در مراسم پایانی یازدهمین دوره جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران، نشان “ایسفا” به داریوش مهرجویی کارگردان سرشناس سینمای ایران اهدا شد.

شامگاه 23 اردیبهشت ماه، بابک کریمی هنرمند ایرانی در تالار سیف الله داد خانه سینما حاضر شد تا به دلیل شیوع کرونا ، مراسم معرفی برگزیدگان آکادمی فیلم کوتاه ایران را بصورت آنلاین برگزار کند.

در طول مراسم که بصورت آنلاین، برگزیدگان معرفی می شدند و مخاطبی اندکی در سالن حضور داشت که از دست اندرکاران انجمن فیلم کوتاه ایران بودند، گاها با برگزیدگان سال های قبل بصورت اینترنتی ارتباط برقرار می شد تا آنها برگزیده امسال را معرفی کنند.

در بخشی از مراسم به روال سال های قبل که تندیس ایسفا به یک فیلم ساز قدیمی اهدا می شد، فیلم کوتاهی پخش شد که در آن نشان ایسفا در منزل داریوش مهر جویی به او اهدا شد، این فیلم ساز سخنان کوتاهی را خطاب به فیلم سازان کوتاه مطرح کرد که از اهمیت این نوع فیلم سازی سخن می گفت و تاکید می کرد که فیلم سازی کوتاه،کار سختی است چون در زمان کوتاه باید حرفت را مطرح کنی .

خالق “اجاره نشین ها”، “هامون”،  “لیلا”، “مهمان مامان” ، “سارا” یادآور شد که خودش 10 فیلم کوتاه ساخته است و از دست اندرکاران آکادمی فیلم کوتاه که در این روزگار کرونا زده این نشان را به او دادند، تشکر کرد.  ( درسال های قبل تر این نشان به عباس کیارستمی، ناصر تقوایی، امیر نادری و… اهدا شده بود.)

برگزیدگان  جوایز آکادمی فیلم کوتاه به شرح زیر معرفی شدند:

بهترین طراحی صحنه

تندیس ایسفا برای بهترین طراح صحنه به فراز مدیری، برای فیلم کوتاه «اسب سفید بالدار» اهدا شد.

– بهترین صدا

تندیس ایسفا در بخش بهترین صدای فیلم، به رامین ابوالصدق و رشید دانشمند، صداگذار و صدابردار فیلم کوتاه «زوزه‌مرد» تعلق گرفت.

– بهترین موسیقی تالیفی

تندیس ایسفا در بخش بهترین موسیقی تالیفی اهدا شد به سالار محمد اصغری برای فیلم کوتاه «اسب سفید بالدار».

– بهترین بازیگری

تندیس ایسفا در بخش بهترین بازیگری به مهدی حسینی‌نیا برای بازی در فیلم کوتاه «بی‌ریختی» اهدا شد.

– بهترین تدوین

تندیس ایسفا برای بهترین تدوین به اسماعیل علیزاده برای تدوین فیلم کوتاه «بی‌ریختی» تعلق گرفت.

– بهترین فیلمبرداری

تندیس ایسفا بهترین فیلمبرداری به سروش علیزاده برای فیلمبرداری فیلم «اسب سفید بالدار» اهدا شد.

– بهترین فیلمنامه اقتباسی

در این بخش علی عزیزی تندیس ایسفا را برای فیلم کوتاه «اشغال» از آن خود کرد.

– بهترین فیلمنامه تالیفی

تندیس ایسفا برای بهترین فیلمنامه تالیفی به صورت مشترک به مریم اسمی‌خانی و وحید حسن‌زاده برای فیلم کوتاه «وضعیت اورژانسی» اهدا شد.

– بهترین کارگردانی تجربی

تندیس ایسفا برای بهترین کارگردانی تجربی به پیام رضایی برای فیلم «به سبک زمین» تعلق گرفت.

– بهترین کارگردانی داستانی

تندیس بهترین کارگردانی داستانی اهدا شد به مهیار ماندگار برای فیلم کوتاه «اسب سفید بالدار».

– بهترین فیلم 

تندیس ایسفا برای بهترین فیلم کوتاه به حمیدرضا زبیر و مهیار ماندگار برای فیلم کوتاه «اسب سفید بالدار» تعلق گرفت.

مراسم پایانی این دوره برخلاف دوره­‌های پیشین و به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت آنلاین و از صفحۀ رسمی ایسفا در اینستاگرام و وبسایت ودیو پخش می شد و دبیری این رویداد را علیرضا قاسمی برعهده داشت.

انتشار خبرهای حاشیه‌دار از مبتلا شدن برخی هنرمندان به کرونا باعث انتقاد آن‌ها از این ماجرا شده است.

اگرچه ویروس کووید 19، تبعیضی میان مردم در هیچ کجای جهان قائل نیست و برایش فرقی نمی‌کند که یک انسان معمولی را درگیر کند یا یک چهره شناخته شده، اما با این حال در طول یک سال گذشته مبتلا شدن چهره‌ها در هر رشته و شغلی خبرساز بوده و چه بسا خبرهای تلخی از درگذشت همین چهره‌ها منتشر شده است، این در حالی است که کرونا هر روز قربانی‌های زیادی از بین مردم عادی می‌گیرد.

این ماجرا در کشور ما هم در جریان است ولی معمولا هر خبری از ابتلای چهره‌ها به کرونا بویژه اگر هنرمند اهل سینما باشند، حاشیه‌های زیادی را به همراه دارد، آنقدر که گاهی سلامتی شخص در سایه قرار می‌گیرد.

نمونه این مسئله خبرهایی است که از روز گذشته درباره مبتلا شدن چند سینماگر به کرونا در فضای مجازی منتشر و علت بیشتر آن‌ها هم به جشنواره فجر و اختتامیه‌اش نسبت داده شد؛ درواقع فضا چنان شده که گویی عده‌ای منتظر نشسته‌اند تا یکی از اهالی سینما بخاطر کرونا کارش به بستر بیماری و بیمارستان بکشد و بعد آن را بر سر برگزارکننده‌های جشنواره بکوبند؛ جشنواره‌ای که برپایی آن مخالفان و منتقدان زیادی داشت و در خروجی همین خبرگزاری‌ هم گزارش‌های متعددی در این باره منتشر شد.

اما فارغ از جشنواره‌ای که دیگر تمام شده، مسئله اصلی مواجهه هنرمندان با این نوع خبرها است که سبب انتقاد آن‌ها شده است. برخی از این سینمایی‌ها که تمایلی هم به صحبت رسمی ندارند، از نحوه انتشار خبرها در فضای مجازی چنان گله‌مند هستند که عاجزانه می‌گویند ای کاش دست از سر ما برداشته شود، بویژه آنکه بعضی از آن‌ها دور از خانواده و دلواپس خبردار شدن و نگرانی‌شان هستند.

البته از میان همان اسم‌ها و خبرها، مارال جیرانی که به عنوان یکی از برگزیده‌های جشنواره فجر و حاضر در اختتامیه، خبر ابتلایش به کرونا منتشر شده بود، همان دیشب از حال خوب خود خبر داد و به نوعی ماجرا را تکذیب کرد. ایمان امیدواری، برنده سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی جشنواره هم طبق پیگیری ایسنا حالش خوب است و از بیمارستان مرخص شده است.

این هنرمندان اگرچه خبر بیمار شدنشان با برگزاری جشنواره فجر گره زده شد، اما هر کدام روایتی یا شاید پشت پرده‌ای دیگر هم دارند که وقتی پرس‌وجو می‌کنیم به پروژه‌های در حال فیلمبرداری هم می‌رسیم.

این روزها فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی متعددی با حضور بسیاری از هنرمندان سینما در حال تولید هستند. در یک سال گذشته بازیگرها و عوامل پشت صحنه زیادی بوده‌اند که در همین کارها به کرونا مبتلا شده و حتی مثل کریم اکبری مبارکه از دنیا رفته‌اند. هر کدام از این پروژه‌ها موظف به رعایت پروتکل‌ها هستند و در شرایطی که وزیر بهداشت از پخش شدن کرونای انگلیسی در کشور خبر می‌دهد فعالیت این پروژه‌ها بیش از پیش باید زیر ذره‌بین باشد، بخصوص از سوی عوامل کار.

بابک کریمی بازیگر فیلم «بی‌همه چیز» محسن قرایی که در حین ساخت این فیلم به کرونا مبتلا شد، چند قبل در گفت‌وگویی از پروتکل‌های سخت‌گیرانه سر صحنه این فیلم گفته بود و اینکه بعد از آن، به هر پروژه‌ای رفته شرایط این فیلم را مثال زده و خواستار رعایت به همان گونه شده است. البته او تاکید می‌کند که ماجرای ابتلایش به کرونا در یک جمع خانوادگی اتفاق افتاده بود.

در حال حاضر بیشتر نگرانی‌ها به گروه‌های فیلمبرداری برمی‌گردد که برای تمام کردن پروژه تا شب عید حسابی مشغول کارند و در هر کدام نیز تعداد زیادی از اهالی سینما حضور دارند. به نظر می‌رسد با هشدارهای رو به افزایش ستاد مقابله با کرونا ضرورت دارد بر این پروژه‌ها نظارتی جدی صورت بگیرد تا شاهد افزایش تعداد مبتلایان نباشیم.

 

بابک کریمی که این روزها یکی از فیلم‌های پرمخاطب جشنواره را در سینماها دارد، معتقد است «همه باید به فکر راهکاری برای زندگی با کرونا باشیم.»

یکی از سه فیلم پرمخاطب سی و نهمین جشنواره فجر، ساخته جدید محسن قرایی با نام «بی‌همه چیز» است؛ فیلمی اقتباس شده از نمایشنامه مشهور «ملاقات با بانوی سالخورده» اثر فریدریش درونمات که در روزهای گذشته هم فیلم و هم بازی بازیگرانش مورد تحسین خیلی ‌از منتقدان و تماشاگران جشنواره قرار گرفته است.

در این فیلم بابک کریمی که فیلم «سینما شهر قصه» را از جشنواره سال قبل هنوز در نوبت اکران دارد، با بازیگرانی همچون هدیه تهرانی، پرویز پرستویی، هادی حجازی‌فر، فرید سجادی حسینی و پدرام شریفی همبازی شده که با بیشتر آن‌ها اولین تجربه همکاری را داشته است. این فیلم در روزهایی که کرونا ناشناخته بودن خود را تحمیل می‌کرد، جلوی دوربین رفت و به جشنواره رسید.

فیلمبرداری در روزهای وحشت کرونا

کریمی درباره تجربه کار در روزهای کرونایی می‌گوید: «آن زمانی که ما فیلمبرداری را شروع کردیم در روزهای اوج شیوع کرونا بودیم؛ همان روزهایی که ترس و وحشت نسبت به آن زیاد بود. البته ما خوشبختانه در روستایی کار می‌کردیم که هیچ موردی از کرونا گزارش نشده بود و از این لحاظ به یک محیط سالم رفتیم و خیلی از سکانس‌ها در فضای باز فیلمبرداری می‌شد. با این حال یک تیم پزشکی همیشه سر پروژه حضور داشت، هر روز صبح عوامل تب سنجی می‌شدند و اگر دمای بدن کسی کمی بالا  بود بلافاصله تست گرفته و تا مشخص شدن نتیجه به منزل فرستاده می‌شد. در آنجا اتاق لباس و  گریم و محلی که برای صرف غذا در نظر گرفته شده بود به تجهیزاتی مجهز بود که شب‌ها همه چیز را ضدعفونی می‌کرد و از این لحاظ تدابیر سفت و سختی داشتیم.»

 

او اضافه می‌کند: «البته با این وجود چند نفری کرونا گرفتیم و من هم مبتلا شدم. اما حین کار این اتفاق نیفتاد و  در یک جمع خانوادگی مبتلا شدم و حدود یک ماه و نیم نتوانستم سر کار بروم. به همین دلیل همکارانم مجبور شدند در سکانس‌های گروهی، پلان‌های مرا بعدا فیلمبرداری کنند. در این پروژه استانداردی رعایت شد که من در پروژه‌های دیگری هم که می‌رفتم توضیح می‌دادم تا آن‌ها هم همان تدابیر را اجرا کنند، چون همه به این شکل کار نمی‌کنند به‌ویژه آن‌که به هر حال انجام این تدابیر هزینه‌های گروه را بالا می‌برد،  هرچند آرامش و امنیت خاطر بیشتری به همراه دارد. در سکانس‌های گروهی ما، همیشه پزشک و پرستار سر صحنه حضور داشتند چون صحنه‌های سنگینی بودند مخصوصا سکانس ابتدایی و پایانی که تعداد جمعیت بسیار زیاد بود.»

برای وفاداری در اقتباس از کتاب باید خیانت کرد

این بازیگر درباره اقتباسی بودن این فیلم که کم‌تر چنین اتفاقی در ایران تجربه می‌شود و سختی‌های ساخت فیلم اقتباسی می‌گوید: «یک قاعده وجود دارد که می‌گویند وقتی می‌خواهیم از یک کتاب اقتباس کنیم باید از یک جایی آن را فراموش کنیم برای این‌که روایت آن در یک مدیوم دیگری طراحی شده است. رمان، نوشته‌ای وابسته به کلام است اما سینما، تصویر و حرکت است. در اقتباس باید عصاره داستان گرفته شود و حس و حال آن با مدیوم جدید منتقل شود. شاید باید فکر کنیم اگر خود فردریش دورنمات فیلمساز بود و می‌خواست این داستان را فیلم کند چه کار می‌کرد؟ چگونه تمام روایتش را تصویر می‌کرد؟ برای ساخت این فیلم باید از فرم تئاتر بیرون می‌آمدیم و فرم تصویر را با تاثیر نگاه‌ها به جای کلام جایگزین می‌کردیم.»

کریمی به کتاب‌های موراویا که فیلم‌های زیادی از آن‌ها ساخته شده اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «بعد از فیلم «دنباله رو» به کارگردانی برتولوچی که ساختاری جدید داشت، وقتی از موراویا پرسیدند آیا ناراحت نیستی که با داستان کتابت این‌طور برخورد شده و این چنین تغییر کرده؟ پاسخی داده بود که خیلی جالب است. گفته بود: «اصلا ناراحت نیستم، چون برای آن‌که به یک کتاب وفادار باشید باید به آن خیانت کنید»، به همین دلیل نباید فراموش کنیم که سینما یک مدیوم عجیب و غریب است و اگر بخواهیم عین به عین کتابی را اجرا کنیم آن وقت یک کتاب مصور و متحرک خواهیم داشت.»

او در پاسخ به این‌که آیا این فیلم با توجه به اقتباس از یک اثر معروف خارجی می‌تواند در سینمای دنیا عرضه شود؟ اضافه می‌کند: «فکر می‌کنم «بی همه چیز» می‌تواند به عنوان یک اثر اقتباسی در دنیا مطرح شود، اگرچه بعضی جزئیاتش برای ما ایرانی‌ها معنای دیگری دارد و ممکن است برای یک غیرایرانی درک یا توضیحش سخت باشد، اما قطعا ویژگی‌های دیگری دارد که می‌تواند برای مخاطب خارجی هم جذاب باشد.»

بازی کنار پرستویی و هدیه تهرانی چالش جالبی بود

وی که با بیشتر بازیگران این فیلم اولین تجربه همکاری را داشته می‌گوید: «به‌جز پدرام شریفی که در «ماهی و گربه » حضور داشت، تقریباً با بقیه اولین کار مشترک را داشتم. قبلاً همیشه تماشاچی کارهای پرویز پرستویی و هدیه تهرانی و مشتاق فیلم‌های‌شان بودم. بازیگران توانمندی هستند و برای من چالش خوبی بود که در کنار آن‌ها کار کنم.»

 

او درباره هدیه تهرانی که این روزها به‌خاطر بازی در این فیلم تحسین شده است، ادامه می‌دهد: «در میان بازیگران زن هستند کسانی که جذابیت مرموز این کاراکتر را بتوانند خلق کنند، اما اگر هر کس دیگری به‌جز خانم تهرانی بود، یک فیلم دیگری می‌داشتیم. هدیه تهرانی به‌ویژه با آن لباس‌ها و گریم تأثیرگذار انتخاب بسیار درستی بود و یادم هست برای گریم و پیدا کردن یک ترکیب خوب کلاه و لباس تست‌های زیادی انجام شد. کلا فکر می‌کنم تمام بازیگرها حتی آن‌هایی که رل‌های کوتاهی داشتند، سر جای خود بودند. ضمن این‌که باید به باران کوثری هم اشاره کرد که خیلی جسارت داشت چون حاضر شد گریمی سنگین داشته باشد تا این قدر زشت شود و کم‌تر کسانی پیدا می‌شوند که این گریم را تحمل کنند.»

«بی‌همه چیز» سمبل امروز است

بابک کریمی با تایید این‌که «بی همه چیز»  با وجود اقتباسی بودن و روایت یک داستان در زمان قدیم اشاره‌های به‌روزی از جامعه دارد، می‌گوید: «درست است که تاریخ داستان به زمان‌های گذشته برمی‌گردد اما سمبل امروز است. غرض این نبود که یک ماجرای قدیمی را تعریف کنیم، در واقع درد دل‌ها و کنش‌های اجتماعی امروز را تعریف کردیم. من فکر می‌کنم طرح چنین مسائلی در یک دوران قدیمی‌تر باعث می‌شود به این موضوعات با کمی فاصله نگاه کنیم و اگر این ماجرا امروزی می‌شد به دسته‌ها و گروه‌ها و آدم‌های زیادی برمی‌خورد، ولی وقتی قصه را به جای دیگری در یک زمان دور می‌برید مسئله‌ شخصی در آن وجود ندارد. انگاری آن موضوعات و مقوله‌ها را از بالا و از فاصله‌ای دور نگاه می‌کنیم. آن وقت می‌توانیم بفهمیم نسبت ما با آن مقوله در دوران امروز چقدر است.»

شیوه زندگی با کرونا را باید یاد بگیریم

او که تابستان امسال قرار بود به جشنواره ونیز برود ولی به دلیل ابتلا به کرونا نتوانست، درباره برگزاری جشنواره فجر و حس و حال خودش به آن با وجود هشدارهایی که مرتب داده می‌شود، می‌گوید: «روزهایی که پاندمی شروع شده بود ما نمی‌دانستیم که چه اتفاقی می‌افتد. دنیا در حال کشف کرونا بود و نگرانی‌های زیادی وجود داشت و خیلی کارها تعطیل شدند، ولی در همان ایام از کاری که در ونیز انجام شد، بسیار خوشم آمد. آن‌ها تلاش زیادی کردند تا همه تدابیر رعایت شود که بتوانند جشنواره را برگزار کنند، در حالی که برایشان بسیار سخت بود اما در نهایت جشنواره را برگزار کردند. الان برداشت شخصی من این است که ما حالا حالاها باید با کرونا زندگی کنیم و نباید اسیر آن شویم. باید شیوه زندگی کردن با کرونا را یاد بگیریم. ما نمی‌توانیم زندگی خود را تعطیل کنیم. در روزهای اول شرایط فرق داشت و همه چیز را تعطیل کردیم اما الان دیگر جا افتاده است. روزهایی را یادم می‌آید که وقتی در تهران راه می‌رفتم یا به جایی مثل بازار تجریش می‌رفتم یک سوم آدم‌ها ماسک نداشتند، اما همین چند روز قبل که رفتم، دیدم همه ماسک دارند. به هر حال شعور انسانی هم باید به درد بخورد و ما باید سعی کنیم این شرایط را مدیریت کنیم، یعنی بپذیریم کرونا هست اما نباید از زندگی کردن پرهیز کنیم.»

این بازیگر ادامه داد: «هنر و سینما اکسیژن روح جامعه هستند به‌ویژه در جاهایی مثل سینما که شرایط قابل کنترل است و می‌توان تعداد حضور افراد را محدود کرد. من در همین جشنواره دیدم که صندلی‌های برج میلاد با فاصله قرار داده شده، تدابیر بهداشتی‌ اجرا می‌شدند و از این پس هم این کار می‌تواند ادامه داشته باشد. ما باید زندگی را به جلو ببریم و شیوه زندگی کردن با کرونا را پیدا کنیم.»

کریمی در پایان تاکید کرد: «معتقدم تعطیلی جشنواره دیگر خیلی زیادی بود چون همان‌طور که با تدابیر بهداشتی فیلم می‌سازیم، پس با همان شرایط هم می‌شود فیلم را تماشا کرد.‌ از این پس به نظرم باید برای استادیوم‌ها هم فکری کرد. الان دیگر وقت این است که فکر و راهکار پیدا کنیم.»