بیش از ۱۰ ماه از همهگیری ویروس کرونا در جهان میگذرد. کووید ۱۹ تاکنون مرگبارترین همهگیری جهان در یک قرن گذشته را رقم زده است. بهطور متوسط روزانه بیش از ۶ هزار تن در جهان طی یک هفته اخیر جان خود را به دلیل ابتلا به این ویروس از دست دادهاند. با این حال، تنها شمار مبتلایان و قربانیان کووید ۱۹ نیست که باعث نگرانی مقامات بهداشتی شده است. علائم بلند مدت کرونا در بدن بهبودیافتگان یکی از مسائل رایجی است که مانع از بازگشت این افراد به زندگی قبل از ابتلا به کووید ۱۹ میشود. به تازگی دانشمندان به حقایق جدید درباره علایم پساکرونایی دست یافته اند.
بر این اساس، محققان در یک بیمارستان خصوصی در بمبئی هند مشاهده کردند ۵ تن از مبتلایان به کرونا پس از گذشت هفتهها از روند بهبودی دارای سندرم چند التهابی هستند. این التهابهای گسترده در نهایت منجر به فوت دو بیمار کهن سال شد. دو تن دیگر از بیماران شاهد بهبودی بودند و یکی از بیماران همچنان در بیمارستان بستری است.
متخصصان میگویند علائم پساکرونایی شامل طیف گستردهای از عوارض بیماری از جمله از دست دادن حس بویایی و چشایی، بیحالی، مشکلات تنفسی، مشکلات خونی، از دست دادن قدرت شنوایی و بینایی، لکنت زبان، انسفالیت (التهاب حاد بافت مغز)، مشکلات عصبی، التهاب، مشکلات قاعدگی و حملات صرعی میشود.
در انسفالیت ویروس کرونا خود را از طریق خون به بافت مغز میرساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد میکند. انسفالیت، چون از بیماریهای ثانویه ویروسی است میتواند ردههای مختلفی داشته باشد و از عدم تعادل در راه رفتن تا کما و مرگ را در پی دارد. برای مثال در نوزادان ویروس هرپس سیمپلکس باعث ایجاد تبخال میشود یا ویروسی که در آبله مرغان به مغز میرسد میتواند فقط کمی عدم تعادل در راه رفتن را در پی داشته باشد. در موارد کمی آسیبهای جدی به مغز وارد شده و آسیبها جبرانشان سخت خواهد بود.
دانشمندان هندی میگویند سندرم التهاب چندگانه که از علایم پساکرونایی محسوب میشود شباهت زیادی به سندرم کاوازاکی دارد. در این حالت، بیماران کرونایی ۳ تا ۴ هفته پس از بهبودی از کووید ۱۹، شاهد درجه حرارت بالا بدن هستند. سندروم کاوازاکی عمدتاً کودکان زیر ۵ سال را مبتلا میکند. کاوازاکی التهاب عروق است که باعث تنگ شدن رگها و کاهش خونرسانی به اعضای حیاتی میشود. نخستین مورد کاوازاکی را تومیساکو کاوازاکی، پزشک متخصص کودکان در بیمارستان صلیب سرخ توکیو در سال ۱۹۶۱ گزارش کرد.
در ابتدای همه گیری کرونا در جهان شماری از کودکان پس از ابتلا به این ویروس، سندرم التهاب چندگانه همانند سندرم کاوازاکی را از خود نشان میدادند. با این حال، هم اینک دانشمندان میگویند علایم شبیه بیماری کاوازاکی در میان بزرگسالان بهبود یافته از کووید ۱۹ به طور گسترده مشاهده میشود همچنین مواردی از افراد کهنسال به دلیل این علایم جان خود را از دست داده اند.
پزشکان میگویند حتی افرادی که به کرونای ملایم مبتلا شده اند نیز ممکن است دچار علایم پساکرونایی شوند. محققان هندی اعلام کردند در چند منطقه دیگر نیز چنین علایمی در میان بیماران دیده شده است. با این حال، این علایم در میان افرادی که به کرونای شدید مبتلا شده اند به اندازه افراد مبتلا به کرونای خفیف به صورت یکسان دیده میشود.
برای نمونه متخصصان مشاهده کردند یک زن که در دهه چهارم زندگی خود بود تنها یک ماه پس از بهبودی از کرونا، به صورت ناگهانی بینایی خود را از دست داد. بررسیهای تخصصی نشان داد آن بخش از مغز این زن که مسئول قوه بینایی بوده دچار تورم شده است. با تجویز استروئید پس از ۲ تا ۳ روز بینایی این زن به شرایط گذشته باز گشت. این بیمار در زمان ابتلا به کرونا در خانه خود را قرنطینه کرده بود و دارای علایم خفیف بیماری بود.
تحقیقات مشابه در هند نشان میدهد ممکن است زنان مبتلا به کرونا پس از بهبودی دچار اختلال در چرخه قاعدگی شوند. یک پزشک زنان و زایمان که خود به کووید ۱۹ مبتلا شده بود اعلام کرد به مدت ۲ ماه و نیم پس از بهبودی از بیماری چرخه قاعدگی اش به تاخیر افتاده بود.
ناتوانی بیماران کرونایی برای بازگشت به زندگی عادی
دانشمندان دانشگاه تگزاس آمریکا اعلام کردند که بسیاری از بیماران کرونایی هفتهها و ماهها پس از طی دوران ریکاوری همچنان علایم بیماری را با خود دارند، ما این موضوع را علایم پساکرونایی مینامیم.
استر ملامد، یکی از دانشمندان دانشگاه ایالتی تگزاس آمریکا در این باره گفت: شواهد نشان میدهد بیش از یک سوم کسانی که تست کرونایشان مثبت اعلام شده است، هفتهها پس از بهبودی نتوانسته اند سلامت خود را به طور کامل بازیابند و به زندگی پیش از بیماری بازگردند. این موضوع هیچ ارتباطی به میزان شدت بیماری در آنها نداشته است. این موضوع حتی در جوانان که آسیب پذیری کمتری نسبت به کهنسالان دارند نیز دیده میشود.
براساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا یک نفر از هر ۵ فرد، ۱۸ تا ۳۴ ساله که به کرونای خفیف مبتلا شده، نتوانسته است ۱۴ تا ۲۱ روز پس از ابتلا بهبودی خود را به طور کامل بازیابد و به زندگی پیش از بیماری بازگردد. علایم بلند مدت کرونا همچنان در این افراد باقی مانده است که رایجترین آنها شامل تنگی نفس، سردرد، مشکلات مربوط به حافظه، خستگی دائمی و از دست دادن حس بویایی و چشایی میشود.
دانشمندان انگلیسی نیز به موازات پژوهشهای همکاران آمریکایی خود اقدام به تحقیقات در این زمینه کردند. تحقیقات آنها نیز نشان داد برخی بیماران حتی ۸ ماه پس از ابتلا به کرونا هنوز از علایم کرونا رنج میبردند. طبق تحقیقات این دانشمندان، بیش از ۶۰ هزار بیمار کرونایی در این کشور ۳ ماه پس از بهبودی همچنان علایم این بیماری را به همراه داشته اند.
تحقیقات دانشمندان در کالج ترینیتی دوبلین نیز نشان میدهد بیش از نیمی از مبتلایان به ویروس کرونا از بیحالی دائمی رنج میبرند. این موضوع فارغ از شدت کرونا در این بیماران است و حتی بیمارانی که علایم خفیفی از کووید ۱۹ را داشتند نیز از بیحالی مداوم شکایت دارند.
محققان ایرلندی در تحقیقات خود ۱۲۸ بیمار کرونایی را مورد مطالعه قرار دادند. این تحقیقات نشان داد ۵۲ درصد بیماران کرونایی حتی ۱۰ هفته پس از بهبودی از کووید ۱۹، همچنان دچار خستگی و بیحالی دائمی بودند.
میانگین سنی این بیماران ۵۰ سال بوده است و ۵۴ درصد آنها را زنان تشکیل میدادند. شواهد حاکی از آن است که دو سوم بیمارانی که از بیحالی دائمی رنج میبردند را زنان تشکیل میدادند.
دانشمندان ایرلندی اعلام کردند این تحقیقات نشان داد، دوره ریکاوری از بیماری و نیز دوره پساکرونا برای بیماران به چه میزان پراهمیت است.
شاهد آن بودیم که فارغ از شدت علایم بیماری در افراد، بیحالی یکی از رایجترین علامت ماندگار کووید ۱۹ در بیماران است. این امر نشان میدهد که سیستم بهداشتی هر کشور باید خود را برای حمایتهای پساکرونایی از بیماران آماده کند. هم اینک با گذشت ۶ ماه، ما شاهد مراجعه هزاران بهبودیافته کرونایی به بخش بهداشت و درمان ایرلند برای دریافت خدمات بودهایم.
