تنها چند ساعت فرصت باقی مانده تا متروی تهران احتمالا به ۱۰۰۰ میلیارد تومان پول اوراق مشارکتش برسد، پولی که حدود چهار ماه است در حساب بانک رفاه مانده و ایستگاه های جدید مترو در انتظار تزریق این پول خاک می خورند.
سال گذشته شورای شهر تهران با انتشار ۱۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای توسعه مترو و اتوبوس موافقت کرد و بعد از آن مسئولان شهرداری کفش آهنین به پا کردند که بتوانند تا زمان سررسید اوراق یعنی ۳۱ تیرماه ۹۹، عاملیت انتشار این اوراق مشارکت را به یک بانک بسپارند اما به دلیل مشکلات مالی شهرداری و بدهی های زیاد به سیستم بانکی،پیدا کردن بانک به راحتی میسر نشد تا اینکه نهایتا محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران در اول مرداد ماه سالجاری اعلام کرد که تلاش های شهرداری تهران به ثمر نشسته و بالاخره آنها مجوز صدور انتشار اوراق مشارکت با عاملیت بانک رفاه را دریافت کردند.
وی اعلام می کند که در واپسین ساعات مهلت قانونی، مجوز انتشار اوراق مشارکت اتوبوس و متروی تهران صادر شده و مناف هاشمی معاون حمل و نقل شهردار تهران تا نیمه های شب بین بانک رفاه کارگران و بانک مرکزی در حال تردد بود تا مجوزها را بگیرد.
بعد از اعلام تلاش های دقیقه نودی و شبانه معاونین شهردار، محمد شریعتمداری وزیر رفاه نیز در حساب توییتری خود نوشت: “مفتخر و مسرورم که از میان بانک های کشور، بانک رفاه کارگران امکان انتشار ۱۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت شهرداری را داشته است تا ناوگان حمل و نقل شهری پایتخت، اتوبوس و مترو به فوریت توسعه یابد و امیدوارم این اقدام بانک رفاه کارساز بوده و آسایش بیشتر مردم را موجب شود.”
بعد از آن نیز پیروز حناچی در حساب شخصی خود در توییتر نوشت:” خوشبختانه با پیگیری همکارانم در شهرداری و شورای شهر تهران و همکاری بانک مرکزی و دولت محترم؛ ۱۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت توسعه مترو و اتوبوسرانی منتشر شد و با این اتفاق مهم، در سال ۹۹ شاهد برداشتن گامهای جدی در توسعه خطوط ۶ و ۷ مترو و ناوگان اتوبوسرانی خواهیم بود.”
با کسب مجوز انتشار اوراق مشارکت، همه مدیران شهرداری نفس راحت کشیدند چراکه از این ۱۵۰۰ میلیارد تومان،۱۰۰۰ میلیارد تومان متعلق به مترو بود و با یک حساب سرانگشتی می شد فهمید که تعداد زیادی ایستگاه با این پول به مدار بهره برداری می رسد، به همین دلیل بارها و بارها مسئولان مترو و شهرداری به مردم وعده دادند که تا پایان سال ۹۹، ۱۲ و شاید ۱۴ ایستگاه جدید مترو را افتتاح کنند اما بعد از انتشار اوراق و واریز پول در حساب بانک رفاه جنس مشکلات تغییر کرد، به گونه ای که مسئولان شهرداری به مانند داستانی که با بانک آینده داشتند نتوانستند پول اوراق را دریافت کنند.
عدم واریز پول اوراق مشارکت به حساب شهرداری از سوی بانک رفاه موجب شد که مرتضی الویری ییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران از معطل ماندن ۱۵ هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت به دلیل عدم ارائه وثیقه در بانک رفاه کارگران گلایه کند و بگوید:” قرار بود این اوراق برای اجرای طرح های حمل و نقل عمومی شهر تهران با ارائه مطالعات توجیهی مطابق ضوابط و با رعایت طرح های جامع و تفصیلی شهر تهران و سایر قوانین و مقررات فرادستی استفاده شود. در حالی که به فصل پاییز و افزایش آلودگی هوا و لزوم تقویت و توسعه حمل و نقل عمومی با اولویت شبکه اتوبوس و مترو نزدیک شده ایم اما به دلیل عدم ارائه وثیقه های لازم ۱۵ هزار میلیارد ریال از اوراق مشارکت فروخته شده در نزد بانک رفاه کارگران باقی مانده است.”
بعد از آن نیز حسن رسولی خزانه دار شورای شهر در جلسه علنی شورای شهر تهران نسبت به عملکرد معاونین شهردار در وصول پول اوراق مشارکت انتقاد کرده و اعلام می کند:” ۱۵۰۰ میلیارد تومان پول نقد شهرداری در بانک رفاه مانده است. خواهشمندم به جای اینکه جلسات خود را با مقامات در صحن شورا گزارش کنید، این مبلغ را نقد و خرج کنید و بانک مرکزی و سایر مقامات کشور بدانید که نمیتوان با این شیوه پایتخت را مدیریت کرد. شرایط بحرانی است و باید مدیریت بحران انجام دهید و نمیتوان با مدیریت نشسته و جلسه کاری از پیش برد، شما باید با جدیت تمام برای وصول این اوراق مشارکت تلاش کنید و پشت در اتاق رئیس جمهور مصرانه حضور داشته باشید.”
انتقادات به عدم پرداخت پول اوراق مشارکت در مهلت قانونی ادامه داشت و بارها مسئولان مترو و مالی شهری اعلام کردند که بانک رفاه وثایق آنها را نمی پذیرد تا اینکه محمدنادر محمدزاده رئیس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران در مصاحبه ای با ایسنا ضمن بررسی موشکافانه چرایی بروز این مشکلات اعلام می کند نه تنها بانک رفاه وثایق شهرداری را نمی پذیرد بلکه سازمان تامین اجتماعی نیز پاسخ به استعلامات بیمه ای را منوط به پرداخت بدهی ها می کند؟
وی ادامه می دهد:” بانکها در پرداخت تسهیلات، آیین نامه های مشخصی برای پرداخت وام به اشخاص حقوقی دارند که ضوابط مختلفی در مورد فعالیت شرکتها از جمله احتمال انحلال آنها در نظر گرفته شده و حالا بانکها می خواهند شهرداری تهران که شخصیت مالی به مانند دولت دارد را در چارچوب ضوابط شرکت های حقوقی بگنجاندند؛ در حالی که شهرداری ها به دلیل نوع مناسبات و سطح خدماتی که ارائه می دهند دارای شخصیت اعتباری ویژه ای هستند که شرایط استقرار آنها نیز پایدار و غیر قابل حذف است.”
محمدزاده تاکید می کند: املاک شهرداری بعضا به دلیل کاربری و یا نوع پایان کار، منطبق با آیین نامه داخلی بانک برای پرداخت تسهیلات نیست در حالی که شهرداری خودش مرجع اعلام کاربری و صدور پایان کار است و بانک می تواند در این زمینه تسهیلاتی را فراهم کند.
وی ادامه می دهد: مشکل دوم در راه نقدشوندگی پول اوراق مشارکت، زمانبر بودن استعلامات بیمه ای تامین اجتماعی است. به گونه ای که شهرداری بعضا املاک اداری خود را برای رهن به بانکها معرفی می کند که در این زمینه لازم است تا استعلامات بیمه ای از تامین اجتماعی اخذ شود، اما متاسفانه می بینیم، استعلامات منوط به تسویه حساب یا تعیین تکلیف حساب های قبلی فی مابین شهرداری و بیمه می شود، در حالی که در خود ملک مورد استعلام بدهی وجود نداشته و گره زدن حل مشکلات چند ده ساله قبل به این مسئله، اقدام درستی نیست.
محمدزاده می افزاید: در مدیریت اسبق شهری، مترو به همین شیوه یعنی ضمانت حساب های بانکی اش از تسهیلات مختلف بهره مند می شد و اصلا ضمانت ملکی نمی داد، بلکه شهردار در نامه ای به بانک اعلام می کرد که هرکدام از حساب ها را که می خواهند به عنوان تضمین وام یا تسهیلات در اختیارشان خواهد بود و با همین نامه پول اوراق مشارکت به شهرداری پرداخت می شد.
به گفته وی، در هر صورت درست است که شهرداری تهران بدهی هایی به سیستم بانکی دارد، اما یادمان باشد که شهرداری هر ماه چند هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد و تضمین این رقم ۷۵۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت سهم شهرداری برای مترو نزد بانک رفاه، نیمی از گردش مالی شهرداری در یک ماه هم نیست.
اولتیماتوم دوهفته ای بانک مرکزی به بانک رفاه
تنها چند ساعت به مهلت پرداخت قانونی مانده
بنابراین گزارش، اصرارهای شهرداری و انکارهای بانک رفاه ادامه داشت تا اینکه پای بانک مرکزی نیز به میدان باز شد و آن گونه که علی امام مدیرعامل مترو تهران می گوید: بانک مرکزی مهلت دو هفته ای به بانک رفاه داده است و برهمین اساس این بانک تا اول آذر ماه(فردا) فرصت دارد که این پول را به حساب شهرداری واریز کند و در غیر این صورت هر روز ماندن پول در حساب تخلف بانک رفاه است.
وی در مورد تحقق وعده افتتاح ۱۲ ایستگاه مترو هم با اشاره به بهره برداری آزمایشی یکی از ایستگاه ها “برج میلاد” طی روزهای گذشته می افزاید: بارها اعلام کرده ایم که برای افتتاح ۱۱ ایستگاه دیگر مترو و تحقق وعده هایمان نیازمند منابع مالی هستیم.
امام ادامه می دهد: ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت سال ۹۸ متروی تهران که در تاریخ ۳۱ تیرماه سالجاری با عاملیت بانک رفاه به فروش رسیده، هنوز به حساب شهرداری تهران واریز نشده است، این درحالی است که انتظار داشتیم این پول در مهرماه به دست ما برسد و حالا در آخرین روزهای آبان ماه هستیم و خبری از پول نیست و شاهد تاخیر دوماهه در برنامه های افتتاح هستیم و این درحالی است که نوسانات قیمتی به خصوص در شش ماهه اخیر بگونه ای است که قول و قرارهای مالی در معرض آسیب است و امیدواریم با پیگیری های مدیران ارشد شهرداری و معاونت حمل و نقل شاهد وصول ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت طی روزهای آینده باشیم.
ورود معاون اول رئیس جمهور به اوراق مترو
مترو موضوع شهرداری نیست بلکه حاکمیتی است
در حالی که تنها مسئولان شهرداری در واپیسن ساعات در تلاش هستند که پول اوراق مشارکت را به حساب شهرداری منتقل کنند چند روز پیش کاظمی مدیرکل حوزه شهردار تهران اعلام کرد که پای جهانگیری معاون اول رئیس جمهور نیز به موضوع اوراق باز شده و در ادامه توضیح می دهد:” شهردار با اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری درباره اوراق مشارکت جلسه ای داشتند چراکه متأسفانه چند روز بیشتر برای استفاده از اوراق مشارکت فرصت باقی نمانده و سازمان تأمین اجتماعی در کمال ناباوری در این کار گره انداخته و وثایق شهرداری که باید به بانک رفاه اعلام شود را اعلام نمی کنند، در حالی که در این مورد خیلی بخشی نگاه می شود. با اینکه تأکید کرده ایم که مترو موضوع شهرداری تهران نیست، بلکه یک موضوع حاکمیتی است و مربوط به کل سیستم مدیریتی کشور می شود و اگر هرگونه اختلال و مشکلی در مسیر ساخت ایستگاه های جدید و بهره برداری از خطوط صورت بگیرد متوجه تصمیم گیران بالادستی است.”
آنها از ما چیزی را طلب میکنند که مربوط به دوره ما نیست
بانک عامل طوری با املاک تضامنی ما رفتار می کند که گویی می خواهد این املاک را بخرد
همچنین پیروز حناچی، شهردار تهران درباره مشکلی که برای دریافت اوراق مشارکت شهرداری بانک رفاه ایجاد شده می گوید:” تلاش کرده ایم که اوراق مشارکت امسال را دریافت کنیم اما مشکلی با سازمان تامین اجتماعی به وجود آمده است. البته شرایط آنها را هم درک میکنیم که باید حقوق مستمری بگیران غیر دولتی را تامین کنند اما مشکل اینجاست که آنها از ما چیزی را طلب میکنند که مربوط به دوره ما نیست. در دوره مدیریت شهری جدید تمام مطالبات تامین اجتماعی پرداخت شده اما در دوره قبل از دوره پنجم مدیریت شهری پول هایی از قراردادهای شهری کسر شده که باید به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می شده و این اتفاق نیفتاده است و مشکل دیگری که با بانک عامل پیدا کردهایم این است که بانک عامل طوری با املاک تضامنی ما رفتار می کند که گویی می خواهد این املاک را بخرد، در حالی که این املاک صرفاً تضمینی هستند تا در صورتی که شهرداری نتوانست اقساط خود را به موقع پرداخت کند و بانک نتوانست از حساب شهرداری این پول را برداشت کند سراغ این املاک برود.”
حناچی در ادامه دست یاری به سوی مسئولان دراز می کند و می افزاید:” همه افرادی که لازم بود در مورد مشکل اوراق مشارکت اطلاع داشته باشند را خبر کرده ایم. اعضای شورای شهر تهران، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان تامین اجتماعی خبر دارند. به معاون اول رئیسجمهور هم اطلاع دادهایم و بارها با رئیس بانک مرکزی در این زمینه صحبت کرده ایم. راه حل این مشکل از عهده ما خارج است به هر حال این اوراق مربوط به ناوگان حمل و نقل شهری است و به نوعی موضوع حاکمیتی محسوب می شود و انتظار این است که مقامات در موضوع ورود کنند و آن را حل کند.”
تامین اجتماعی می گوید شهرداری به ما بدهکار است
کارشناسان یک میدان میوه و تره بار خواستند
گلایه از لجبازی تامین اجتماعی با مردم تهران
روایت ها از نحوه برخورد بانک رفاه و سازمان تامین اجتماعی که هر دو زیر مجموعه وزارت رفاه هستند ادامه داشت تا اینکه عبدالحمید امامی معاون مالی شهرداری تهران که به نوعی معاونتش در خط مقدم رایزنی ها قرار دارد، می گوید:” بعد از کش و قوسهای فراوان که اوراق مشارکت در موعد مقرر منتشر شود، زمانی که قصد داشتیم اسناد وثیقه را در دفترخانه به نام بانک عامل منتقل کنیم، تامین اجتماعی پس از استعلام اعلام کرد شهرداری به ما بدهکار است و بعد از یک ماه و نیم پیگیری و مذاکره شهرداری با مدیران تامین اجتماعی و اقناع آنان که این بدهی که رقم بالایی است مربوط به دوره گذشته است، آنان توجهی نکردند و تاکید داشتند شهرداری باید بر اساس تعهدات خود به طور اقساط بدهی را پرداخت کنند.”
وی می افزاید:” اعلام کردیم بدهی را پرداخت می کنیم اما در شرایط کرونا امکان پرداخت نقدی نیست، با این حال شهرداری آمادگی دارد تا به جای بدهی ملک بدهد، اما مدیران تامین اجتماعی هنوز قبول نکرده اند. حتی کارشناسان این نهاد یک میدان میوه و تره بار را خواستند که ما هم حاضر به تخلیه شدیم. اما هوز پاسخی ندادند. پیشنهاد بعدی شهرداری این بود که تامین اجتماعی همانطور که حسابهای قبلی را بسته باز هم میتواند ادامه دهد، اما مساله اینجاست که اوراق مشارکت فقط برای شهرداری نیست، بلکه برای همه شهروندان تهران حتی رییس جمهوری، هیات دولت و… است. ”
معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران اقدام سازمان تامین اجتماعی را لجبازی با مردم دانسته و می گوید: “شهرداری حاضر است بدهی مربوط به دوره گذشته را پرداخت کند و متعهد به این کار است، اما تامین اجتماعی در شرایط کرونا که درآمدهای شهرداری به نصف رسیده، اجازه دهد شهروندان از کرونا آسیب نبینند و به امورات رسیدگی کنیم. در این شرایط یقه گرفتن درست نیست و این در حالی است که قائم مقام بانک مرکزی، مدیرعامل بانک رفاه، معاونان وزیر کشور، معاون اول رییس جمهوری و معاونان وزارت اطلاعات در جریان هستند که بدهی مربوط به گذشته است و شهرداری تهران بر اساس وظیفه و تعهد خود حقوق را مرتب پرداخت میکند و اگر کسی در گذشته چه شهرداری چه تامین اجتماعی به تعهداتشان عمل نکرده اند اکنون حاضر به پرداخت مطالبات هستیم اما به شرط امکان.”
تنها چند ساعت تا مهلت تعیین شده برای پرداخت پول اوراق مشارکت مترو باقی مانده و باید دید تلاش های جمعی برای رسیدن این پول به مترو و ایستگاه هایی که در انتظار تجهیزات هستند و با این پول می شود خرید اما خاک میخورند، به نتیجه می رسد یا خیر؟ شاید هم لازم باشد مدیران شهری با وزارت رفاه و شخص وزیر رایزنی کنند تا مشکل حل شود.
