جماران نوشت: حسن روحانی، رئیسجمهور سابق ایران در نامهای به قوه قضائیه، خواستار «پیگیری حقوقی و رسیدگی قضایی نسبت به اظهارات کذب و افتراهای حسن رحیم پور ازغدی به او و همکارانش» شد.
اخیراً برخی روحانیون – از جمله مدیر حوزه علمیه تهران – از نهادهای حکومتی انتقاد می کنند که چرا در قبال وضعیت کنونی حجاب در جامعه دچار انفعال هستند.
لذا ریشه ای ترین راه تحقق احکام الهی -از جمله حجاب- این است که اکثریت مردم خواستار آن باشند. در غیر این صورت اصرار بر اجرا، منجر به تقابل خواهد شد.
برای این که مردم خواهان اجرای احکام شریعت باشند، باید ابتدا خود بدان اعتقاد و ایمان قلبی داشته باشند. برای شکل گیری و استمرار این ایمان نیز همواره مبلغان دینی وجود داشته اند که اول دین را می آموختند و سپس آن را به مردم آموزش می دادند.
این افراد روحانی رسالت خود را همراه ساختن مردم با احکام شریعت می دانستند، تمام عمر بین مردم می زیستند و حیات و توان خود را صرف تقویت ایمان مردم می کردند.
در دهه های اخیر بخش قابل توجه روحانیون بر خلاف اسلاف خود، از آن رسالت تاریخی غافل شده و درگیر امور سیاسی و اجرایی شده اند. این در حالی است که سال ها با بودجه عمومی و وجوهات متدینین در حوزه های علمیه درس خوانده اند تا مبلّغ دین و مروّج آیین شوند ولی نهایتاً کارمند و مدیر و وکیل و وزیر و … شده اند و از روحانیت فقط لباس اش را می پوشند که به قول “محمد مطهری” از نظر حوانان، یونیفرم حکومتی است.
چنان که افتد و دانی و حکایتش غریب نیست، روحانیت در ایران به طور واضحی از رسالت اصلی اش دور مانده است و مسلم است که وقتی خلأیی چنین در سازمان تبلیغ دین شکل می گیرد، فرایند دینمداری مختل می شود و نهادینه سازی دین در جامعه و به ویژه نسل جوان -که حتی یک روحانی از جنس روحانیون اصیل قدیمی را ندیده است- صورت نمی گیرد.
در چنین شرایطی ابتدا “دین ناشناسی” ایجاد می شود و سپس “دین گریزی” ؛ بدین ترتیب که وقتی کسی با دین بیگانه باشد، هیچ حس تعلقی به آن نخواهد داشت و طبیعتاً خود را نیز ملزم به اجرای دستوراتش نخواهد دانست (دین ناشناسی).
حالا اگر بر چنین فردی فشار بیاورند و با تهدید به مجازات و محرومیت از خدمات اجتماعی و … از او بخواهند احکام دین را اجرا کند، قطعاً به نقض غرض منتهی خواهد شد و او، حتی اگر حکمی را اجرا کند، در باطن خود بدان بدبین خواهد شد (دین گریزی).
ادامه این روند می تواند در افراد به “دین ستیزی” نیز برسد که موضوع بحث حاضر نیست.
پس، اگر امروز سازمان روحانیت منتقد وضعیت حجاب است، باید به صراحت و از سر دغدغه دین گفت که مقصر اصلی در باب بی حجابی و بدحجابی و فراتر از آن در باب ضعف دین، خود روحانیت است که وظیفه تبلیغ دین را به نفع امور دنیوی کنار گذاشته و فرایند تاریخی انتقال و درونی سازی مفاهیم دینی را مختل کرده است.
پس، اگر دغدغه حجاب به عنوان امری دینی جدی است -و صرفاً مولفه اعمال قدرت نیست- گام اول آن است که روحانیون به کار اصلی و سترگ خود که تبلیغ دین الهی است بازگردند.
این امر، منافاتی با تشکیل حکومت اسلامی ندارد چرا که اولاً حکومت اسلامی به معنای حکومت روحانیون نیست و ثانیاً وقتی در رأس حکومت یک فقیه قرار دارد، جایی برای نگرانی از انحراف حکومت از تراز دین وجود ندارد.
این دستور قرآن نیز هست: فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ: پس چرا از هر گروهى از ايشان دستهاى كوچ نمىكنند تا در دين فقيه شوند و هنگامى كه به سوى قوم خويش باز گشتند، آنان را بيم دهند تا شايد آنان (از گناه و طغيان) حذر كنند. (سوره مبارکه توبه ، آیه شریفه 122)
خداوند به صراحت امر می کند که عده ای بروند و متخصص دین شوند و سپس به سوی مردم دیار خود بازگردند و امر هدایت دینی شان را بر عهده گیرند نه این که بروند و دین را بیاموزند و برگردند و مثلاً بشوند مدیر کل یا نماینده مجلس و نظایر این ها که وقتی شدند، عرضه دین خالی می شود و نتیجه اش می شود بی حجابی و بدحجابی و بعد خود همین روحانیونی که به وظیفه خود عمل نکرده اند، انتقاد می کنند که چرا چنین شد و چرا چنان شد؟!
این روزها بحث امر به معروف و نهی از منکر داغ است و یکی از مهم ترین مصداق های این فریضه ، آن است که آمران به معروف و ناهیان از منکر از روحانیون بخواهند به سنت همیشگی و تاریخی خود بازگردند و کار بر زمین مانده “تبلیع دین” را “در کنار مردم” بر عهده بگیرند و الا با بگیر و ببند و گشت ارشاد و جریمه نقدی و پیامک اخطار و سطل ماست و ممنوعیت سوار شدن به هواپیما و قطع سیمکارت و حتی دادن گل به بدحجاب ها و … نه تنها کاری از پیش نمی رود که تضاد و تقابل هم در جامعه تشدید می شود.
منبع: عصر ایران
عصر ایران – آقای عبدالله گنجی، عضو شورای عالی اطلاع رسانی دولت در توئیتی نوشته است:
“همان هایی که در اروپا دنبال تحریم، قطعنامه و عدم مذاکره اند اینجا در جلد فیک های بی همه چیز می گویند دلار چی شد؟ گویی دلار یک دکمه دارد که رئیسی نمی خواهد آن را قطع کند. همه می دانند قیمت دلار امروز، دلایل اقتصادی ندارد.
راه کار کوتاه مدت و اضطراری همان در اختیار گرفتن ٢۵قلم کالا.”
ضمن احترام به ایشان و فارغ از اشاره ایشان به آنهایی که در اروپا هستند و صرفاً با نگاه به داخل، چند نکته را متذکر می شویم:
1 – اصولگرایان حاکم بر دولت کنونی، زمانی “مذاکره” را حرام اندر حرام می شمردند.
حال بعد از رسیدن به دولت و مواجهه نزدیک با واقعیت ها، کسانی که دنبال “عدم مذاکره” هستند را “بی همه چیز” می نامند.
فارغ از این ادبیات، همین که بعد از سال ها چوب لای چرخ مذاکرات گذاشتن، فهمیده اند که سیاست خارجی به مذاکره نیاز دارد، جای شکرش باقی است.
البته منظور شخص آقای گنجی نیست که به لحاظ فردی، انسان محترمی است. روی سخن با کلیت جریانی است که دیروز چنان ضد مذاکره بود که محمدجواد ظریف را به خاطر مذاکرات، شب و روز آزار می داد و شعارش هم این بود: ای آن که مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت!
حال همان ها رسماً و علناً می گویند: می خواهیم به برجام برگردیم.
فهمیدند! اما چقدر دیر و خدا می داند بعد از تحمیل چقدر هزینه بر ملت ایران!
حال بماند که چنان کرده اند که حالا طرف های مقابل برای مذاکره، پا پیش نمی گذارند.
2 – یک زمانی همین اصولگراها زمین و زمان را به هم دوخته بودند که چرا در دولت روحانی قیمت دلار بالا رفته است.
کلیپ مشهوری از یکی از همین اصولگراهای تندرو – رائفی پور – وجود دارد که می گوید:
“بیا جواب بده؛ آی مردم حواستون به جای دیگه پرت نشه، اگه گفتن خدا نداریم یا 6 تا خدا داریم توجه نکنید، بگید دلار چند؟ گفتند علم الهدی این طور گفته، بگین باشه! من با علم الهدی کاری ندارم، دلار چند؟” (ویدئوی زیر را ببینید)
یعنی تا دیروز که جناح دیگری دولت را در دست داشت، مردم باید بی خیال کفر (خدا نداریم) و شرک (6 تا خدا داریم) می شدند و فقط می گفتند دلار چند؟
ولی حالا انتقاد از قیمت دلار، شده عین کفر و شرک و گناه کبیره و ذنب لایغفر!
وقتی نگاه ها جناحی باشد، تصویری جز این شکل نمی گیرد؛ فرقی هم بین اصلاح طلب و اصولگرا در این میان وجود ندارد.
3 – تا دیروز افزایش قیمت دلار را محصول بی کفایتی مسوولان اقتصادی وقت می دانستند که ربط زیادی هم به تحریم ها ندارد ولی امروز از دلایل غیراقتصادی آن سخن می گویند و این که دست رئیس جمهور نیست.
فارغ از این تناقضات، باید بگوییم که اتفاقاً توئیت جناب گنجی، آنجا که نوشته است”گویی دلار یک دکمه دارد که رئیسی نمی خواهد آن را قطع کند.همه می دانند قیمت دلار امروز، دلایل اقتصادی ندارد.” کاملاً صحیح است.
دلار زمان روحانی هم دکمه نداشت، زمان احمدی نژاد هم و حتی در دولت خاتمی؛ راستش را بخواهید دلار اصلاً دکمه ندارد.
بخشی از گرانی دلار، قطعاً مربوط به عملکرد مسوولان اقتصادی است ولی واقعیت این است که بخش عمده ای از وضعیت کنونی قیمت دلار، همان طور که آقای گنجی هم به درستی نوشته است، دلایل اقتصادی ندارد بلکه علل زیرساختی مهمی در عرصه سیاست خارجی دارد (دلار اساساً یک موجود خارجی است).
پیش تر نیز گفته ایم و الان هم تکرار می کنیم که تا گشایشی جدی در سیاست خارجی رخ ندهد و باب مذاکره و تفاهم با دنیا به ویژه با کشورهای قدرتمند جهان باز نشود و روابط بهبود نیابد، اوضاع اقتصادی و از جمله وضعیت ارزی، به هم ریخته و نابسامان خواهد بود.
رابطه با شرق – که در دولت کنونی به طور جدی پیگیری می شود – حتماً خوب است اما به موازات آن باید با غرب نیز رابطه قوی داشت؛ خود همین چین که بسیاری رابطه استراتژیک با آن را منجی اقتصاد ایران می دانند، مهم ترین شریک تجاری غرب است.
الان هم که حکومت به طور یکدست در اختیار همفکران جناب گنجی در جناح اصولگراست؛ توصیه جدی می کنیم مذاکرات عزتمندانه ای که خواهانش هستند را انجام دهند و با گشودن قفل روابط خارجی فراگیر، سر و سامانی به وضعیت ارز و اقتصاد دهند و نام خود را به عنوان نجات دهندگان سیاست خارجی و اقتصاد ملی ایران در تاریخ به ثبت برسانند؛ این گوی و این میدان…!
بعد از تحریر:
دلار دکمه ندارد، قبول؛ اینترنت چی؟! آن هم ندارد و دست آقای رئیسی نیست؟!
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم شامگاه یکشنبه اعلام کرد که پیش از ظهر امروز چهار روحانی بر اثر برخورد شیء نوک تیز توسط افراد ناشناس مجروح شدند.
بنابراین گزارش، دو نفر از این مصدومان که دچار آسیب دیدگی و خراشیدگی سطحی شده بودند، تنها خدمات درمانی سرپایی دریافت کردند و خوشبختانه حال عمومی دو روحانی مسن دیگر که با آمبولانس به بیمارستان اعزام شده بودند نیز مساعد است و تا ساعاتی دیگر از بیمارستان مرخص می شوند.
یکی از روحانیان مسن از ناحیه کتف و دیگری از پا دچار آسیب دیدگی شده اند.
کتاب «بدون دود و آتش و خون» روایتهای جالب و جدیدی را در گفتگو با رئیس جمهور سابق و دولتمردانش منتشر کرده است.این کتاب که نوشتهی بهراد مهرجو و، ولی خلیلی است، «گزارشی تحقیقی درباره اثرات تحریمها بر اقتصاد ایران» است.
در ادامه متن کامل گفت و گوی این کتاب با حسن روحانی را که تحت عنوان «ببخش و فراموش نکن» آمده است را میخوانید. لازم به ذکر است که در این جلسه چندتن از وزرا و اعضای تیم روحانی نیز حضور دارند و در بخشهایی از بحث وارد میشوند:
ایران روزهای متفاوتی را پشت سرمیگذارد. مذاکرات وین پیش میرود. حواشی انتشار فایل صوتی وزیرامور خارجه ادامه دارد و دیدارهای خارجی وزیر از کشورهای منطقه خلیج فارس ادامه دارد. او چندبار مجبور شد توضیح دهد، گفتگوهای برجامی وین توسط معاونش عباس عراقچی انجام میشود و خودش دخالت مستقیمی در آنها ندارد.
در تهران روز آخر ثبتنامهای کاندیداهای ریاست جمهوری برای سیزدهمین دوره انتخابات است. از ابتدای صبح سالن وزارت کشور با حضور چهرههای متفاوت خبرساز شدهاست. علی لاریجانی رئیس سابق مجلس صبح اول وقت ثبتنام کرد. پس از او اسحاق جهانگیری معاون رئیس جمهور به وزارت کشور آمد و او هم به نمایندگی از جریان اصلاحطلبان نامنویسی کرد. ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه ظهر همین روز با هیاتی ۵۰ نفره به وزارت کشور آمد. ثبت نام او یکی از قطبهای اصلی انتخابات را روشن کرد.
فضای رسانه و افکار عمومی همگی متمرکز در وزارت کشور است. از دولت عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی و شریعتمداری وزیرتعاون کار و رفاه اجتماعی برای ثبت نام به وزارت کشور آمدهاند.
کمیدورتر از هیاهوی میدان فاطمی، در شمال تهران و کاخ سعدآباد جلسهای برپاست. اولین ساختمان در کاخ سعدآباد معروف است به مجموعه «همراهان». این ساختمان در سالهای بعد از انقلاب و به مناسبت برگزاری اجلاس سران کشورهای اسلامی ساخته شدهاست. معماری آن با کاخهای مجموعه سعدآباد متفاوت است و بیش از سعدآباد به ساختمانهای پاستور شبیه است. ساختمانی دو طبقه با چندین اتاق تو در تو و سالنی وسیع که لابی جلسات است. ورودی ساختمان با گیت حفاظت آغاز میشود.
سمت راست گیت هم قفسه چوبی برای نگهداری موبایل و وسایل همراه، مراجعان قرار دارد. پیرمردی خوشرو از همه مهمانان میخواهد که موبایلهایشان را در همین قفسه امانت بگذارند و با هر مراجع یک نیروی حفاظت هم وارد سالن اصلی مجموعه میشود.
سالن جلسات، در طبقه اول و سمت شمال ساختمان قرار دارد. سالنی با میزکنفرانسی در مرکز، بیش از ۲۰ صندلی در طرفین و صندلی در بالای آن.
رضا اردکانیان وزیر نیرو اولین فردی است که وارد سالن میَشود. پیش از آنکه پشت میز کنفرانس بنشیند، سراغ دستگاه اسپیلت که در گوشه سالن قرار گرفته میرود. دکمه خاموش را میزند: «دمای اتاق باید ۲۴ درجه باشد. در کل وزارت نیرو همین قاعده را رعایت میکنیم. انرژی بیخودی نباید مصرف شود.» پیش از آنکه به کار تنظیم دما بیافتد، باد سرد متبوعی در سالن پیچیده بود.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور چند ثانیه پس از او وارد شده، علی ربیعی سخنگوی دولت، فریدون وردینژاد معاون سیاسی رئیس جمهور و محمد قوچانی دبیر مرکز جمعآوری اسناد رئیس جمهور هم به آنها پیوستهاند. هنوز خبری از رئیس جمهور نیست.
واعظی با اخبار انتخابات آغاز میکند و میپرسد آیا همتی هم ثبت نام کردهاست یا نه؟ هرکس خبری میدهد. قوچانی میگوید که همتی درحال ثبتنام است. چند ثانیه سکوت و پس از آن ربیعی از شریعتمداری سوال میکند. پیش از آنکه پاسخی بگیرد، علیرضا معزی معاون ارتباطات نهاد ریاست جمهوری به جمع اضافه شدهاست. خبرهایی در مورد حواشی ثبت نام لاریجانی و رئیسی میدهد. واعظی از عدم ثبت نام عارف سوال میکند، ربیعی به برخی حواشی لاریجانی انتقاد دارد و نگران است که مشاوران او، نگاههای پوپولیستی شدیدی داشتهباشند.
بحثها هنوز داغ نشده که رئیس جمهور وارد سالن جلسه میَشود. ماسک برصورت دارد و پیش از نشست روی صندلی بالایی سالن، با سر به همه اعضای جلسه سلام میدهد. میکرفون روبهرویش را روشن میکند و میگوید: «صبحکم الله بالخیر». با صدای بلند میخندد و با کنایه میگوید: «البته الان که صبح نیست، ولی برای اونهایی که بعدا این جلسه رو مینویسن گفتم.» صدای خنده در سالن پیچیدهاست. محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس جمهور هم به جمع اضافه شده و او هم به محض ورود به جلسه همین کلمات را تکرار میکند: «صبحکم الله بالخیر.» روحانی لبخند میزند و میگوید اتفاقات ذکر و خیر همین اصطلاح بود.
چند دقیقه ابتدای به مرور اخبار ثبتنامهای انتخابات میگذرد. هر خبری با واکنشی توام با شگفتی، حسرت و تعجب اعضای جلسه همراه است، ولی روحانی بیش از دیگران گوش میکند و کمتر حرف میزند تا اینجای خبرها که میرسد: «به نظرم آقای جهرمی هم میتوانست ثبت نام کند.
کار شورای نگهبان در رد صلاحیت او با قید اینکه سن و سالش دو ماه کم است، غیرقانونی است. شورا رد میکرد، دولت هم بیانیه میداد. باید ثبت نام میکرد.» میان اعضای جلسه بازهم گفتگو در مورد برخوردهای شورای نگهبان درمیگیرد، ولی واعظی به ساعتش نگاه میکند و اشاره میکند که جلسه باید رسمیت پیدا کند. موضوع این جلسه در مورد ماجرای تحریمهاست و اینکه چطور باید بخشی از اطلاعات مربوط به دوران جنگ اقتصادی را به اطلاع مردم رساند.
اداره جلسه در اختیار رئیس جمهور است. او روی این موضوع حساسیت زیادی دارد. علیرضا معزی گزارشی از اقدامات اطلاعرسانی میدهد. شرحی از کتابها، گزارشها و… که در این مورد منتشر شدهاست. رئیس جمهور نکاتی از حرفهای او را مینویسد و چند جایی وارد حرفش میشود: «دقت کنید، این موضوع خیلی اهمیت دارد. مردم باید در جریان اتفاقاتی که طی این چند سال در کشور گذشته قرار بگیرند.» آنقدر مسئله برایش مهم شده که با معزی وارد بحث دو نفر شدهاست: «در کارها سلیقه داشتهباشید. به فونت، رنگ، نمودارها و عکسها دقت کنید. وقتی میخواهید خوراکی به مردم بدهید، باید دقیق و آگاهانه باشد. حرفها مستند باشد. از اعداد استفاده کنید و…»
گزارش معزی ادامه پیدا میکند: «شرح کنشهای دولت طی دوران تحریمها به صورت دقیق طبقهبندی شدهاست. البته ملاحظات در مورد اینکه اطلاعات محرمانه نباشد هم صورت گرفتهاست.» قید محرمانه برای ورود به بحث داغ چند هفته اخیر کافی است. انتشار فایل مصاحبه وزیر امور خارجه. همه اعضای جلسه همچنان در شگفتاند که چطور مصاحبه غیرمحرمانه اینقدر حواشی رقم زدهاست. کار به شوخی میکشد.
روحانی میگوید: «حالا از افتخارات این است که کسی در دولت بگوید، آمدند مصاحبه کنند و ما انجام ندادیم.» همه با صدای بلند میخندند.
آمارهایی در مورد کرونا به رئیس جمهور میرسد. میزان مرگ و میرهای روزانه کم شده و او راضی است: «۳۰ بهمن سال ۹۸ تاریخی است که ما متوجه کرونا در کشور شدیم. با همه مشکلات کشور اداره شد.ای کاش گفته شود که ما چطور مشکلاتی مانند کمبود ماسک را حل کردیم و ماسک نسبتا ارزان و بدون صف به مردم رسید. فکر کنم تا روزهای پایانی دولت میزان مرگ و میر ناشی از کرونا به زیر ۵۰ نفر برسد. واکسیناسیون ادامه دارد و بزودی هم نمونههای داخلی چه واکسن پاستور و چه برکت به دست مردم میرسد. در ایران هیچکس در بیماری کرونا بدون تخت نماند، بیماری به خاطر اکسیژن جان نداد و…»
ادامه حرفهایی او را ربیعی پی میگیرد و تعریف میکند که در این دوران حتی چین هم برای تامین ماسک دچار مشکل شده بود. وردینژاد که زمانی سفیر ایران در چین بود و شناخت دقیقی از چینیها دارد، این موضوع را تایید میکند: «ما برای چینیها چند محموله ماسک فرستادیم.»
واعظی بیش از دیگران نگران وقت جلسه است و میخواهد که معزی سریعتر وارد بحث اصلی شود: «ابعاد جنگ اقتصادی» رئیس جمهور باید توضیحاتی در مورد سه سال تلاشهای دولت برای عبور از جنگ اقتصادی بدهد. اینکه دولت چطور توانست فرآیندی سنگینتر از جنگ تحمیلی (از نظر تامین نیازهای کشور) را اداره کند و در نهایت کار به تغییر دولت امریکا و تغییر فضای سیاسی برسد.
اردکانیان پیش از توضیحات رئیس جمهور وارد بحث میَشود: «تا جایی بنای دولت به صحبت نکردن بود. یعنی نباید در مورد ابعاد جنگ اقتصادی حرف زده میشد که راههای اداره کشور بسته نشود. اما از یکجایی به بعد لازم است که صحبت شود. این یک موضوع بینالمللی است. جنایتی بینالمللی رخ داده و دیگر کشورهای جهان هم باید در جریان قرار بگیرند که چطور ایران در مقابل این تحریمها ایستادگی کرد. این یک میراث جهانی برای کشور است.»
او سالها در سازمانهای جهانی کار کرده و به قول خودش، ادبیات و رفتارهای طرف آمریکایی را میشناسد. معتقد است: «میخواستند کار را به جایی برسانند که برق خانههای مردم و شهرکهای صنعتی قطع شود. ولی نشد.»
روحانی خودکارش را روی میز میگذارد. موضوع برای او هم جدی شده و میگوید: «واقعیتش را بخواهید اگر صدا و سیما اینقدر دروغ به خورد مردم نمیداد، من هم اصلا وارد نمیشدم، ولی وقتی دیدم که اینها ذهن مردم را خراب میکنند، تصمیم گرفتم در مورد جنگ اقتصادی حرف بزنم.» به لحنش کمی شوخطبعی میدهد. خندهای آرامی میکند و ادامه میدهد: «این هم حسن کار صدا و سیماست.»
واعظی به رئیس جمهور یادآوری میکند که وزرا هرکدام قرار است به صورت جداگانه توضیحات دقیقی از شرح فعالیت وزارتخانهشان در جریان جنگ اقتصادی به دفتر رئیس جمهور بدهند. نهاوندیان هم به تهیه کتابی با عنوان «کارنامه ۲۰» اشاره میکند که در آن ابعادی از موضوع جنگ اقتصادی شکافته شدهاست.
بحث داغ است که ناگهان حسن روحانی نکتهای در مورد طرح انتقال آب خلیج فارس به مرکز ایران به یادش میآید. لحن، صدا و صورتش جدی میشود. رو به اردکانیان میکند و در مورد جزئیات دقیق اجرایی طرح سوال میکند: «کی آماده میشود؟ شما قول دادهبودید خرداد؟ چرا تاخیر شده؟ مشکل کجاست؟» از این لحظه تا ۵ دقیقه بعدی که اردکانیان و روحانی، در مورد این طرح بحث میکنند، فضای جلسه کاملا ساکت و جدی است. اردکانیان توضیحاتش را میدهد و تیرماه را به عنوان تاریخ افتتاح احتمالی اعلام میکند. روحانی نمیپذیرد.
ساعت چهار بعد از ظهر است و واعظی نوشته کوتاهی به رئیس جمهور میدهد. روحانی دست بردار موضوع انتقال آب نیست، ولی تداخل جلسات باعث میَشود که به موضوع برگردند.
توضیحاتی کوتاه از طرف معزی در مورد چگونگی پرداختن به موضوع جنگ اقتصادی مطرح میشود و حالا بازهم رئیس جمهور باید اشاره به محورها و ناگفتهها بکند.
روحانی بازهم لحنش مثل لحظات پیش از بحث در مورد طرح انتقال آب شدهاست و از نقطه طلایی حرفش را شروع میکند: «وقتی ترامپ جنگ اقتصادی را شروع کرد، اختلاف نظر اساسی در دولت وجود داشت که آیا با این وضعیت میتوان کشور را اداره کرد یا نه؟ حتی عدهای از وزرا پیشنهاد کردند که استعفای دستهجمعی بدهیم. میگفتند در این وضعیت باید کسانی با تمام اختیارات بیایند و دولت را بگیرند وگرنه شرایط برای اداره کشور مساعد نیست. به من گفتند برو با رهبری صحبت کن. گفتم این راهکار عملی نیست.» چند ثانیه سکوت میکند و ادامه میدهد: «گفتم این رفتار را نامردی میدانم. وقتی ما برویم، رهبری تنها میشود.»
خاطرات یکی پس از دیگری به ذهنش میآید و دنبال هم آنها را تعریف میکند: «آقای حدادعادل آمد و به من گفت که کشور را کوپنی کنید. گفتم دولت این کار را تا روز آخر انجام نمیدهد. آنها این حرف را به رهبری هم زده بودند. به رهبری گفتم که نظرم این است که نباید کوپنی کنیم، ایشان هم تایید کردند و گفتند درست است.»
روحانی: لاریجانی به من گفت یارانه را بیشتر کنید و ارز ۴۲۰۰ را حذف کنید
همزمان با محتوای صحبتهایش لحنش تغییر میکند. حالا هم غمگین و هم عصبانی است: «آقای لاریجانی به من میگفت که یارانه را بیشتر کنید و ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنید. به وزرا گفتم که قیمت دقیق همه کالاها را رو به روز میخواهم. باید بدانم ماست، تخم مرغ، نان، برنج، گوشت و… دقیقا هرروز چند است. اگر میخواستیم حمایت در تامین کالا را قطع کنیم، مردم زیر بار گرانی له میشدند. گفتم نه. یارانه کالایی باید ادامه داشتهباشد و ارز ۴۲۰۰ تومانی هم برای تامین کالا بدهید.»
حرفهای حسن روحانی نقطه مقابل تصور عموم شهروندان از اداره کشور است. محمد نهاوندیان توضیحی در همین مورد میدهد: «خیلی از اقدامات دولت دوازدهم ناشی از تلاش برای مبارزه با جنگ اقتصادی بود. بیرون از دولت ممکن است بگویند چرا این کار را کردید؟ چون اطلاع ندارند که چه اتفاقاتی در حال وقوع بود یا فکر کنند که دولت از وضعیت کشور اطلاعی ندارد یا اینکه به ذهنش نمیرسد که فلان منطق اقتصادی را پیاده کند. خیر اینها نیست. مسئله این است که کشور زیر بهمن بود و ما باید جان مردم را حفظ میکردیم. جان مردم برای دولت دوازدهم شریف بود.»
روحانی هم این را قبول دارد و به سرعت حرفهای قبلی را ادامه میدهد: «یک هدف تحریم این بود که طرحهای فولادی کشور را کاملا تعطیل کنند. ولی اجازه ندادیم. یا در مورد نفت، هر کاری از دستشان برآمد کردند که فروش نفت ایران به صفر برسد. ترامپ چندباری این موضوع را گفته بود که بزودی فروش نفت ایران صفر میشود، ولی هیچ وقت این اتفاق رخ نداد.»
آنطور که روحانی تشریح میکند، کمیتهای بیرون از ساختار وزارت نفت برای فروش نفت شکل گرفتهبود. معاون اول رئیس جمهور این کمیته را اداره میکردهاست. اعضا همگی افرادی معتمد و صاحب اختیار و صلاحیت بودند و باید به صورت هفتگی و حتی روزانه در مورد شیوههای فروش نفت تصمیم میگرفتند. روحانی به یک بخش از کار آنها افتخار میکند: «نفت فروختند. سالم هم فروختند و از دلش یک فساد مثل بابک زنجانی بیرون نیامد.»
بعضی حرفهای روحانی برای اعضای جلسه هم تازگی دارد: «رهبری کمک کردند. اجازه دادند جلسات سران قوا تشکیل شود و اول گفتند که هرچه شما به نتیجه برسید، همان را عمل کنید. بعد گفتند هرجا خلاف قانون بود، بگوید و عموما هم قبول میکردند. جلسه سران قوا جاهایی ما را یاری کرد.»
مهمترین مثال او به یکی از اصلیترین چالشهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی دولت مربوط است: «قصد ما این بود که بنزین و گازوئیل را در بازار بفروشیم و برای دولت تامین مالی کنیم. اما بدون اینکه به مردم فشار مضائف وارد شود. یارانه ۴۵ هزار تومانی پاسخگو نبود؛ بنابراین باید یارانه جدیدی تعریف میشد؛ بنابراین به ۶۰ میلیون نفر یارانه سوخت دادیم. سه قوه در مورد اجرای این طرح توافق کردیم، ولی وقتی زمان اجرا رسید، در کاسه ما گذاشتند.»
او اشاره به روزهایی دارد که انتشار خبر افزایش قیمت بنزین، کشور را در التهاب بزرگی فرو برد. حوادثی که چندین هفته به طول انجامید و به یکی مناقشات بزرگ سیاسی تبدیل شد. مرور این اتفاقات هنوز هم او را عصبانی میکند: «برای سفر استانی به کرمانشاه رفتهبودم. به من خبر دادند که خبرگزاری فارس اعلام کرده که آخر هفته قرار است بنزین گران شود. مردم به خیابان ریختند، صف تشکیل شد، پمپ بنزین آتش زدند. درحالی که در آن مقطع اصلا قصد این کار را نداشتیم. با این حال گفتم که برای چند ماه آینده را هم لغو کنید. هر روز یک داستان جدید پیش میآمد.»
اعضای جلسه در جریان جزئیات اتفاقات این دوره تاریخی قرار دارند و به میان حرفهای روحانی نمیآیند: «غروب جمعه عدهای تصمیم گرفتند، دولت را زمین بزنند. بعدها افراد اصلی دستگیر شدند. بازجوییهای آنها موجود است که میگویند از چه کسانی دستور گرفته بودند.» تنها بخشی از حرفها که روحانی ترجیح میدهد از آن عبور کند به همین بخش مربوط است.
به سرعت سراغ موضوع بعدی میرود: «جنگ اقتصادی یعنی چه؟ یعنی اینکه اسرائیلیها کشتیهای ما را در دریای سرخ میزدند. قبل از این هیچ وقت پیش نیامده بود که نفتکش ایران زده شود، ولی این برای اولین بار بود که از همه ابزارها استفاده میکردند که درآمدهای ارزی ایران به صفر برسد. میخواستند در ایران قحطی شود.»
قحطی مهمترین کلید واژه دوران جنگ اقتصادی است. روحانی طی چندین سخنرانی سال ۹۹ در این مورد توضیح دادهبود، ولی عموما اظهارنظرهای او زیر فشار شبکههای اجتماعی قرار میگرفت.
روی صندلی جابهجا میشود و ادامه میدهد: «وقتی امریکا از برجام بیرون رفت، تصمیم اولیه این بود که ماهم بلافاصله از برجام خارج شویم. همان روز جلسه اضطراری گذاشتیم. همانجا تصمیم شد که ۱۵ روز دیگر از برجام خارج شویم. بعد فکر کردیم با یک چشم برهم زدن، ۱۵ روز تمام میشود. آن شب اعلام کردیم که ما برای خروج از برجام چند هفته مهلت میدهیم.»
بازهم میخندد و میگوید: «چند هفته یعنی چند هفته؟ یعنی یک هفته تا ۱۰۰ هفته یا بیشتر. هنوز در همان چند هفته هستیم.»
بازهم صدایش جدی شده و طوری پشت سرهم صحبت میکند که هیچ امکانی برای ورود به حرفهایش نیست: «به امریکا گفته بودند که ماشه را بکش و خارج شو. قرار بود همه چیز به نفع امریکا باشد، ولی ما کاری کردیم که معادلاتش بههم بخورد. این را حتی پوتین گفت که اگر شما از برجام خارج شدهبودید، ترامپ نفس راحتی میکشید.»
روحانی دیپلمات از میان این کلمات بیرون میزند. او ریز و دقیق تمام جزئیات مذاکرات را در ذهن دارد و تقریبا برای هر حرف و ادعای طرف مقابل، استدلالی آماده کردهبود. حالا دستهایش را روی میز ستون کرده و حرف میزند: «مکرون طرف مذاکرات ما بود. طرف خارجی مدام وقت میگرفتند. سال ۹۷ به این شکل گذشت، سال ۹۸ تصمیم شد که از تعهدات کم کنیم. از رهبری اجازه گرفتیم که تعهدات کم شود. ایشان قبول کردند و فقط گفتند مدل کاهش تعهدات با ایران باشد. این دوره زمانی ۱۰ ما طول کشید و در نهایت به طرف خارجی گفتیم، ما دیگر هیچ تعهدی نداریم. همان شب مکرون تماس گرفت و گفت از برجام خارج نشوید. شما تعهد دارید. گفتم شما مگر تعهدی در قبال ما پذیرفتهاید؟»
همزمان جریانی در امریکا تلاش میکرد که مسیر تحریمها را تغییر دهد. روحانی این روزها را به خوبی در یاد دارد: «امریکا در تکاپو بود که تحریمهایش را به سازمان ملل تعمیم دهد و ما هم تلاش میکردیم که این تحریمها سازمان مللی نشود.»
ادامه میدهد: «کار ما این بود، برجام را در دولت یازدهم به وجود آوردیم و در دولت دوازدهم باید آن را حفظ میکردیم.»
به صندلی تکیه میدهد: «واقعیت این است که همیشه یک نفر باید مخالف حرف بزند که من تحریک شوم و حرف بزنم.»
همه میخندند. اما کسی در این جلسه نیست که از اخلاق خاص او بیاطلاع باشد.
کمی آرام شده و هنوز همان لحن شوخ چند ثانیه قبل را حفظ کرده و میگوید: «گره در کار ما زیاد انداختند. برای تحریمها نه یکجا و یک جلسه یک سلسله نشست که دائم کار میکردیم. وقتهایی هم بود که با کمک رهبری تصمیم گرفته میَشد. گرههای کوری در کار بود که باید آن را با دست باز میکردیم و این کار را هم کردیم.»
این بخش از اظهارنظرهای او، مربوط به همان جایی است که عموم مردم از آن اطلاع ندارند. هر کدام از اعضای جلسه در مورد این مقطع خاطراتی دارند. روحانی که نقطه میگذارد، واعظی حرفهای او را تایید میکند: «موضوع جنگ اقتصادی و مقابله با تحریمها روی همه کارهای دولت سایه انداختهبود. کار به جایی رسیده بود که وزیر در مورد موضوعات نمیتوانست تصمیم بگیرد و باید مسائل در جلسات متعدد طرح میشد. موضوع فقط تحریم نبود. آنها میخواستند از طریق تحریم و اقتصاد، مردم را در مقابل حکومت قرار بدهند.»
اردکانیان نکاتی را روی کاغذ نوشتهاست و همه را به یک نکته متفاوت توجه میدهد: «من خواهش میکنم که وضعیت جنگ اقتصادی و دوران تحریمها را با شرایط جنگ تحمیلی قیاس نکنید. در زمان جنگ، دولت آقای موسوی از ابتدا میدانست که قرار است کابینه را در شرایط جنگی تحویل بگیرد. اما موقعیت ما را ببیند. دولت دوازدهم پس از برجام، برنامههایش را براساس گشایشهای ناشی از برجام نوشتهّبود. یعنی تیم اقتصادی دولت آماده جهت دهی به رونق اقتصادی بود. دولت آماده انجام کارهای جدی بود، ولی در نیمه راه ناگهان بازی عوض شد. انگار شما یک تیم را به زمین فرستادهباشید و بگوید والیبال بازی کنید، ولی وسط بازی بگوید خوب حالا با همان تیم باید بسکتبال بازی کنید.»
مثال محمد قوچانی کمی دقیقتر است: «انگار قرار است فوتبال بازی کنید و بعد بگویند حالا باید فوتبال امریکایی بازی کنید.»
اردکانیان حرف او را تکمیل میکند: «درحالی که طرف مقابل رفت به سمت کابینه دولت جنگجو.»
روحانی بازهم با همان هیجان قبلی به بحث اضافه میَشود. دستهایش را با همان فرم روی میز ستون بدنش کرده و میگوید: «یکی از وزرای دولت یازدهم پیش من آمد و گفت من آدم جنگ نیستم. اگر شما میخواهید بجنگید من نیستم و از دولت رفت.»
جلسه بعدی نزدیک است. مراجعان رسیدهاند. واعظی چند بار تذکر زمان میدهد و چند برگه را هم به روحانی میدهند. اما مقطع حساس صحبتهای او هنوز باقی ماندهاست: «یکسری مسائل پیش آمده که شاید اعضای همین جلسه هم از آن بیخبر باشند.»
همه توجهها به رئیس جمهور است. او قرار است ناگفتهای را بازگو کند: «ما سه مقطع در میانه جنگ اقتصادی داشتیم که کار به سمت صلح میرفت. مقطع اول اروپاییها با محوریت مکرون واسطه شدند. مقطع دوم میانجیگری ژاپن بود و مقطع سوم مربوط به سفر نیویورک است.» این یکی از پرخبرترین سفرهای روحانی طی دوران ریاست جمهوریاش به حساب میآید.
او ادامه میدهد: «وقتی اعلام کردیم که من به نیویورک میروم، اعضای ۵ بعلاوه یک هم آمدند. مرکل که کمتر به نیویورک سفر میکرد، آمد. جانسون درحالی که وسط درگیریهای داخلی سیاسی بود، سریعا به نیویورک آمد و وزرای خارجی چین و روسیه هم در نیویورک حاضر بودند. اینجا واسطهگری رخ میداد که موضوع میان ایران و امریکا حل شود. همه چیز آماده مذاکرات مستقیم بود. طرف امریکایی هم خیلی ابراز میکرد که ترامپ بیصبرانه علاقهمند به دیدار است. اما احساس کردم که یکجای کار به شدت لنگ میزند. ترامپ تاکید داشت که اول باید خبر دیدار را اعلام کنیم و بعد دیدار انجام شود.
برای من روشن بود که ترامپ بازیگر است. او آدم عادی نبود. هر لحظه بازی میکرد. یک هنرپیشه قابل بود. نگران بودم که خبر دیدار را منتشر کند و بعد بازی را بهم بزند. ما میگفتیم که اول دیدار انجام شود و بعد خبرش منتشر شود و خلاصه کار به جایی رسید که گفتند دیدار انجام شود و وسط جلسه، خبرش هم اعلام شود. اما پیش از جلسه بازهم تیم ما به گفتگو و مشورت مشغول شدند و در نهایت به این جمعّبندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفتوگوی برابر و صادقانه وجود ندارد. طرفهای خارجی هم این را میدانستند.»
روحانی برای حل مسائل به نیویورک رفتهّبود و از این کلمات او نیتش پیداست: «اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه میرفتم.»
پس از این دوره زمانی، فشار تحریمها بر ایران افزایش یافت.
روحانی اعتقاد دارد که جنگ اقتصادی ایران و امریکا هرچند نابرابر بود، ولی در نهایت به پیروزی ایران ختم شد. دلیلش را چنین توضیح میدهد: «فهرست و تنوع تحریمها را با دقت ببینید. فرد به فرد و شرکت به شرکت را تحریم کردهاند. هرکس با ایران هر مراودهای داشته را تحریم کردند. آنها فکر میکردند که پس از این فشار حداکثری، در ایران هیچ چیز برای خورد و خوراک مردم پیدا نمیَشود. سرنوشتی بدتر از ونزوئلا یا دیگر کشورهای تحریم شده را برای ما تصور میکردند، ولی در نهایت چه اتفاقی افتاد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری امریکا، موضوع بازگشت به برجام به شعار تبلیغاتی رقیب ترامپ تبدیل شد. این حاصل ایستادگی ملت ایران است. به آنها سخت گذشته. این را قبول دارم، ولی کشوری که خصمانه علیه ما اقدام کرد، امریکا بود. ترامپ هرچه بلد بود برای نابودی ایران صرف کرد.»
نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس جمهور، تحلیل روحانی را قبول دارد و حرف او را ادامه میدهد: «دولت دوازدهم با یک پایه اقتصادی از مردم رای گرفت. قرار چه بود؟ اینکه شرایط کشور به سمت آبادانی برود. اما چه شد؟ ناگهان آوار جنگ اقتصادی روی سر کشور خراب شد. در این مقطع ما هم میدانستیم که بعضی از اقدامات با شعارها همخوانی نداشته، ولی وقتی به مصوبات شورای اقتصادی دقت کنید میبینید که همه آنها زماندار است. یعنی نگفته که مثلا واردات فلان کالا کلا ممنوع. بلکه گفته به مدت یکسال یا چند ماه. اینها اقداماتی برای شرایط خاص است.»
علاقه روحانی به برجام از میان تمام کلماتش پیداست. او برجام را سندی برای کمک به ایستادگی کشور میداند. مهمانان جلسه بعدی از راه رسیدهاند، ولی رئیس جمهور هنوز حرفهایش تمام نشده و واعظی به مهمانان بعدی میگوید، ۱۵ دقیقه دیگر.
روحانی چند خطی روی کاغذ نوشته. به آنها نگاه میکند و ادامه میدهد: «برجام اجازه نداد امریکا بتواند جهان را علیه ایران متحد بکند. ما در دولت دوازدهم کشور را با پولهایی اداره کردیم که بخشی از آن در اثر اجرای برجام طی دولت یازدهم بدست آمدهبود.» بازهم به همان لحن شوخ باز میگردد و در حالی که به صندلی تکیه میدهد میگوید: «ما از صندوق توسعه ملی برداشت کردیم. اما پول صندوق توسعه ملی که از آسمان نیامدهاست.
این همان پولی است که در سال ۹۴، ۹۵ و ۹۶ به دلیل درآمدهای ارزی کشور بدست آمد. خیلی از کارهای عمرانی مانند افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس، خودکفایی در بنزین و… از همین منابع تامین شد. عدهآی میگویند اینها از صندوق برداشت کردند. بله از صندوقی برداشت کردیم که پول داخل آن را قبلا خود ما تامین کردهّبودیم. پول خیلی از پروژهها از کجا آمد؟ از همان منابعی که برجام در تامیناش کمک کرد.»
ناگهان خاطرهای به یادش میآید. بازهم صدایش بلندتر میَشود: «برای افتتاح پروژه ستاره خلیج فارس رفتهّبودیم. پیمانکار پروژه سپاه بود و مسول اجرای پروژه سردار سپاهی بود که در اتاق انتظار آمده بود که توضیحاتی در مورد پروژه بدهد. از سر اینکه خستهنباشید گفته باشم، به او گفتم از شما تشکر میکنم که پروژه را به انتها رساندید. ایشان گفتند شما چرا تشکر میکنید؟ ما باید به شما تبریک بگویم. اگر شما نبودید، این پروژه تمام نمیشد.»
این اظهارنظر فرمانده نظامی سپاه برای روحانی اهمیت دارد. او میداند که طیف سیاسی مقابل او، طی چهار سال از هیچ تلاشی برای زمینگیر کردن دولت دریغ نکردهبود.
مهمان بعدی تقریبا آماده ورود به جلسه هستند. واعظی سعی میکند، جلسه را تمام کند و از آقای رئیس جمهور میخواهد که بازهم ناگفتههای جنگ اقتصادی را ادامه دهد. روحانی موافق است و تاکید میکند: «خیلی از حرفها را نمیتوان زد. اینها اصرار کشور است که نشان میدهد چطور یک جنگ تمام عیار را به سرانجام رساندیم. ولی مردم حداقل باید بخشهایی را بدانند.»
اردکانیان بیش از دیگران موافق انتشار این نکات است: «مردم ایران باید بدانند که مقاومت آنها در مقابل ترامپ باعث شد که او در امریکا هم رای نیاورد. ترامپ مصیبتی بود که فعلا از سرجهان کم شد.»
ساعت شش و ده دقیقه بعد از ظهر است. جلسه تمام شد و مهمان بعدی سرجاهایشان نشستهاند.
در لابی، گفتگوها در مورد انتخابات و اتفاقات بعدی ادامه دارد. همه نگاهها فعلا به روزهای آتی در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ است.
خبر تازهای از وین نیامده و جنگ اقتصادی هنوز تمام نشدهاست.
رسول سلیمی : درحالی که دولت روحانی ، پروژه های ملی و استانی زیادی را در مراحل پایانی کار و حتی آماده افتتاح به دولت سیزدهم تحویل داد ، اما رئیسی در ۹ ماه فعالیت خود ، حتی یک پروژه مهم را افتتاح نکرده است . این درحالی است که او همواره از تلاش شبانه روزی برای پیشرفت کشور و رفاه مردم خبر می دهد و شخص وی و مقامات دولت فعلی ، بارها بر افزایش درآمد نفتی ایران و دریافت ارز آن که لازمه پیشبرد پروژه های گوناگون است، تاکید کرده اند .
حال سوال اینجاست که علت عدم افتتاح پروژه ها چیست؟ آیا دولت سیزدهم ، پروژه های به ثمر رسیده دولت روحانی را با تصمیمی غیرکارشناسی ، رها کرده یا افتتاح آنها به گذشت زمان موکول شده تا به عنوان نتیجه تلاش دولت سیزدهم مورد بهره برداری تبلیغاتی قرار گیرند؟برای پاسخ به این سوال ، مرور وضعیت پروژهای دولت دوازدهم ، روشنگر خواهد بود
روحانی : پروژها و طرح های آماده افتتاح زیادی برای دولت بعد ، به جا گذاشتیم
حسن روحانی در حالی از آغاز سال ۱۳۹۹، طرح پنجشنبه های افتتاح را آغاز کرد که در پایان دولت دوازدهم، ۸۸ برنامه افتتاح پروژه انجام شده بود. افتتاح این پروژه ها در اوج تحریم های هوشمند امریکا به نمادی از ایستادگی ایران در برابر امریکا تبدیل شد. اگر چه همان روزها هم رسانه های داخلی نسبت به افتتاح این طرح ها، بی تفاوت بودند اما حالا که به گفته مقامات دولت سیزدهم، دولت با نگاه به داخل قصد دارد سیاست داخلی را از سیاست خارجی جدا کند، مشخص نیست چرا از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم، هیچ پروژه ای از سوی ابراهیم رئیسی افتتاح نشده است.
پول فروش نفت هم هست ، مجوز تکمیل و افتتاح پروژه ها کجاست؟
با انتشار اخبار فروش نفت به عنوان دستاورد دولت سیزدهم در اسفندماه ۱۴۰۰ که مکرر از سوی وزیر نفت اعلام و تاکید شد تحریم های امریکا تاثیری بر فروش نفت نداشته و ایران پول های حاصل از فروش را نیز وصول می کند، این انتظار در مردم تقویت شد که دست کم پروژه هایی که پیشبینی تکمیل آن تا پایان سال ۱۴۰۰ شده بود، از سوی ابراهیم رئیسی افتتاح شود. برای نمونه وزیر وقت راه در تیرماه سال۱۴۰۰ گفته بود «امیدواریم تا ۲ ماه آینده ۷۰ کیلومتر باقیمانده پروژه راه آهن سنندج – همدان را افتتاح کنیم تا به زودی شاهد به صدا در آمدن بوق قطار در ایستگاه صلوات آباد سنندج باشیم و تلاش ما این است تا پایان سال ۱۴۰۰ بتوانیم ۲۰۰ کیلومتر راه روستایی را در کردستان به بهرهبرداری برسانیم.» اما توقف افتتاح پروژه ها در حالی صورت می گیرد که دولت سیزدهم مدعی وصول مطالبات ارزی از کشورهای خارجی است. در همین ارتباط، جواد اوجی وزیر نفت مدعی «درآمد ۴۳ میلیارد دلاری صنعت نفت در سال ۱۴۰۰» شده بود. در حالی که درآمد نفتی سال ۹۹ حدود ۱٫۲ میلیارد دلار بوده است و دولت دوازدهم در این شرایط استثنایی، تکمیل پروژه های عمرانی و صنعتی را انجام می داده است.
با وجود اینکه انتظار می رفت سرعت قطار افتتاح های دولت روحانی با شیوع کرونا و تحریم های ترامپ، کاهش یابد، اما با برنامه ریزی صورت گرفته، در بودجه ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، پروژه های عمرانی و صنعتی در اولویت دولت قرار گرفت. ارتباط تصویری و از راه دور روحانی با وزرا و مدیران در این روزها، روند اجرا و افتتاح پروژه ها را برای خدمات رسانی به مردم، متوقف نکرد. در این شرایط روحانی تلاش کرد اهرم فشار تحریم را با ابزار مذاکره برداشته و راه برای افزایش افتتاح پروژه هایی که با تزریق منابع مالی قابل افتتاح هستند را افزایش دهد.
توقف دستوری افتتاح ها در دولت سیزدهم؟
روحانی در ماه های پایانی دولت خود تلاش کرد با برداشته شدن تحریم ها، راه برای افزایش افتتاح پروژه هایی که با حمایت های دولت قابلیت آغاز خدمات رسانی به مردم را دارند، افزایش یابد. روحانی در ماه های پایانی دولتش گفته بود «در زمینه تحریم هم کار بسیار بزرگی در این دولت انجام گرفته است. البته نمیخواهم یکسری مسایل را بگویم، میشد که تحریم تمام شده باشد. ولی دیگر باید با همفکری و اجماع، همه با هم یک کاری را انجام دهیم. با همه حرفها، بخشهای اصلی تحریم از نظر من در توافق پایان یافته است. البته باید توافق کامل شود و وقتی کامل شد، اجرا شود.»
روحانی در همین ارتباط با انتقاد از مجلس شورای اسلامی گفته بود «اگر اصل ۶۰ قانون اساسی ما حاکم بود و یازدهم آذر لطمه نمیخورد، اسفندماه تحریم مردم برداشته میشد و امروز مردم میدیدند که چه شرایطی بر کشور حاکم بود و فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر دیگری را میدیدند» اشاره روحانی به قانون راهبردی برای رفع تحریم ها است. قانونی که در با آغاز دولت سیزدهم به فراموشی سپرده شد و دیگر نمایندگان مجلس اجرای آن را از دولت سیزدهم مطالبه نمی کنند.
این پارادوکس زمانی برجسته می شود که دولت روحانی در تلاش برای بازگشت پول های حاصل از فروش نفت بود و در شرایط سختی و فقدان توافق، توانست افتتاح پروژه های شهرها و روستاها را تا پایان دولت استمرار دهد اما با نگاهی کوتاه به سخنان وزیر نفت دولت سیزدهم که گفته بود «وصول درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، میعانات گازی، صادرات گاز، فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی نسبت به پارسال (۱۳۹۹) ۲.۵ برابر شده و خالص گاز طبیعی صادراتی هم بیش از پارسال بوده است.» افکارعمومی این پرسش را مطرح می کند که چگونه دولت سیزدهم با وجود انباشت پول حاصل از فروش نفت، حتی از افتتاح پروژه های آماده، امتناع می کند؟
بیشتر بخوانید:
از رای دادن به روحانی پشیمانیم؟
مردم در انتظار افتتاح پروژه های ملی
آنچه به عنوان یکی از کارکردهای موثر احمدی نژاد و روحانی محسوب می شد، این بود که افتتاح پروژه های عمرانی و صنعتی در بحهبوحه تحریم های امریکا متوقف نشد و اگر مردم سختی معیشت و کوچک شدن سفره خود را می دیدند اما با مشاهده افتتاح ها و اجرای پروژه های خدمات رسانی به روستاها و شهرها، از ایستادگی کشور در برابر تحریم ها احساس افتخار می کردند. احساسی که در ۱۰ ماه گذشته تجربه نشده و با وجود فروش نفت بیشتر، نه تنها پروژه های تکمیل شده، افتتاح نمی شود بلکه فشار گرانی و افزایش قیمت اجناس بیش از گذشته بر مردم احساس می شود.
مردم شهرها و روستا در انتظار دستور افتتاح
بعد از انتخابات۱۴۰۰ و یکدست سازی حاکمیت قوای سه گانه، فرصت برای آنچه اصولگراها در انتظار دستیابی به تمامی ارکان قدرت بودند محقق شد. تلاش برای ممانعت از هرگونه توافق در دولت دوازدهم، این فرصت را در اختیار دولت رئیسی قرار داد تا از رهگذر توافق با ۴+۱، آزادسازی پول های بلوکه شده و برداشته شدن تحریم های نفتی، اقتصاد کشور را سر وسامان دهد. اگرچه در گفتمان دولت سیزدهم و به ادعای رئیس جمهور و وزرای ایشان، دولت قادر است در شرایط تحریمی و با نگاه به قدرت های درونی کشور، معیشت مردم را بهتر کند اما آنچه در این میان اهمیت دارد عدم نگاه سیاسی و حزبی به ساختار دولت است که وظیفه خدمت به مردم را برعهده دارد.
در شرایط موجود که دولت سیزدهم بر خلاف دولت دوازدهم مدعی فروش نفت بیشتر و سهولت ارزآوری به بانک مرکزی است، به نظر می رسد مشاوره های اشتباه و توام با اطلاعات دستکاری شده به ابراهیم رئیسی، منجر به توقف افتتاح پروژه های آماده در شهرها و روستاها و مناطق محروم شده است. این در حالی است که ابراهیم رئیسی در ۱۸ دور سفر استانی سال ۱۴۰۰ که از ابتدای تشکیل دولت سیزدهم انجام شد، هیچ طرح یا پروژه ای را افتتاح نکرده است. پروژه هایی که معمولا در مناسبت های ملی همچون دهه فجر یا عید نوروز با هدف امیدافزایی در مردم، افتتاح می شد اما ابراهیم رئیسی حاضر به افتتاح پروژه های تکمیل شده دولت قبل نشده است. اما واقعیت آن است که مردم در روستاها و شهرها و متاطق محروم در انتظار افتتاح پروژه های عمرانی و صنعتی با هدف بهبود معیشت خود هستند.
حال آنکه اگر نگاه حزبی و سیاسی را کنار بگذاریم می بینیم کارمندان و کارشناسان و مدیران در دولت های نهم، دهم، یازدهم، دوازدهم و حتی سیزدهم، تغییر زیادی نکردند و همان افرادی هستند که برای ساخت وطن تلاش می کنند و خدمات آنها برای همه مردم ایران است.
روز گذشته خبرگزاری تسنیم، با انتشار نامهای بر خروجی خود مدعی آن شد که خزانه خالی است .
در این میان خبرگزاری اصولگرای مهر با انتقادی جدی از این اقدام ، اصل نامه را زیر سئوال برده و اعلام کرد انتشار چنین اخباری در شرایط کنونی آن هم در بحبوحه مذاکرات و در شرایطی که مردم و به ویژه فعالان اقتصادی به برنامهها و تدابیر اقتصادی دولت رئیسی چشم امید بستهاند و انتظارات تورمیشان قدری تعدیل شده، بسیار تردیدبرانگیز است.
بر اساس این گزارش روزنامه کیهان نیز در انتشار خبر جانب خبرگزاری مهر را گرفته و خط انتقاد از تسنیم را برگزیده است.
اصل ماجرا چه بود؟
خبرگزاری تسنیم در گزارشی با عنوان افشای سند «خزانه خالی»/ اعتراف بیسابقه «حسن روحانی» در مرداد ۱۴۰۰: همه موجودی خزانه تخلیه شده است؛ مدعی شده به سندی دست یافته است که نشان از خالی بودن خزانه دارد . در این سند محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در تاریخ ۹ مرداد ۱۴۰۰ طی نامهای به نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه مینویسد: نامه جنابعالی با موضوع درخواست «پرداخت مبلغ مورد اشاره نزد خزانه بهمنظور تکمیل و بهرهبرداری از پروژه آبرسانی به آبیک» که تصویر آن بهپیوست ارسال میشود، به استحضار ریاست محترم جمهوری رسید، پینوشت فرمودند:«همه موجودی خزانه بر اساس درخواستهای جنابعالی تخلیه شده است، موجودی وجود ندارد».
این خبر با انتقاد تند خبرگزاری های همسو با تسنیم همراه شد. خبرگزاری مهر در گزارشی اعلام کرده است: به نظر میرسد لزوم ورود دادستان به عنوان مدعیالعموم و نیز نهادهای امنیتی و اطلاعاتی برای برخورد با ناشران چنین گزارشهای سراسر اشتباهی که تشویش اذهان عمومی، نا امیدی مردم و ارسال پیام ضعف به دشمن را هدف قرار داده است- چه درون دولت و چه برون دولت باشند- ضروری به نظر میرسد.
در این گزارش تاکید شده است از رئیس جمهور هم انتظار میرود با ناشران این گزارشها و نامههای سراسر اشتباه اگر درون دولت هستند به شدت برخورد کند که شائبه خالی کردن شانههای مسئولین دولت از زیر بار مسئولیت به بهانه غلط خالی بودن خزانه برطرف شود.
نوبخت چه گفت؟
رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه با تکذیب ادعای خالی بودن خزانه در ایام پایانی دولت دوازدهم گفت: خزانه ورودی مستمر دارد و هر روز در آن مبالغی تجمیع میشود.
محمدباقر نوبخت با طرح این سئوال که اگر خزانه خالی بوده است، چطور سه ماه حقوق پرداخت شد؟ توضیح داد: در دولت قبل تصمیم گرفته شد تا طرحهای عمرانی اولویتدار که تا پایان عمر دولت دوازدهم قابل اتمام هستند را هرچه زودتر به سرانجام برسانیم تا طرحهای نیمه تمام کمتری باقی بمانند. برای این منظور ردیفی مختص طرحهای اولویت دار نزد خزانه در نظر گرفته شد.
به گفته وی، مقرر شده بود پس از تأیید اولویت طرحها از سوی دستگاه مربوطه و با توافق رئیس جمهور، از محل این ردیف، بودجه لازم تخصیص یابد. در همین راستا در چهار ماهه اول امسال قریب به ۶۴ هزار میلیارد تومان برای طرحهای عمرانی هزینه شد.
نوبخت با اشاره به اینکه موجودی این ردیف اوایل مرداد ماه به اتمام رسیده بود، ادامه داد: از همین روی آقای رئیس جمهور در پاسخ به درخواست تخصیص بودجه برای تکمیل و بهرهبرداری از پروژه آبیک، مرقوم فرمودند که موجودی این ردیف به پایان رسیده است.
رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه کشور با تاکید بر اینکه خزانه در پایان دولت دوازدهم خالی نبوده، یادآور شد: خزانه ورودی مستمر دارد و هر روز در آن مبالغی تجمیع میشود. این بدان معنا است که خزانه هیچوقت خالی نمیشود. حتی اگر چنین ادعای محالی صحت داشت، پس چطور طی سه ماه گذشته حقوقها از سوی دولت جدید پرداخت شده است.
تامین کسری بودجه زیر علامت سئوال
نکته مهم اینجاست که نتیجه گیری اشتباه و سوءبرداشت از چنین نامهای میتواند بسیاری از سخنان مقامات دولت کنونی را نیز زیر سئوال ببرد. مسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که دولت بدون استقراض از بانک مرکزی در صدد تامین کسری بودجه است و از سوی دیگر خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز این نکته را مورد تایید قرار داده است. سئوال مهم اینجاست که اگر خزانه خالی است چگونه بدون استقراض و روشهای تورمزا کسری بودجه جبران شده است؟
در این میان نوبخت، در صفحه شخصی خود نیز در توییتی تاکید کرده است:«با صراحت اعلام میکنم دولت دوازدهم با وجود تحریم و محاصره اقتصادی ؛ میلیاردها دلار به صورت نقد و قابل دسترس به عنوان موجودی ارزی، تحویل دولت سیزدهم داد.»
به نظر می رسد اسم رمز خالی بودن خزانه با هدف کاهش فشار اقتصادی بر دولت سیزدهم طراحی شده بود اما در عمل به عکس خود بدل شده و مانور مقامات اقتصادی در خصوص اقدامات دقیق و درست و غیر تورمزا را زیر سئوال برده است.
واکنش کاربران فضای مجازی
در شرایطی که وزیر امور خارجه از آغاز مذاکرات چهار به علاوه یک داده است، برخی انتشار این نامه را یک اتفاق بسیار مهم برای اثرگذاری منفی ارزیابی می کنند. روزنامه خراسان در گزارشی نوشته است: کاربران فضای مجازی هم به این موضوع واکنش نشان دادند. کاربری با اشاره به این نامه نوشت :«رئیسی چه دولتی و با چه خزانهای را تحویل گرفت؟!» کاربر دیگری هم نوشت :«نوبخت سال 92: خزانه خالی تحویل گرفتیم.نوبخت 1400: خزانه هیچ وقت خالی نمیشود»کاربر دیگری در مخالفت با انتشار این گونه اخبار نوشت :«مخالفان روحانی به کارگیری لفظ «خزانه خالی» از سوی روحانی را هدفمند و اسم رمز مذاکرات دورقبل خواندند،حالا اما همان ها باانتشارنامه«خزانه خالی»در بحبوحه مذاکرات جدید ،مانع از دست بالا گرفتنِ دولت جدید و کسب امتیاز بیشتر از طرف غربی می شوند،پشت پرده چه خبر است؟»کاربر دیگری انتشار این نامه را در راستای به حاشیه راندن خبر برخی انتصاب های حاشیه ساز این روزها دانسته و کاربری هم نوشته: با فرض این که نامه درست باشه یه سوال دارم: نامه رئیس جمهور وقت درباره این که خزانه موجودی ندارد، فاقد عبارت محرمانه است اما دلایل عدم صلاحیت آقای لاریجانی که گفته خودم راضی هستم و منتشر کنید، محرمانه است؟
منبع: خبرآنلاین
حسن روحانی در توئیتی نوشت: تروریستهایی که خود را در پس شعارهای افراطی دینی پنهان کردهاند، نه فقط به جان انسانها، که نسبت به چهره رحمانی اسلام جنایت میکنند.
در شرایط فعلی که گروه طالبان، حکومت را تصرف کرده است مسئولیت جان مردم افغانستان به عهده آنهاست.
منبع: انتخاب
نصرالله پژمانفر مجلس در گفتوگویی، درباره ورود این کمیسیون به بحث ترک فعل مسئولان، گفت: در کمیسیون پروندههای متعددی در این زمینه تشکیل شده که برخی از آنها به دستگاه قضا برای رسیدگی بیشتر ارجاع شده و برخی نیز در حال تکمیل شدن است.
وی با بیان اینکه تاکنون ۲ پرونده درباره این موضوع از سوی کمیسیون به قوه قضائیه ارسال شده است، ادامه داد:اولین پرونده درباره موضوع بورس و دومین پرونده درباره مداخلات ارزی از سوی برخی افراد در دولت گذشته و به ویژه آقای روحانی رئیسجمهور سابق بود.
نماینده مشهد در مجلس تصریح کرد: پرونده دیگری در کمیسیون درخصوص بحث مسکن و ترک فعلهای که از سوی مسئولان دولت گذشته رخ داده تشکیل شده که در روزهای آینده با اتمام کارهای کارشناسی بر روی این پرونده آن را به قوه قضائیه ارجاع خواهیم داد.
نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با بیان اینکه در این پروندهها کمیسیون از رئیس جمهور سابق شکایت کرده و پروندهها به دادستان کل ارسال شده است، اظهار داشت:در پرونده مسکن کل سیاستهای که در این حوزه قرار به اجرا بوده را بررسی کردهایم و از رئیسجمهور سابق(روحانی) به دلیل ترک فعلهای که داشته شکایت کردهایم.
پژمانفر عنوان کرد: قطعاً پرداختن به ترک فعل مسئولین میتواند تبعات مثبتی در جامعه داشته باشد لذا ورود قوه قضائیه به مبحث ترک فعل مسئولین امری بسیار مطلوب است.
منبع: تسنیم
حجتالاسلام علیرضا پناهیان، فعال سیاسی اصول گرا و از تئوریسین های نیروهای انقلاب خواستار محاکمه حسن روحانی پس از پایان دولتش شد و با این سوال که «چه کسی حاضر است روحانی را محاکمه کند؟!» از مسئولان قضایی خواست رئیس جمهور سابق را محاکمه کنند.
بنابر گزارش دیده بان ایران؛ در بخشهایی از سخنرانی حجتالاسلام پناهیان فعال سیاسی نزدیک به ابراهیم رئیسی در اجتماع مردم خوزستان در ورزشگاه تختی اهواز آمده است: انشاءالله هفتۀ بعد جشن پایان این دولت فخیمه را خواهیم گرفت، دولتی که من هنوز یک سؤال بزرگ از آن دارم: آیا آقای روحانی نمیدانست که نمیشود به غرب اعتماد کرد؟ یا میدانست؟
حجت الاسلام پناهیان خاطر نشان کرد: اگر نمیدانست، او چگونه شخصیتی است که بارها در مذاکره با غرب حاضر شده و خیانت غربیها را دیده و در کتابهای خاطراتش نوشته و بعد دوباره اعتماد میکند؟! اگر یک نفر فقط در ایران اسلامی بود که باید میفهمید «نمیشود به غرب اعتماد کرد» آن شخص باید همین آقای روحانی باشد.
وی افزود: وقتی در برجام اعتماد کرد و شکست خورد و معلوم شد امضای کری قابل اعتماد نیست، چرا دوباره چند روز پیش گفت که ما اگر در همین مذاکرات اخیر، در مقابل غرب کوتاه میآمدیم، تحریمها برطرف میشد؟! دوباره این را گفت!! آنهم در مقابل چشم ما ملّت!
این فعال سیاسی اصول گرا مدعی شد: آقای سریعالقلم مشاور ارشد آقای روحانی، در سخنرانی رسمیاش که منتشر شده، گفته از اول معلوم بود برجام ناموفق است! مشاور غربگرای شما هم به شما این را گفت! شما از انقلابیون که نشنیدی، از آقای سریعالقلم که نشنیدی، پس شما از چه کسی حرف میشنوی؟ چه کردی با این کشور؟آیا کسی هست که او را محاکمه کند؟ یا بررسی کند که از نظر داراییهای عقلی چقدر کم دارد؟
منبع: دیده بان ایران