با انتخاب رسمی فیلم «قهرمان» برای رقابت در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۲، اصغر فرهادی برای پنجمین‌بار با آثارش نماینده سینمای ایران در این جوایز می‌شود.

هیات معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار امسال در نهایت فیلم «قهرمان» به کارگردانی اصغر فرهادی را به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به این آکادمی انتخاب کرد؛ فیلمی که به‌واسطه کسب جایزه بزرگ جشنواره فیلم کن و پیشینه فرهادی به عنوان یک چهره شناخته‌شده‌ بین‌المللی که تاکنون دو جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را کسب کرده، انتخابی دور از ذهن نبود.

ضمن آن‌که فیلم «قهرمان» با تمجید منتقدان بین‌المللی روبه‌رو شده است و پیش‌بینی‌های جوایز اسکار نام این فیلم را نه تنها جزو شانس‌های اصلی شاخه بهترین فیلم بین‌المللی معرفی کرده بلکه ساخته فرهادی در شاخه‌های بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمنامه اصلی نیز از شانس‌های اصلی کسب نامزدی شناخته شده است.

کمپانی بزرگ آمازون که پخش بین‌المللی فیلم «قهرمان» در آمریکا را بر عهده دارد نیز می‌تواند نقش مهمی در موفقیت نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۲ ایفا کند.

سینمای ایران در آستانه پنجمین نامزدی اسکار

اولین حضور سینمای ایران در جوایز اسکار  به ۴۴ سال قبل بازمی‌گردد و تا به امروز فیلم‌های ایرانی چهار بار به جمع نامزدهای نهایی این رویداد سینمایی راه یافته‌اند. پس از نامزدی تاریخی فیلم «بچه‌های آسمان» در سال ۱۹۹۸ در شاخه فیلم خارجی‌زبان، اصغر فرهادی دو بار با فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» (۲۰۱۱) و «فروشنده» (۲۰۱۶) به جمع نامزدهای نهایی اسکار بین‌المللی راه یافت و دو بار سینمای ایران را صاحب مجسمه طلایی اسکار کرد.

سابقه سینمای ایران در جوایز اسکار تنها به شاخه بهترین فیلم بین‌المللی ختم نمی‌شود و اصغر فرهادی در هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» در شاخه بهترین فیلمنامه اصلی نامزد کسب جایزه شد. این از معدود دفعاتی بود که فیلمی غیرانگلیسی‌زبان نامزد شاخه فیلمنامه اصلی می‌شد اما در نهایت در آن سال جایزه این شاخه به «وودی آلن» برای فیلم «نیمه‌شب در پاریس» رسید.

تاریخ حضور سینمای ایران در جوایز اسکار

سال‌ها پیش برای نخستین‌بار وزارت فرهنگ و هنر وقت در سال ۱۳۵۶ فیلم «دایره‌ مینا» ساخته‌ داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و پس از آن فیلم «باد صبا» ساخته‌ آلبر لاموریس به عنوان نماینده‌ ایران در سال ۵۷ راهی آکادمی اسکار شد. پس از ۱۷ سال وقفه و در سال ۱۹۹۴ فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت‌وهفتمین دوره جوایز اسکار نام گرفت. «بادکنک سفید» از جعفر پناهی در سال ۱۹۹۵ به آکادمی معرفی شد و پس از یک سال وقفه و در سال ۱۹۹۷ فیلم «گبه» محسن مخملباف نماینده ایران در این جوایز سینمایی شد.

«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال ۱۹۹۸ به اسکار خارجی رفت و سال بعد از آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجیدی فرصت حضور در این جایزه سینمایی را پیدا کرد.

«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی (۲۰۰۰)، «باران» مجید مجیدی (۲۰۰۱)، «من ترانه ۱۵ سال دارم» به کارگرانی رسول صدرعاملی (۲۰۰۲)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (۲۰۰۳)، «لاک‌پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (۲۰۰۴)، «خیلی دور خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی (۲۰۰۵)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (۲۰۰۶)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (۲۰۰۷)، «آواز گنجشک‌ها» از مجید مجیدی (۲۰۰۸)، «درباره الی» به کارگرانی اصغر فرهادی (۲۰۰۹) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (۲۰۱۰)، نمایندگان سینمای ایران در سال‌های بعد بودند تا در سال ۲۰۱۲ سینمای ایران با فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی توانست برای اولین‌بار این جایزه مهم را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.

در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال ۲۰۱۶ اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار به اسکار خارجی رسید.

سال ۲۰۱۸ نیز فیلم «نفس» از نرگس آبیار نماینده سینمای ایران در نودمین دوره جوایز سینمایی اسکار بود. سال ۲۰۱۹ فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند این فرصت را یافت تا نماینده سینمای ایران در این جوایز سینمایی باشد و در جوایز اسکار ۲۰۲۰ نیز برای نخستین‌بار یک مستند به نام «در جستجوی فریده» ساخته مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی به رقابت اسکار فرستاده شد.

در اسکار ۲۰۲۱، فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی به عنوان بیست و ششمین نماینده سینمای ایران در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی (غیرانگیسی‌زبان) انتخاب شد و حتی توانست به جمع نامزدهای اولیه این شاخه (فهرست ۱۵ تایی) نیز راه یابد. مجید مجیدی همچنان با شش بار حضور با آثارش به عنوان نمایند ایران در جوایز اسکار (بچه‌های آسمان، رنگ خدا، باران، آواز گنجشک‌ها، محمد رسول الله و خورشید) از این حیث رکورددار است.

قدرت نمایی با چاقو تبدیل به یک فرهنگ تراژیک در میان برخی جوان ها شده است.این فرهنگ خشونت بار غلط در طول تاریخ فجایع خیلی ناگواری به بار آورده است.که یکی از این فجایع زمانی رخ داد که یک نوجوان،آنچنان مجذوب شهوت قدرت شد که دست به چاقو برده و قوی ترین مرد ایران را قربانی قدرت پوشالی خود کرد که احساس قدرت کاذب را تنها چاقویی که در دست او بود،به آن نوجوان القا کرده بود.

ماجرا از این قرار بود که در عصر روز حادثه سه جوان سوار بر یک پراید مشکی شروع به کل کل با سرنشینان خودرو روح الله داداشی در 45 متری گلشهر کرج کردند.وقتی روح الله داداشی سراتو زرشکی خود را متوقف کرد و از خودرو پیاده شد،یکی از آن سه جوان به نام علیرضا با چاقو به گردن روح الله داداشی ضربه زد و همین باعث به قتل رسیدن روح الله داداشی شد.

علیرضا در دادگاه گفته بود که قصد قتل نداشت و فقط از هیکل مرد آهنین ترسیده بود.در همان جلسه دادگاه،صاحب یک خودرو شاسی بلند که همان روز با علیرضا و دوستانش درگیر شده بود اظهار کرده بود:«این چند جوان به من حمله کردند.قصد آنها فقط قدرت نمایی بود.بعدا متوجه شدم که بعد از درگیری در یک پارک جمع شدند و با افتخار برای دوستانشان تعریف کردند که چطور راننده یک خودرو شاسی بلند را کتک زدند.»

رونمایی از آخرین نامه قاتل روح الله داداشی

روح الله داداشی یکی از قویترین مردان ایران بود که بعد از به قتل رسیدن او،خانواده اش درخواست قصاص قاتل را کردند.رسیدگی به پرونده قتل روح الله داداشی در وقت فوق العاده صورت گرفت و قاتل در ملا عام به دار مجازات آویخته شد. بعد از اجرای حکم قصاص خانواده داداشی بارها اعلام کردند که از اجرای این حکم و اعدام یک قاتل کم سن و سال پشیمانند. برادر روح الله داداشی گفته بود که تحت فشار هواداران مجبور به اجرای حکم شد.

ده سال از این جنایت می گذرد که نامه علیرضا ملاسلطانی، قاتل روح الله داداشی فاش شد.او در این نامه نوشته بود: «می تونم بگم از کاری که کردم خیلی خیلی پشیمونم. من نمی خواستم این اتفاق بیفته، چون نمی خواستم چاقو به دست بگیرم. من موقعی که از ماشین خارج شدم چاقو در دستم بود. با چاقو اون مرحوم رو زدم. شاید اگه چاقو در ماشین یا دستم نبود آن قتل صورت نمی گرفت. از همه جوانان هم سن و سالم می خواهم به خاطر خدا و پدر و مادرشان چاقو دستشان نگیرند. از همه مردم و ورزشکاران ودوستان مرحوم روح الله داداشی عذرخواهی می کنم. امیدوارم که خداوند بزرگ منو مورد افو (عفو) قرار بده. من علیرضا ملاسلطانی از کرده خود پشیمانم. باز هم می گویم ای کاش چاقو با خودم حمل نمی کردم. »

مراسم اختتامیه جشنواره فیلم کن از ساعت ۷ و ۱۵ به وقت محلی (۹ و نیم به وقت ایران) شروع شد تا به معرفی بهترین‌های این دوره بپردازد.

اصغر فرهادی با فیلم سینمایی «قهرمان» نمایندگی سینمای ایران در بخش رقابتی این رویداد را برعهده دارد.

پنج زن و سه مرد سینماگر به ریاست اسپایک لی، کارگردان نامدار آمریکایی، فیلم‌های بخش مسابقه هفتادوچهارمین جشنواره کن را داوری کردند. این گروه ساعت ۹ و نیم به وقت ایران روی فرش قرمز رفتند تا بتدریج وارد سالن مراسم شوند.

متی یوپ کارگردان فرانسوی-سنگالی، سونگ‌هانگ هو بازیگر کره‌ای، طاهر رحیم بازیگر فرانسوی، مگی جیلنهال بازیگر آمریکایی، کلبر مندونسا فیلیو کارگردان برزیلی، میلن فارمه خواننده و بازیگر فرانسوی، جسیکا هوسنر فیلمساز اتریشی و ملانی لوران بازیگر فرانسوی اعضای گروه داوری جشنوارهٔ کن ۲۰۲۱ را تشکیل دادند.

فیلم برگزیده داوران فیپرشی؛ ماشین من را بران

فدراسیون بین المللی منتقدان سینما (فیپرشی) ساعتی پیش از شروع مراسم اختتامیه برنده سه جایزه امسال خود را معرفی کرد و در بخش اصلی رقابتی فیلم ژاپنی «ماشین من را بران» ساخته ریوسوکه هاماگوچی را برنده خود خواند.

در بخش نوعی نگاه فیلم بلژیکی «زمین بازی» ساخته لورا وندل به عنوان برنده فیپرشی انتخاب شد و در بخش هفته منتقدان هم فیلم مصری «پرها» ساخته عمر الزهیری جایزه فیپرشی را برد. امسال حامد سلیمانزاده از اعضای هیات داوری فیپرشی جشنواره کن بود.

مراسم اهدای جوایز با اهدای جایزه به فیلم‌های کوتاه شروع شد. نخل طلای فیلم کوتاه به فیلم «TIAN XIA WU YA / تمام کلاغ‌های دنیا» ساخته تانگ یی اهدا شد.

دوربین طلایی کن

دوربین طلایی کن به بهترین فیلم اول اهدا می شود امسال به فیلم «مورینا» ساخته آنتونتا کوشیانوویچ اهدا شد. در این دوره از جشنواره فیلم کن جایزه بخش نوعی نگاه را نیز فیلمی از سینمای روسیه با عنوان «باز کردن مشت‌ها» دریافت کرده بود.

در ادامه مراسم نوبت به اهدای جایزه به مارکو بلوکیو فیلمساز نامدار ایتالیایی رسید. او نخل طلایی افتخاری را برای یک عمر دستاورد هنری در سینما دریافت کرد.

امیر جدیدی جایزه نگرفت

در حالی که پیش‌بینی می شد که امیر جدیدی شانس خوبی برای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد داشته باشد، این جایزه به کیلب لندری جونز بازیگر «نیترام» اهدا شد. به این ترتیب شهاب حسینی همچنان تنها بازیگر ایرانی برنده جایزه کن باقی ماند. «نیترام» فیلمی از سینمای استرالیا به کارگردانی جاستین کرزل است.

هیات داوران تصمیم گرفت که جایزه هیات داوری را به دو فیلم «مموریا» و «زانوی احد» اهدا کند. به این ترتیب امسال این جایزه جشنواره فیلم کن دو برنده دارد.

جایزه بهترین بازیگر زن نیز برای بازی در «بدترین فرد در جهان» به کارگردانی یواخیم تریر به رناته رینسوه اهدا شد.

«ماشینم را بران» که نزد منتقدان از شانس‌های اصلی دریافت نخل طلای کن بود به جایزه بهترین فیلمنامه بسنده کرد.

فهرست برندگان جوایز جشنواره فیلم کن

نخل طلایی: «تیتانیوم» به کارگردانی ژولیا دوکورنو

نخل طلایی فیلم کوتاه: «تمام کلاغ‌های دنیا» ساخته تانگ یی

دوربین طلایی: «مورینا» ساخته آنتونتا کوشیانوویچ

جایزه بزرگ: اصغر فرهادی برای «قهرمان» و یوهو کوسمانن برای «کوپه شماره شش»

بهترین فیلمنامه: «ماشینم را بران» نوشته ریوسوکه هاماگوچی

بهترین کارگردان: لئو کاراکس برای «آنت»

جایزه هیات داوران: نداف لاپید برای فیلم «زانوی احد» و آپیچاتپونگ ویراستاکول برای فیلم «مموریا»

بهترین بازیگر مرد: کیلب لندری جونز برای بازی در «نیترام»

بهترین بازیگر زن: رناته رینسوه برای بازی در «بدترین فرد در جهان»

فیلم قهرمان اصغر فرهادی برنده جایز بزرگ هیات داوران جشنواره کن امسال شد.

همچنین منتقدان اسکرین در جشنواره کن با نمایش بیش از نیمی از فیلم‌های بخش مسابقه اصلی تاکنون بالاترین امتیاز را به فیلم ژاپنی «ماشین من را بران» داده‌اند.

«مایکل سیمنت» از مجله فیلم پوزتیف فرانسه و همچنین نشریه اسکرین اینترنشنال هر دو امتیاز کامل ۴ ستاره را به جدیدترین فیلم اصغر فرهادی اختصاص داده‌اند. همچنین «تیم رابی» از تلگراف (۳ ستاره)، «پیتر بردشاو» از گاردین (۲ ستاره)، «آنتون دولین» از مجله فیلو هنر مدوزای روسیه (۳ ستاره)، «جولین گستر» و «دیدیه پرون» از نشریه لیبرالسیون فرانسه (۱ ستاره)، «متئو ماشر» از نشریه لوموند فرانسه (۲ ستاره)، «کاتیا نیکومدس» از نشریه دای زیت آلمان (۲ ستاره)، «بن کنیسبرگ» از سایت راجر ایبرت (۲ ستاره) و «وانگ مویان» از روزنامه «Paper» چین (۲ ستاره) به فیلم «قهرمان» اختصاص داده‌اند.

اما در جدیدترین جدول منتشرشده از منتقدان اسکرین در جشنواره کن فیلم «ماشین من را بران» ساخته «ریوسوکو هاماگوچی» با کسب ۳.۵ ستاره بالاتر از دیگر رقیبان کسب نخل طلای کن ایستاده است و پس از آن فیلم فرانسوی «آنت» ساخته «لئوس کارکس» که در افتتاحیه جشنواره رونمایی شد با امتیاز ۳ ستاره در مکان دوم قرار داد.

فیلم «بندتا» ساخته «پل ورهوفن» سینماگر هلندی نیز با دریافت متوسط ۲.۷ ستاره، سومین فیلم برتر بخش مسابقه اصلی کن از نگاه منتقدان اسکرین است و دو فیلم «کوپه شماره ۶» به کارگردانی «یوهو کاسمانن» و «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی با کسب متوسط ۲.۶ ستاره، به طور مشترک در رتبه چهارم این جدول قرار دارند.

از میان فیلم‌هایی که تاکنون در بخش رقابتی جشنواره کن اکران شده‌اند فیلم «تیتان» ساخته «ژولیا دوکورنو» با کسب تنها متوسط ۱.۶ ستاره، کمترین نمره را از منتقدان اسکرین کسب کرده است.

«دوید ارلیش» از مجله «ایندی وایر» در بخشی از نقدش درباره فیلم «قهرمان» نوشته: «این فیلم به اندازه «جدایی»  غیرقابل پیش بینی و غم انگیز است.

ملودرام اجتماعی فرهادی؛ با پیش بینی های سرراستی آغاز می شود که لایه به لایه با پیشروی داستان رو میشوند، در حالی که بحران اخلاقی اصلی در عمق داستان آشکار می شود.

فرهادی ساده ترین فیلم خود را پس از آغاز موفقیت بین المللی اش در حدود یک دهه پیش ساخته است اما در عین حال می توان آن را چند وجهی ترین و همچنین بهترین فیلم او از زمان جدایی دانست».

«لی مارشال» منتقد نشریه اسکرین نیز در یادداشتی درباره نماینده سینمای ایران در بخش رقابتی کن آورده است: «در عصر رسانه های اجتماعی، قهرمان واقعی بودن چگونه است؟ اگر میدانید کار درست را انجام داده اید آیا می توان حقیقت را پیچاند و با نقش بازی کردن دیگران را متقاعد کرد که شما یک نابغه هستید؟ اگر دفاع از حیثیت آنان به معنای بی آبرو کردن دیگری باشد، چه می کنید؟ اصغر فرهادی کارگردانی ایرانی در درام جدیدش این موضوعات و دیگر پرسش های اخلاقی را گنجانده است، درامی به واقع قدرتمند که با بازی چشمگیر و مرکزی امیر جدیدی در نقش اصلی (رحیم) همراه شده است».

«قهرمان »  بار دیگر ثابت کرد که گرچه فرهادی یک نویسنده و کارگردانی مستعد برای ملودارم های پیچیده درباره مسائل اخلاقی و احساسی است، آثاری که او در ایران می سازد همیشه غنی تر هستند.

فیلم قبلی فرهادی در کن با عنوان «همه می دانند»، علی رغم ستاره های بازیگر که در اسپانیا ساخته شده به ندرت دارای ظرافت های دراماتیک هوشمندی اخلاقی است که در فیلم «درباره الی»، «جدایی» و «فروشنده» می بینیم. می توان همه داستان های فرهادی را برداشت و آنها را تقریبا در همه جای دیگر جهان بازسازی کرد و این موضوع بویژه درباره فیلم «قهرمان» صدق می کند و داستان آن را می توان در جایی دیگر مثل آمریکا نیز دوباره ساخت.

اما فیلم ها تنها داستان نیستند و «قهرمان» بخش قابل توجهی از قدرت خود را از شیراز و جامعه ایرانی دریافت می کند»

فیلم «قهرمان» با مدت زمان دو ساعت و ۷ دقیقه، درباره شخصیتی به نام رحیم است که به دلیل عدم توانایی در پرداخت بدهی اش در زندان به سر می برد  اما طی دو روز مرخصی در تلاش است، شاکی خود را با پرداخت بخشی از بدهی متقاعد به پس گرفتن شکایت خود کند، اما اتفاقات آنگونه که برنامه ریزی شده پیش نمی رود.

در این فیلم امیر جدیدی، محسن تنابنده، فرشته صدرعرفایی، سارینا فرهادی و جمعی دیگر از بازیگران که اغلب  آنان چهره‌های جدید هستند مقابل دوربین فرهادی رفته‌اند و هایده صفی‌یاری نیز تدوین فیلم را بر عهده دارد.