تکرار سناریوی مهر ۹۷ برای بازار ارز در مهر ۹۹ محتمل است و پیش بینی گروهی از فعالان بازار ارز در روز‌های میانی مهرماه بر این گمانه متمرکز شده است.

دو سال پیش و در روز‌هایی که نرخ دلار در بازار آزاد از حدود ۱۳ هزار تومان در میانه شهریور در کمتر از یک‌ماه به بیش از ۱۸ هزار تومان در اوایل مهر رسیده بود بسیاری با اعلام نرخ‌های ۵۰ هزارتومانی و بالاتر در انتظار ثبت رکورد‌های نجومی در بازار ارز بودند؛ اما نرخ ارز در آن مقطع موفق به کانال شکنی جدید نشد و با اعمال سیاست‌های جدید بانک مرکزی با سقوطی باورنکردنی به ۱۰ هزار تومان در اواخر پاییز رسید؛ هرچند نرخ ۱۰ هزار تومانی نیز ثابت نماند و با بروز برخی از نوسانات سال ۹۷ را با همان ۱۳ هزار تومان اواسط شهریور به پایان رساند.

حالا و در اواسط مهر ماه ۹۹، یک روز پس از اعلام بازگشت ۲۶ میلیارد دلار از ارز‌های صادراتی سال‌های ۹۷ و ۹۸ توسط رئیس کل بانک مرکزی بازار ارز بار دیگر روندی نزولی به خود گرفته است. نرخ ارز در حالی که ۱۰ روزی با سقف ۳۰ هزار تومانی در جدال بود سرانجام موفق به شکستن نشد و عقب نشست. قیمت دلار در بازار ارز از دیروز با ریزش همراه شده و هم اکنون با قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان در خیابان فردوسی مبادله می‌شود.

گزارش‌های میدانی نیز حاکی است از ظهر دیروز بر تعداد فروشنده‌های ارزی اضافه شده و خریداری در بازار دیده نمی‌شود؛ صراف‌ها و فعالان بازار اخبار مثبت همتی مبنی بر آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران، تسریع در بازگشت ارز‌های صادراتی و بهبود روند صادرات نفتی کشور را عاملی مهم برای این کاهش نرخ می‌دانند و می‌گویند کاهش قیمت دلار احتمالاً ادامه دار باشد. بسیاری از آن‌ها نیز قبلاً در خصوص حساسیت بانک مرکزی به نرخ ۳۰ هزار تومانی دلار هشدار داده بودند و اعتقاد داشتند بانک مرکزی با استفاده از منابع خود اجازه افزایش بیشتر نرخ دلار را نخواهد داد.

اکنون بار دیگر چشم صرافان، سفته بازان و فعالان بازار از فردوسی به ساختمان شیشه‌ای میرداماد دوخته شده است. باید دید این بار نیز ماه مهر و سیاست‌های اعمالی بانک مرکزی توان افسار زدن بر اسب سرکش دلار را خواهند داشت یا نه؟ البته مرور آخرین صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی در خصوص بازار ارز و همزمانی آن با شروع ریزش بازار شاید مهر تأییدی بر احتمال ریزش قیمت‌هاست. همتی دو روز پیش در جمع صادرکنندگان برتر عرصه بازگشت ارز تاکید کرده است که نرخ‌های طرح شده در بازار ارز واقعی نیست، نفع کشور در تقویت ارزش پول ملی است و بر همین اساس برای تعدیل نرخ ارز تلاش می‌کنیم.

از سوی دیگر در کنار رویداد‌های داخلی، اتفاقات آمریکا نیز به کمک بانک مرکزی آمده است؛ عده‌ای کاهش شانس پیروزی ترامپ در انتخابات آبان ماه به دلیل ابتلای وی به ویروس کرونا را دلیل مهمی برای کاهش نرخ ارز می‌دانند هرچند گفته می‌شود در صورت پیروزی ترامپ نیز دست وی برای افزایش فشار به ایران خالی است و او به سراغ توافق با ایران خواهد آمد؛ توافقی که بنا به پیش بینی برخی از جمله سیدکمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی می‌تواند باعث سقوط نرخ ارز به زیر ۲۰ هزار تومان شود.

 

بانک مرکزی نرخ رسمی ۴۷ ارز را برای امروز اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۲۲ ارز افزایش و قیمت ۱۵ واحد پولی کاهش یافت. نرخ ۱۰ ارز دیگر نیز ثابت بود.

براساس اعلام بانک مرکزی هر دلار آمریکا برای امروز (چهارشنبه نهم مهرماه ۹۹) بدون تغییر نسبت به روز گذشته، ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین هر پوند انگلیس با کاهش ۶۱ ریالی به قیمت ۵۳ هزار و ۹۳۱ ریال و هر یورو نیز با ۲۴۱ ریال افزایش، ۴۹ هزار و ۲۷۴ ریال اعلام شد.

افزون بر این، هر فرانک سوئیس ۴۵ هزار و ۵۹۲ ریال، کرون سوئد ۴ هزار و ۶۷۸ ریال، کرون نروژ ۴ هزار و ۴۵۲ ریال، کرون دانمارک ۶ هزار و ۶۱۸ ریال، روپیه هند ۵۷۰ ریال، درهم امارات متحده عربی ۱۱ هزار و ۴۳۷ ریال، دینار کویت ۱۳۷ هزار و ۵۹ ریال، یکصد روپیه پاکستان ۲۵ هزار و ۳۹۴ ریال، یکصد ین ژاپن ۳۹ هزار و ۷۶۶ ریال، دلار هنگ کنگ ۵ هزار و ۴۱۹ ریال، ریال عمان ۱۰۹ هزار و ۲۳۱ ریال و دلار کانادا ۳۱ هزار و ۳۲۹ ریال قیمت خورد.

از سوی دیگر، نرخ دلار نیوزیلند ۲۷ هزار و ۶۷۲ ریال، راند آفریقای جنوبی دو هزار و ۴۷۶ ریال، لیر ترکیه ۵ هزار و ۳۶۷ ریال، روبل روسیه ۵۳۳ ریال، ریال قطر ۱۱ هزار و ۵۳۹ ریال، یکصد دینار عراق ۳ هزار و ۵۲۶ ریال، لیر سوریه ۸۲ ریال، دلار استرالیا ۲۹ هزار و ۸۸۷ ریال، ریال سعودی ۱۱ هزار و ۲۰۰ ریال، دینار بحرین ۱۱۱ هزار و ۷۰۰ ریال، دلار سنگاپور ۳۰ هزار و ۶۷۶ ریال، یکصد تاکای بنگلادش ۴۹ هزار و ۶۲۱ ریال، ده روپیه سریلانکا ۲ هزار و ۲۷۰ ریال، کیات میانمار ۳۳ ریال و یکصد روپیه نپال ۳۵ هزار و ۴۳۶ ریال تعیین شد.

همچنین، نرخ یکصد درام ارمنستان ۸ هزار و ۷۲۰ ریال، دینار لیبی ۳۰ هزار و ۵۸۸ ریال، یوان چین ۶ هزار و ۱۶۵ ریال، یکصد بات تایلند ۱۳۲ هزار ۵۵۸ ریال، رینگیت مالزی ۱۰ هزار و ۱۰۳ ریال، یک هزار وون کره جنوبی ۳۵ هزار و ۸۸۰ ریال، دینار اردن ۵۹ هزار و ۲۳۸ یال، یکصد تنگه قزاقستان ۹ هزار و ۷۶۳ ریال، لاری گرجستان ۱۲ هزار و ۷۳۴ ریال، یک هزار روپیه اندونزی ۲ هزار و ۸۱۹ ریال، افغانی افغانستان ۵۴۵ ریال، روبل جدید بلاروس ۱۵ هزار ۹۸۷ ریال، منات آذربایجان ۲۴ هزار و ۷۲۱ ریال، یکصد پزوی فیلیپین ۸۶ هزار و ۷۱۵ ریال، سومونی تاجیکستان ۴ هزار و ۷۰ ریال، بولیوار جدید ونزوئلا ۴ هزار و ۲۰۶ ریال و منات جدید ترکمنستان ۱۱ هزار و ۹۶۷ ریال ارزش‌گذاری شد.

 

برخی باور دارند، صرافی‌ها این سیگنال را به معامله‌گران مخابره کرده‌اند که بازارساز قیمت‌های بالای ۲۸ هزار تومان را به رسمیت نخواهد شناخت.

دو اتفاق ممکن است در روند امروز بازار ارز و قیمت دلار تاثیرگذار باشد. برخی از فعالان بازار ارز باور دارند، صرافی‌ها این سیگنال را به معامله‌گران مخابره کرده‌اند که بازارساز قیمت‌های بالای ۲۸ هزار تومان را به رسمیت نخواهد شناخت. از سوی دیگر با توجه به خبر رشد شدید صادرات نفت ایران به نظر می‌رسد روند نزولی قیمت دلار به تدریج آغاز شود.

«به نظر می‌رسد بازارساز به دنبال تغییر جهت قیمت‌هاست.» روز پنج‌شنبه، صرافی‌های بانکی قیمت فروش دلار خود را به کانال ۲۸ هزار تومانی نبردند و روی عدد ۲۷هزار و ۸۰۰ تومان نگه داشتند. این در حالی بود که در روزهای قبل این صرافی‌ها سعی کرده بودند، هم‌جهت با قیمت‌های بازار، نرخ‌های خود را تغییر دهند. برخی از فعالان باور دارند، صرافی‌ها با این حرکت چنین سیگنالی را به معامله‌گران مخابره کرده‌اند که بازارساز قیمت‌های بالای ۲۸ هزار تومان را به رسمیت نخواهد شناخت.

یکی از مهم‌ترین عواملی که هفته گذشته به رکوردشکنی‌های دلار در بازار داخلی کمک کرد، رشد نرخ حواله درهم بود. درهم در هفته‌ای که گذشت به راحتی از سد ۷ هزار و ۵۰۰ تومان گذشت و پس از آن، رشد این ارز تاثیرگذار سرعت بیشتری گرفت؛ به‌طوری که در ساعاتی از روز پنج‌شنبه بالای ۷ هزار و ۹۰۰ تومان مورد معامله قرار گرفت.

به باور فعالان در صورتی که درهم از مرز حساس ۸ هزار تومانی عبور کند، دلار در بازار داخلی ظرفیت صعود تا بالای ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومان را خواهد داشت. پس از بسته شدن رسمی بازار در روز پنج‌شنبه، خرید و فروش‌های ارز در پشت خط‌های تلفن با هیجان ادامه داشت و معامله‌گران با توجه به جو هیجانی که در روزهای اخیر بر بازار حاکم است، به دنبال بالا بردن شدت نوسانات بودند، عاملی که می‌تواند معاملات آغازین روز شنبه را تحت تاثیر قرار دهد.

عده‌ای باور دارند، ممکن است تحت تاثیر معاملات پشت خطی سکه و دلار در کانال‌های بالاتر معاملات خود را آغاز کنند، ولی با فاصله گرفتن از ابتدای روز، میزان فروش‌ها در بازار افزایش پیدا خواهد کرد و قیمت‌ها در جهت کاهشی حرکت خواهند کرد. این دیدگاه متعلق به کسانی است که باور دارند، نوسان‌گیران به دنبال فروش در سقف‌های قیمتی و خروج از بازار هستند. این دیدگاه در حالی مطرح می‌شود که عده‌ای از بازیگران با تجربه ارزی عنوان می‌کنند نوسان‌گیران به‌دنبال بردن دلار به دهه چهارم قیمتی هستند و برای این هدف تمام تلاش خود را به‌کار خواهند بست.

 

رشدروزدوم مهرماه برای بسیاری ازمعامله‌گران ارزی غیرمنتظره بود. عده زیادی انتظار داشتند، پس از کاهش جو روانی حاصل از اخبار سیاسی پیرامون مکانیزم ماشه، قیمت دلار به ثبات بیشتری برسد و حتی به تدریج در مسیر کاهشی قرار بگیرد.

برخی فعالان بازار عنوان می‌کردند که سکه‌بازان از طریق بالا بردن قیمت دلار سعی کردند که از ارزش دارایی خود حفاظت کنند.  در پنجمین روز هفته، قیمت دلار برای ساعاتی کانال ۲۸ هزار تومانی را رویت کرد، ولی در اواخر روز کمی احتیاط در خرید و فروش ارز بیشتر شد؛ همین مساله موجب شد که قیمت به انتهای کانال ۲۷ هزار تومانی بازگردد. ساعت ۴ بعدازظهر روز چهارشنبه، دلار در بازار آزاد با قیمت ۲۷ هزار و ۹۹۵ تومان به فروش می‌رفت که ۵۰۰ تومان بیشتر از روز سه‌شنبه بود.

چهار ضلعی صعود دلار در بازار ارز

رشد روز دوم مهرماه برای بسیاری از معامله‌گران ارزی غیرمنتظره بود. عده زیادی انتظار داشتند، پس از کاهش جو روانی حاصل از اخبار سیاسی پیرامون مکانیزم ماشه، قیمت دلار به ثبات بیشتری برسد و حتی به تدریج در مسیر کاهشی قرار بگیرد. با این حال در همان ابتدای روز گذشته دو عامل بیرونی به کمک افزایشی‌های بازار ارز داخلی آمدند؛ اولی تقویت ارزش دلار در هرات افغانستان و دیگری بالا رفتن نرخ حواله درهم. این متغیرها باعث شدند که سمت و سوی انتظارات در بازار ارز داخلی تغییر کند و کسی در خیابان فردوسی حاضر نباشد در ابتدای روز زیر محدوده ۲۷ هزار و ۷۰۰ تومان اقدام به فروش دلار کند.

همین موضوع تبدیل به بال سوم افزایشی در بازار ارز شد، چرا که بیشتر تحلیلگران فنی بازار عنوان کرده بودند که عبور دلار از سطح ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومانی، سرعت رشد این ارز را بیشتر می‌کند. همین اتفاق هم افتاد و در نزدیکی ساعت ۲ بعدازظهر، این ارز در خیابان فردوسی توسط معامله‌گران بالای کانال ۲۸ هزار تومانی عرضه می‌شد.

بال چهارمی که از نگاه برخی فعالان به افزایش قیمت دلار کمک کرد، کاهش ارزش طلا در بازارهای جهانی بود. دیروز طلا به زیر مرز هزار و ۹۰۰ دلار رفت و تا ساعت ۴ بعدازظهر هم نه تنها رفتار بازگشتی را از خود نشان نداد، بلکه تا محدوده هزار و ۸۸۰ دلاری عقب نشست. (قیمت اونس طلا تا ساعت ۲۱ به ۱۸۶۶ دلار هم رسید) این افت می‌توانست اثر کاهشی زیادی در بازار سکه داشته باشد، ولی برخی فعالان عنوان می‌کردند که سکه‌بازان از طریق بالا بردن قیمت دلار سعی کردند که از ارزش دارایی خود حفاظت کنند.
در واقع ورود سکه‌بازان به بازار ارز از نگاه این گروه، ضلع چهارم افزایشی بازار ارز در روز دوم مهرماه بود. سکه به واسطه همین رشد دلار توانست به ریزش بهای اونس به کانال پایین‌تر بی‌محلی کند و با ۲۰ هزار تومان افزایش به بهای ۱۳ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان برسد. سکه تمام‌بهار آزادی هم چنان بالای ۷۰۰هزار تومان حباب دارد و این حباب برای اینکه از بین برود نیاز به قیمت‌های بیشتر دلار یا طلای جهانی دارد.

نقش دو بازار بر معاملات دلار

به گفته فعالان، تاثیر دو بازار خارجی بر معاملات بازار ارز داخلی در روزهای اخیر افزایش یافته است: بازار معاملات ارز هرات افغانستان و بازار حواله درهم امارت. یکی از بازیگران ارزی عنوان می‌کرد که معاملات دلار در بازار هرات افغانستان اهمیت زیادی پیدا کرده است، خصوصا آنکه خرید و فروش‌های این بازار زودتر از بازار تهران آغاز می‌شود. همین شروع زودتر موجب می‌شود که بازیگران ارز بازار تهران و مشهد روند حرکتی هرات را به‌عنوان یک عامل انتظاری در معاملات خود لحاظ کنند. به‌عنوان مثال گفته می‌شد که ورود دلار در بازار هرات افغانستان به کانال جدید در ساعات انتهایی روز سه‌شنبه موجب شد که خریدها در بازار تهران هم تحت‌تاثیر قرار بگیرد.

در کنار این گفته می‌شود که معاملات فردایی بازار هرات هم بازار فردایی تهران را جهت می‌دهد.

در کنار بازار هرات که در هفته‌های اخیر اهمیت بیشتری برای معامله‌گران بازار ارز داخلی پیدا کرده است، بازار حواله درهم اهمیت گذشته خود را حفظ کرده است و در روزهای اخیر مرزشکنی‌های درهم، سیگنال صعودی به بازار ارز می‌دهد. روز گذشته هم ارزش حواله درهم به بالای ۷ هزار و ۷۰۰ تومان رفت و همین موضوع یک علامت مهم به افزایشی‌های بازار ارز بود.
با درهم بالای ۷ هزار و ۷۰۰ تومان، ارزش دلار در بازار داخلی می‌توانست به بالای ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومان برسد. نرخ حواله درهم و دلار با یکدیگر رابطه مستقیم دارند و عموما افزایش یکی منجر به رشد دیگری می‌شود. به گفته فعالان در صورتی که نرخ حواله درهم به زیر ۷ هزار و ۷۰۰ تومان بازنگردد، ارزش دلار در بازار داخلی باز هم می‌تواند افزایش پیدا کند. به نظر می‌رسد بازارساز تا حدی توانسته است تقاضای اسکناس را پاسخ دهد، ولی در زمینه تامین تقاضای حواله‌ای مشکل دارد.

بازارساز همپای بازار حرکت کرد

در دومین روز مهرماه، صرافی‌های بانکی پله‌پله با بازار آزاد، قیمت فروش دلار خود را هماهنگ کردند. در ابتدای روز چهارشنبه، صرافی‌های بانکی قیمت فروش دلار را ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کردند که ۳۰۰ تومان بیشتر از روز سه‌شنبه بود. بازارساز در گام بعدی سعی کرد ارزش دلار را کمی پایین‌تر ببرد و قیمت را روی عدد ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومان قرار داد. با این حال این حرکت موجب نشد که قیمت‌ها در بازار آزاد کاهش پیدا کند. افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد موجب شد که بازارساز بار دیگر قیمت صرافی‌های بانکی را بالا ببرد. در ابتدا دلار بر تابلوی این صرافی‌ها روی عدد ۲۷ هزار و ۶۰۰ تومان قرار گرفت و در گام بعدی عدد ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومانی در برابر اسکناس آمریکایی به ثبت رسید.
بازارساز با استفاده از این تاکتیک سعی کرد که قیمت خود را نزدیک به بازار آزاد نگه دارد و مانع از ورود تقاضای آربیتراژی به بازار شود. با این حال ممکن است که بازارساز با این تاکتیک بتواند مانع ورود تقاضای آربیتراژی به بازار شود، ولی شکست هر مرز قیمتی خود می‌تواند زمینه‌ساز ورود تقاضای احتیاطی بیشتر به معاملات شود. در واقع ممکن است جای خالی یک تقاضا را تقاضای دیگری پر کند. باید دید خط قرمز بازارساز برای قیمت دلار کجاست و در چه نقطه‌ای نوسان‌گیران ارزی را عقب می‌برد.

تاکتیک بازارساز در روزهای اخیر حرکت همسو با بازار آزاد بوده است، ولی مسلما در نقطه‌ای در برابر آنها خواهد ایستاد.

تاکتیک کنونی دامنه نوسان را کاهش می‌دهد، ولی نتوانسته است جلوی رشد قیمت‌ها را بگیرد. عده‌ای از فعالان عنوان می‌کنند، ممکن است بازارساز بخواهد از نقطه‌ای عرضه سنگین ارز را آغاز کند که نوسان‌گیران انتظار آن را نداشته باشند. این موضوع موجب می‌شود که توان آنها بازگشت دوباره به بازار ارز در قامت خریدار دشوار شود. در این میان عده‌ای هم عنوان می‌کنند که ممکن است بازارساز توان زیادی برای مقابله با نوسان‌گیران نداشته است که قیمت در بازار آزاد به سطوح کنونی رسیده است.

غیبت خالی‌فروشان ارزی

روند روزهای اخیر بازار ارز همواره افزایشی بوده است؛ این موضوع موجب شده است که خالی‌فروشان ارزی تمایل کمتری برای ورود به معاملات دلار داشته باشند. سود خالیفروشان ارزی در کاهش قیمت دلار است، در نتیجه طبیعی است که در روزهای افزایشی بازار، تمایلی برای ورود به بازار نداشته باشند.
بسیاری از خالی‌فروشان در هفته‌های اخیر به واسطه افزایش قیمت دچار ضررهای سنگین و از بازار خارج شدند. طبیعی است که با تغییر روند دلار، فعالیت خالی‌فروشان ارزی رشد پیدا خواهد کرد. در بازار سکه هم فعالیت خالی‌فروشان کاهش پیدا کرده است، چرا که ریسک زیادی دارد. سکه در هفته‌های اخیر از کانال ۱۲ میلیون تومانی بالا رفته و وارد کانال ۱۳ میلیون تومانی شده است. در کنار این هر زمان قیمت از مرز ۱۳ میلیون تومانی پایین‌تر رفته است، با افزایش خریدها مواجه شده است. این مساله ریسک خالی‌فروشی را بیشتر از قبل بالا می‌برد.

 

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید اکنون کسی در کشور مسبب افزایش قیمت ارز نیست چرا که با یک حساب ساده می‌توان مشاهده کرددرشرایط کمبود منابع، اداره کشور با درآمد فعلی در وضعیتی جز این ممکن نخواهد بود.

مجیدرضا حریری در رابطه با دلایل افزایش قیمت ارز گفت: ببینید این یک حساب ساده است که چرا نرخ پول ملی تا این اندازه کاهش پیدا می‌کند. گرچه باید توجه داشت در شرایط امروز ما اتفاقات سیاسی کشورهای دیگر هم بر بازار موثر است. به بیان دیگر حتی تغییر کابینه در کاخ سفید بر بازار این تاثیرات شگرف دارد.

وی ادامه داد: این ناشی از نقشی است که ما در عرصه سیاست بین‌الملل برای خود انتخاب کردیم. از سوی دیگر به شکل سنتی در پایان دوره ریاست جمهوری هشت ساله نیز کشور ما دچار آشفتگی سیاسی می‌شود که امسال این مهم همزمان با انتخابات امریکا و شیوع کرونا بود که شرایط را به شکل شدیدتری تحت تاثیر خود قرار داد.

این عضو اتاق بازرگانی افزود: این وقایع سبب شده تا رقم فروش نفت ایران به ناچیزترین حد خود رسیده است. این در حالی است که ۱۰ سال پیش ما سالانه ۱۲۰ میلیارد دلار درآمد نفتی در کنار ۳۰ میلیارد دلار درآمد غیرنفتی داشتیم. امسال خوش‌بینانه از فروش نفت تنها پنج میلیارد دلار ارزآوری شود. آمار پنج ماهه صادرات غیر نفتی نیز بیانگر آن است که حداکثر ۳۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشیم.

این فعال اقتصادی با اشاره به درآمد ۴۳ میلیارد دلاری حاصل از صادرات غیرنفتی تصریح کرد: در بهترین حالت امسال ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار درآمد ارزی کشور خواهد بود که این رقم برای اداره کشوری با ابعاد ایران بسیار اندک و ناچیز است. تا کنون نیز دولت توانسته بود از پس اندازهای تاکنونی استفاده کند و امور را اداره کند اما اکنون این درآمدها به حداقل رسیده و دیگر نمی‌توان روی آنها حساب کرد.

حریری تاکید کرد: به این ترتیب از نرخ ریال به شکل روزمره کاسته خواهد شد و هر کسی هم که در دولت باشد با این وصف کاری نمی‌تواند بکند. به بیان ساده‌تر اکنون دیگر به نظر من چیزی تقصیر دولت نیست و با کمبود منابع عملا امکان فعالیت دولت کاسته شده است.

او با اشاره به رفتار دولت در سال ۹۶ گفت: اگر بخواهیم دولت را در زمینه‌ای مقصر بدانیم باید به سه سال قبل برگردیم. انتظار می‌رفت با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، دولت تهدیدهای او مبنی بر خروج از برجام را جدی می‌گرفت که به هر دلیلی نگرفت. در آن صورت می‌شد از منابع ارزی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلاری کشور بهتر استفاده کرد تا مشکلات دیرتر به وجود آیند. با این حال امروز نمی‌توانیم در این وضعیت دولت را مسبب مشکلات امروز بدانیم.

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا صادرکنندگان ارز خود را به کشور وارد نمی‌کنند گفت: بله و متاسفانه چنین می‌کنند. بخش عمده ارز حاصل از صادرات به کشور وارد نمی‌شود و بهانه‌هایی که در این رابطه آورده می شود هم صرفا توجیه است. ما در سال چیزی در حدود ۱۲ میلیارد دلار فرار سرمایه داریم و چیزی بین ۱۲ تا ۲۵ میلیارد دلار هم کالای قاچاق وارد کشور می‌شود. واقعا این ارز از منابع بانک مرکزی تامین می‌شود؟ خیر از منابع صادرکنندگان استفاده می‌شود.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: باید توجه کنیم که بیش از ۸۰ درصد صادرکنندگان غیرنفتی کشور شرکتهای حاکمیتی هستند. در میان ۲۰ درصد سهم بخش خصوصی نیز ۹۰ درصد صادرات از سوی تنها ۱۰ درصد انجام می‌شود. این ها همان کسانی هستند که بیشترین ارز حاصله را به کشور نمی‌اورند و در کشورهای مختلف اقدام به خرید ملک و مسکن می‌کنند و تا فشار بالای سرشان نباشد حاضر نخواهند بود ارز مورد نیاز کشور را وارد کنند.

حریری با بیان اینکه بحث مربوط به ارز صادرکنندگان نیاز به تفصیل بیشتری دارد ادامه داد: قهرمانان صادراتی که روزی مدالهای زرین خود را دریافت می‌کردند اکنون کجا هستند؟ موقع ارز پس دادن این قهرمانها کجا هستند. بخشی از این افراد خود ارز ۴۲۰۰ تومانی گرفتند و در لیست بزرگترین بدهکاران بانکی هستند. به باور من مقابله با این فساد ممکن است اگر نهادهای نظارتی و بازرسی کل کشور عزم لازم را داشته باشند.