انتقال روحالله زم پاریس به تهران از موضوعات مهم و بسیار بحث برانگیز بود که حاشیههای بسیاری را در پی داشت. تاکنون مقامهای امنیتی برخی جزییات این رویداد را بازگو کردهاند. برای آگاهی از جزییات بیشتر این انتقال، با اکبر خوش کوشک به گفتگو پرداختیم. اکبر خوش کوشک از چهرههای امنیتی وزارت اطلاعات بود و سالها در بخش بررسیهای خارجی این وزارتخانه حضور داشته است.
مشروح گفتوگو با اکبر خوشکوشک را در ادامه میخوانید:
* بعد از انتقال روحالله زم به داخل کشور، این پرسش در افکار عمومی مطرح است که این انتقال چگونه صورت گرفت؟ شما به واسطه چند دهه فعالیت امنیتی آیا از جزییات انتقال روحالله زم و سایر موارد مشابه اطلاع دارید؟
سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی با یکدیگر بده بستان دارند. اصطلاحا از یکدیگر خواسته دارند. با ذکر این نکته باید عرض کنم بعد از بهار عربی در خاورمیانه، داعش هم در منطقه خاورمیانه به خصوص در سوریه و عراق سر برآورد.
پس از ایجاد داعش بسیاری از شهروندان کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی هم به خاورمیانه آمدند و عضو داعش شدند. حتی وزیر کشور فرانسه اگر اشتباه نکنم اعلام کرد ۷۰۰ نفر از شهروندان فرانسوی به سوریه و عراق آمده و عضو داعش شدهاند.
در بین این افرادی که از اروپا و آمریکا برای عضویت در داعش به سوری و عراق میرفتند، طبعا اعضای سازمانهای اطلاعاتی کشورهای اروپایی هم قاطی آنها میشدند و به سوریه و عراق میرفتند تا ببینند در درون داعش چه خبر است. چه کسانی آنجا هستند و چه میکنند. در تمام جنگهای اینچنینی در دنیا سیستمهای اطلاعاتی وارد میشوند و برای کشور خودشان جمعآوری اطلاعات میکنند تا بدانند چه خبر است؟ مثلا چه کشورهایی اسلحه میدهند، چه کشورهایی پول میدهند.
* یعنی به اسم عضو، نیرو میفرستند؟
بله، مثلا تحت عنوان متقاضی عضویت در داعش آدم میفرستند. یک افسر میانرده سازمان امنیتی فرانسه هم که به صورت پنهانی عضو داعش شده بود در جریان درگیریها به اسارات بچههای محور مقاومت در میآید. با یک نام و نام خانوادگی ساختگی عربی عضو داعش شده بود. بچههای مقاومت وقتی او را بازجویی میکنند متوجه میشوند این فرد فرانسوی است.
از سازمان امنیت فرانسه هم با سرویس ایران تماس میگیرند و میگویند چنین فردی که از افسران ردهدار ماست به اسارات یکی از گروههای مقاومت درآمده و چون ایران با گروههای مقاومت ارتباط دارد، محبت کرده و این فرد را آزاد کنید. از سمت ایران هم پیگیری و مشخص شد شخصی که سرویس اطلاعاتی فرانسه میخواهد، نیروی سطح پایینی نیست و ردهدار است.
* پاسخ ایران چه بود؟
مقام امنیتی ایران هم به فرانسویها گفتند طبعا ما هم از شما خواسته داریم.
به هر حال روح الله زم با برنامهریزی متقاعد شد به عراق بیاید. او فکر میکرد قرار است به نجف بیاید و ملاقاتهایی داشته باشد. در حالی که در نجف قرار نبود هیچ ملاقاتی داشته باشد. هیچکس هم نمیخواست به او پولی بدهد
* خواسته مقامهای امنیتی ایران چه بود؟
به فرانسویها گفته شد ما روحالله زم را میخواهیم زیرا روحالله زم در وقایع سال ۹۶ مردم را تحریک کرد و در کانال تلگرامیاش به مردم ساخت کوکتل مولوتف آموزش میداد و همه را دعوت به شورش مسلحانه میکرد و …
* پاسخ فرانسویها چه بود؟
سازمان امنیت فرانسه (DGSE) همکاری خیلی خوبی کرد. بچههای زحمتکش و کوشای اطلاعات سپاه هم برنامهریزی بسیار خوبی کردند. اطلاعات سپاه یک منبع خوب در کنار روح الله زم داشت. از آن طرف هم فرانسویها به ما قول دادند که روح الله زم را تحویل شما میدهیم، اما با برنامه.
روحالله زم در فرانسه هر کجا که میرفت یک راننده و دو محافظ در اتومبیل داشت و یک اتومبیل دیگر پشت سر او حرکت و محافظت میکرد بنابراین تردد روح الله زم با تشریفات بود.
* روحالله زم چطور متقاعد شد به عراق بیاید؟
به هر حال روح الله زم با برنامهریزی متقاعد شد به عراق بیاید. او فکر میکرد قرار است به نجف بیاید و ملاقاتهایی داشته باشد. در حالی که در نجف قرار نبود هیچ ملاقاتی داشته باشد. هیچکس هم نمیخواست به او پولی بدهد.
* یعنی سازمان امنیت فرانسه هم در گول زدن روحالله زم نقش داشت؟
بله. سازمان امنیت فرانسه (DGSE) روح الله زم را با تدابیر امنیتی به فرودگاه پاریس آورد. از پاریس او را به امان پایتخت اردن آوردند. در فرودگاه امان چند ساعت در سالن ترانزیت بود. از امان هم به بغداد آمد. در بغداد سرویس امنیتی فرانسه، روحالله زم را به سفارت فرانسه در بغداد برد. وقتی زم در سفارت فرانسه در بغداد بود، فرانسویها به سرویس ایران اطلاع دادند که او داخل سفارت است و قرار است فلان ساعت از سفارت خارج شود. در واقع فرانسویها به ما خط دادند و بدون این که روح الله زم بداند یک تبادل در جریان بود. ما هم قرار بود آن افسر امنیتی فرانسوی که در اختیار بچههای محور مقاومت بود را آزاد کنیم.
* روحالله زم از سفارت فرانسه در بغداد که خارج شد به کجا رفت؟
زم از سفارت که خارج شد، میخواست به نجف برود. در بغداد در محل تلهای که برایش در نظر گرفته شد، حضور پیدا کرد. خیلی هم تله خوب و فنی و دقیقی بود. خدا به بچههای اطلاعات سپاه خیر بدهد. تله خوبی مهیا کرده بودند. اینجور کارها محمل میخواهد و بالاخره باید ظاهر کار هم جوری میشد که فرانسویها مقصر به نظر نرسند. افسر اطلاعاتی فرانسه قبل از خروج روحالله زم از سفارت فرانسه با او صحبت میکند و به وی میگوید وقتی از نجف به بغداد برگشتی، فلان جا بیا و به ما اطلاع بده که دنبالت بیاییم و کارهای بازگشتت به پاریس را انجام بدهیم.
* زم وقتی از سفارت فرانسه در بغداد خارج شد چه اتفاقاتی افتاد؟
وقتی زم از سفارت خارج شد، افسر اطلاعاتی مقیم در سفارت فرانسه به نیروهای امنیتی ایران اطلاع داد. بچههای ما هم او را تعقیب کردند. از بغداد به نجف آمد و در نجف هم سر قرار حاضر شد. در نجف یک خانمی که با همکاری ترکیه در اختیار ما بود، به نیروهای ما کمک کرد. آنجا روح الله زم را دستگیر و سوار ماشین کردند و به مرز ایران آوردند. زمان خوبی هم بود، چون ایام اربعین بود. در ایام اربعین جاده نجف به مهران کاملا شلوغ و پرتردد و در کنترل است. در نتیجه انتقال زم از نجف به داخل کشور به سادگی انجام شد.
* گفتید همکاری فرانسویها برای انتفال روحالله زم در چارچوب یک طرح تبادل صورت گرفت. جمهوری اسلامی ایران آن افسر فرانسوی را کِی و چگونه آزاد کرد؟
موقعی که روحالله زم از مرز ایران عبور کرد و به داخل کشور وارد شد، افسر امنیتی فرانسه از دمشق به استانبول منتقل و آنجا به فرانسویها تحویل داده شد.
* نقش ترکیهایها در این میان چه بود؟
میت ترکیه (سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه) در چهل سال گذشته همیشه با ما همکاری کرده است. ما هم با میت همکاری کردهایم و تبادل داریم. تا کنون ما و ترکها هر خواستهای از هم برای تبادل داشتهایم، با موافقت طرفین انجام شده است. مثلا فرود فولادوند را میت ترکیه در تهران به ما تحویل داد. به ازای فرود فولادوند هم ایران یک نفر را که ترکها میخواستند، تحویل داد.
* دستگیری حبیب اسیود رهبر گروه حرکه النضال العربی لتحریر الاحواز در ترکیه چگونه انجام شد؟
بله. حبیب اسیود رهبر حرکه النضال هم توسط ترکیه به ایران تحویل داده شد. از این قبیل تبادلها بین نیروهای امنیتی ایران و میت ترکیه زیاد است. البته آنها هم خواستههایی دارند که ما انجام میدهیم.
