و دارای یک شخصیت اجتماعی بالا هست؛ و رجال در این ماده قانونی، چون تعبیر رجال مذهبی و رجال سیاسی گفته می‌شود، مراد کسانی هستند که قدرت تحلیل و درک شان از مسائل و پدیده های سیاسی به جهت آگاهی عمیق شان از مسائل اجتماعی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی، به گونه‌ای است که همواره می‌توانند مصالح نظام اسلامی و معیارهای اصیل را در اداره جامعه تشخیص دهند؛ در این مفهوم رجال، ظاهرا رجال سیاسی اختصاصی به مردان بعنوان جنس مرد ندارد.

رئیس مؤسسه پژوهشی فهیم، یادآور شد: ما خودمان هم دیدیم که گاهی اوقات، خانمی که می‌تواند برجستگی خاصی در حوزه اجتماعی داشته باشد و یا مثلا در حادثه خطیری که پیش می‌آید پیشقدم می‌شود، می‌گوییم این زن چه مردانگی از خودش بکار برد؛ هیچ وقت این تعبیر را بکار نمی‌بریم که از خودش زنانگی نشان داد؛ این نشانگر این است که مفهوم رجال، مفهومی اعم از مرد یا زن دارد.

وی با بیان این که البته به لحاظ فقهی این اختلاف بین علما وجود دارد، گفت: بعضی صاحبان علم، اعتقاد دارند با توجه به مبانی دینی، ما نمی‌توانیم قدرت اجرایی اول کشور را به دست زنان دهیم، اما در مقابل، این نظریه، دیدگاه‌های فقهی دیگری هم وجود دارد که زنان نه فقط می‌توانند رئیس‌جمهور شوند و مدیریت اجرایی کشور را به عهده بگیرند، بلکه زنان حتی می‌توانند مرجع تقلید شوند و هم می‌توانند قضاوت کنند؛ و همین نکته و این اختلاف نظری که در مباحث فقهی بین محققان وجود دارد، سبب اختلاف برداشت و اختلاف تفسیر در این بند از بندهای مربوط به شرایط ریاست شده است.