به گزارش ایرنا از روابط عمومی حوزه هنری، دوره جدید سلسله برنامههای نور، صدا، دوربین، خنده با نمایش فیلم سینمایی دینامیت در سالن سوره حوزه هنری آغاز شد. در این برنامه پس از نمایش دینامیت، نشست نقد و بررسی فیلم و بررسی وضعیت سینمای کمدی در ایران با حضور مسعود اطیابی کارگردان این فیلم کمدی، شاهین شجری کهن منتقد و رضامیرمحرابی مجری و کارشناس برگزار شد.
مسعود اطیابی در ابتدای نشست درباره فیلمش گفت: تجربه کارهای متفاوتی را در ژانرهای مختلف داشتم که اکثر آنها کمدی هستند اما در همه آنها به مباحث اجتماعی و سرگرمکنندهای پرداختهام. من به عنوان هنرمند، این وظیفه را بر خود میدانم که آسیبهای جدی را مطرح کنم و فضایی را به نمایش بگذارم که به وفاق ملی و دوستی بیانجامد تا در شکست منافقان و دشمنانی که در همه ارکان این کشور رخنه کردهاند، موثر باشم.
وی به این فرمایش امام راحل (ره) که فرمودند «انقلاب نباید به دست نامحرمان بیفتد»، اشاره نمود و تشریح کرد: سینما باید موثر باشد و من قاطعانه به شما میگویم که محتوا را از ابتدا با سانسور از ما گرفتند! در شوراهای نظارتی همه ارگانهای فرهنگی هنری کشورمان و همچنین ارگانهای غیرفرهنگی، دشمن نفوذ کردهاند و در حال فعالیت هستند. به اعتقاد من، منافقان در شوراهای پروانه ساخت و نمایش سازمان سینمایی و حتی صداوسیما حضور دارند.
اطیابی افزود: ۲۷ دقیقه از فیلم من به اصرار منافق که فیلم از محتوا خالی شود، سانسور شد البته فیلم محتوا دارد اما پیام فیلم که میخواستم آن را بهتر به نمایش بگذارم، کمی تقلیل یافته است. آن چیزی که روحانی تراز ما در فیلم گفت، حدف شد، سکانس افتتاح و اختتامیه فیلم حذف شد!
کارگردان دینامیت در ادامه خاطرنشان کرد: همچنان که کشاورزی ما نیز از بین رفته و هزار دلیل موجه میآورند که درختان را قطع کنند و زمینها را بهرهبرداری کنند، سینما نیز دچار چنین جریانی است. البته در سینما درد ما زیاد است که با چهره انقلابی و مذهبی میآیند و کارها را خراب میکنند.
شاهین شجری کهن منتقد سینما نیز در این نشست در سخنانی گفت: درباره هر فیلمی باید با توجه به اهدافی که سازندگان آن داشتند، انتظار داشت. دینامیت به قصد سرگرم کردن مخاطب ساخته شده است و از همه فاکتورهای ایجاد شور و نشاط و خنده بهره گرفته بود. طبعا ایراداتی به ساختار کمدی این فیلم وارد است اما در کلیت، تجربه تماشای این فیلم خوب بود و کمدی سرحالی است که میتوان درباره ریشههای اجتماعی و مسیر رواییاش صحبت کرد.
وی بیان کرد: دینامیت از نظر مفهوم کمدی قابل قبول است ولی برخی مسائل اجتماعی و سیاسی را که مطرح میکند، قابل قبول نیست. آنچه روی پرده میبینیم، فاصله و شکاف بین طبقات را نه فقط از لحاظ اقتصادی، بلکه از لحاظ فرهنگی مطرح میکند که بسیار غلو شده است. از الگوهای سینمای کمدی همچون تصویرهای ممنوعه، موسیقی که میکوبد، افکتهای تصویری، صوتی و موسیقی و … استفاده شده تا مخاطب را جلب کند و مخاطب برای این است که فیلم را میبیند، نه برای اینکه مباحثی در فیلم مطرح میشود. فیلم پیشنهاد خاصی نمیدهد و فقط مواردی را مطرح میکند که اگر بخواهم دقیق صحبت کنم، ایرادهای بنیادی به آن وارد است.
پس از مواردی که شجری کهن مطرح کرد، اطیابی گفت: لازم است بگویم دینامیت صرفا سرگرم کننده نیست و مطمئنم اگر افراد جدید آن را ببینند، ممکن است سانسورها را اصلاح کنند. حتی از دولت جدید تقاضا کردم که نسخه اصلی را ببینند که هنوز وقت نکردند ببینند. قصد دارم نکتهای به آقای شجری کهن بگویم؛ برای فیلمساز نباید اهمیت داشته باشد مخاطب با چه انگیزهای وارد سالن میشود. اولین اتفاق بعد از دیدن فیلم، برای مخاطب این است که سرگرم میشود، دوم اینکه شاداب همراه با خانواده به خانه میرود و سوم و مهمتر از همه اینکه، نحوه برخوردها و رفتارها را اصلاح میکند. همچنان که برخی مخاطبان مذهبی وقتی این فیلم را دیدند، از من بابت طرح کردن برخی رفتارهای تندرو و اشاره به آنها، تشکر کردند. البته برخی نیز به من میگفتند اگر این فیلم را نیروهای حزبالهی ببینند، من را ضرب و شتم میکنند و من میدانم که دروغ میگفتند
حاضران در سالن که اکثرا دانشجو بودند، خطاب به اطیابی، فیلم او را سخیف و آن را نوعی توهین به قشر مذهبی دانستند و توضیحاتی را از او درباره رویکرد این فیلمساز خواستار شدند.
شجری کهن در این باره گفت: بحثهایی که در سالن مطرح شد و رویکرد شما مخاطبان، تاکید بر جنبههای غیرسینمایی است که من از آنها سررشتهای ندارم. اما اتفاقا دینامیت هم همین موارد مشابه را مطرح میکند. در جامعه امروز که اینقدر تشنه دریچههای شادابی هستند، فیلمی نظیر دینامیت پرفروش میشود.
وی تصریح کرد: دینامیت در واقع مواجهه دو رویکرد فکری و سبک زندگی را نمایش میدهد که هر کدام از آنها، وقتی خارج از تعادل میشود، به تنش و معضل اجتماعی میانجامد. این فیلم، یک کمدی سرگرم کننده است تا جایی که حرف جدی برای گفتن ندارد ولی پایههای روایت را درست بیان کرده است.
یکی از حاضران در سالن پس از موارد مطروحه، گفت: ما در جامعهای زندگی میکنیم که طیف تندرو کم ندیدیم و فیلم نشان میدهد که آقای اطیابی این دو طیف را خوب دیده و روی خط قرمز راه رفتند ولی خط قرمزها را کنار نزدند. مگر فیلم مارمولک را نداشتیم؟ که بسیار مباحثی را مطرح کرد که همه بازتاب رفتار خودمان بود. کسانی که میخواهند دربارهاش بدانند، حتما جلسه نقدی که حجتالاسلام پناهیان برای این فیلم در حوزه برپا کرد، ببینند. اصل کلام پناهیان این بود که ما هر چه مشکل داریم از بداخلاقی و تندروی آدمهای مذهبیها داریم. ضربهای که تندروی میزند، فضای نقد را مختل میکند و جلوی ساخت چنین فیلمهایی را میگیرد.
در ادامه بحث، اطیابی در پاسخ به جوانی که درباره دعوای چندین ساله ایدئولوژیک در رسانه و اینکه آیا فیلم دینامیت مصداق سرگرمی برای سرگرمی است یا خیر؟ گفت: دعوای رسانهای محصول رفتارهای گذشته است و بحث سرگرمی برای سرگرمی نیز متعلق به روزهای اول انقلاب است.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره فرق بین طنز و تمسخر در فیلم و برخی جملات و گفتارهای خارج از ادب که در فیلم بیان شده بود، اظهار کرد: بیان طنز بدون ناسزا و توهین، بسیار مطلوب است. قصدم تمسخر هیچ قشری نبوده و نیست اما گاهی خودمان کاری میکنیم که ممکن است جملات و رفتارهای یک فیلم مصداق خودمان بدانیم. امیدوارم قشر مذهبی تحملش بیشتر شود؛ یک آدم عادی کمتر به تمسخر گرفته میشود تا کسی که لباس خاصی به تن دارد یا از قشر خاصی است. دوست دارم کمتر از واژههای بد و فحاشی استفاده کنم چون مخاطبان همراه با خانواده فیلم میبینند.
غیبت ژانر کمدی در سینمای سال آینده
اطیابی در ادامه به کمبود فیلم کمدی در سال آینده اشاره کرد و افزود: فیلم کمدی هنوز برای سینمای ایران نیاز است و در سال ۱۴۰۱، نسبت به فیلمهای در صف اکران، با کمبود فیلم کمدی مواجه خواهیم بود!
وی گفت: فیلم کمدی ساختن، بسیار سخت است و من هر بار که
فیلم کمدی ساختم، قسم خوردم دیگر نمیسازم! دوست دارم فیلم حماسی اجتماعی، حماسی مقاومت و پلیسی بسازم نه مثل اینهایی که اسمشان حماسی و مقاومت است.
شجری کهن در بخش پایانی نشست، در بررسی جایگاه سینمای کمدی گفت: روند سینمای کمدی در ایران متکی بر الگوهای ثابتی چون الگوهای کلامی و تلویزیونی و جدیدا
شاخهای اینستاگرامی، عبور از الگوهای خط قرمزی و هجو مسایل سفت و سخت انگاشته شده، است و از این چند الگو خارج نیست و به همین دلیل پرفروشترینها، آنهایی بودند که جسورانه با خط قرمزها کار کردند و چیزهایی را تصویر کردند که برای جامعه تازگی داشته است.
وی بیان کرد: فیلمهای کمدی عموما با توجه به روند دو دهه ۷۴ تا ۸۶ عموما از یک منبع استفاده کردهاند که دست روی خط قرمز گذاشتهاند. بنابراین ما در ایران، نه کمدی اسلپ استیک داریم نه طنز موقعیت. همچنین از طنز جدی کمتر بهرهمندیم.
شجری کهن در پایان، چشم انداز پیشرو و آینده سینمای ایران را پرچالش قلمداد کرد و گفت: اگر همین چند فیلمی که روی پرده هستند (شامل فیلمهای کمدی و جدی)، نبودند، مطمئن باشید سینمای ایران بعد از تعطیلی و نیمه تعطیلی کرونایی دیگر جان نمیگرفت.
اطیابی نیز در پایان به ابتذالی که برخی رسانهها از سینما مطرح کردند، اشاره کرد و گفت: برخی از نشریات و رسانهها به اسم ابتذال، چنان به سینمای ایران حمله میکنند که خودشان به ضدارزش تبدیل شدهاند.
