نیلوفر مولایی: اگر چه پیش از آغاز جنگ ایران و اسرائیل، بارها مسئولان درباره فیلترینگ هشدار داده بودند و دولت هم بر وعده رفع محدودیت های شبکه های اجتماعی تاکید دارد، اما این امر تاکنون رخ نداده است. حتی قطع شدن اینترنت به دلیل سوءاستفاده دشمن بار دیگر، انتقادات را به سمت فیلترینگ برده است.
در همین راستا، سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورایعالی فضای مجازی به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: « قطعاً قطع ارتباطات اینترنتی منجر به ایجاد محدودیتهایی برای مردم میشود و آنها را از بسیاری از مزایا و خدمات قابلدریافت از طریق اینترنت محروم میکند. استفاده از این روش باید محدود باشد و در اولین فرصت ممکن، باید شرایط بازگشت اینترنت به حالت عادی برای مردم فراهم شود.»
وی درباره فیلترینگ تاکید کرد: «قطعاً فیلترینگ منجر به گسترش استفاده از فیلترشکنهای جاسوسی در شبکه میشود. در شرایط عادی، باید کمترین سطح فیلترینگ در ارتباط اینترنتی مردم با شبکه ملی وجود داشته باشد.»
مشروح گفت و گوی سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورایعالی فضای مجازی را در ادامه می خوانید؛
******************
* آقای فیروزآبادی! در جنگ ۱۲ روزه که شاهد قطعی یا اختلال در اینترنت بودیم، برخی معتقدند با وجود انسجام و همبستگی داخلی، این قطعی اینترنت باعث شد مسیر تبلیغات رسانهای یکطرفهای از سوی دشمن شکل بگیرد. آیا این قطعی اینترنت درست بود و با چه استدلالی انجام شد؟
بهطور کلی در بحرانهایی از قبیل جنگ، در حوزهی شبکههای ارتباطی و اطلاعاتی همواره سیاستهای خاصی اتخاذ میشود. این موضوع امری متداول است؛ چنانکه در جریان جنگ ایران و عراق نیز، زمانی که موشکباران آغاز میشد، ارتباطات بینالمللی در کشور محدود شده و به حالت اپراتوری درمیآمد و از حالت اتوماتیک خارج میشد.
در رابطه با جنگ اخیر نیز، به دلیل بحث جدی از سوءاستفاده دشمن از شبکه اینترنت کشور، مسئولان سیاستهایی خاص بر این بستر اعمال کردند؛ که اکنون از آن با تعابیری مانند قطع ارتباط با خارج یا فعال شدن شبکه ملی اطلاعات یاد میشود. قطعاً قطع ارتباطات اینترنتی منجر به ایجاد محدودیتهایی برای مردم میشود و آنها را از بسیاری از مزایا و خدمات قابلدریافت از طریق اینترنت محروم میکند. استفاده از این روش باید محدود باشد و در اولین فرصت ممکن، باید شرایط بازگشت اینترنت به حالت عادی برای مردم فراهم شود. شایسته است در بحرانهایی همچون جنگ، کمتر به چنین روشی متوسل شویم.
از حمله با بانکها تا شبکه توزیع سوخت
* استفادهی دشمن از اینترنت به چه صورت بوده است؟
بههرحال، حملات متعددی از سوی دشمن به زیرساختهای خدماتی کشور صورت گرفته است. حداقل به دو بانک حمله شده و احتمالاً به سامانههایی که خدمات رمز ارز ارائه میدادند نیز حملاتی انجام شده است. بسیاری از این حملات، از جمله حملات “منع سرویس” که به «دیداس» (DDoS) معروفاند، دفع شدهاند. این حملات به شبکه کشور، و همچنین برخی دیگر از زیرساختها مانند شبکه توزیع سوخت نیز وارد شده است.
در مجموع، بهتر است که مسئولان ذیربط درباره جزئیات صحبت کنند. اما آنچه مسلم است اینکه در پی ارزیابی تهدیدات، به این نتیجه رسیدند که اعمال برخی محدودیتها بر شبکه ضروری بوده است.
“ملی شدن اینترنت”، اساساً معنا ندارد
* آیا ممکن است به سمت ملی شدن اینترنت برویم؟
“ملی شدن اینترنت”، اساساً معنا ندارد. آنچه وجود دارد “شبکه ملی اطلاعات” است که همواره در کشور فعال بوده است. تمام مردم ایران از این شبکه استفاده میکنند. این شبکه، به شبکه جهانی نیز متصل است، اما گاهی در اتصال به آن، سیاستها و محدودیتهای خاصی اعمال میشود.
بنابراین، شبکه ملی اطلاعات همیشه وجود دارد. اگر سوال اینگونه مطرح شود که آیا ممکن است ارتباط با خارج بهکلی قطع شود، باید گفت که این موضوع اساساً ممکن نیست. کشوری که سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار صادرات دارد، دارای میلیونها شهروند خارجنشین است و تولید علمی و صنعتی سطح بالا دارد، نمیتواند ارتباط خود را با خارج از کشور قطع کند.
مردم نباید نگران باشند، چرا که ما هیچگاه به نقطهای نخواهیم رسید که ارتباطات کشور با جهان خارج بهطور کامل قطع شود.
فیلترینگ باید کاهش پیدا کند
* یکی از نکاتی که در جنگ دوازدهروزه بیشتر به چشم میآید بحث فیلترینگ شبکههای اجتماعی بود. یکی از دلایل این اقدامات، احتمال سوءاستفاده از فیلترشکنها عنوان شد. برخی معتقدند اگر فیلترینگ برداشته میشد، خسارات کمتری در این زمینه به کشور وارد میشد. تحلیل شما چیست؟
قطعاً فیلترینگ منجر به گسترش استفاده از فیلترشکنهای جاسوسی در شبکه میشود. در شرایط عادی، باید کمترین سطح فیلترینگ در ارتباط اینترنتی مردم با شبکه ملی وجود داشته باشد. اینکه تصور شود با فیلترینگ میتوان امنیت کشور را تأمین کرد، تصوری نادرست است.
* اگر شبکههای اجتماعی مانند توییتر که بهعنوان تریبون شخصی افراد شناخته میشوند فیلتر نمیشدند، آیا در جنگ روایتها و جنگ روانی تأثیر متفاوتی ایجاد میشد؟
در روزهای ابتدایی جنگ، زمانی که کیفیت دسترسی به شبکه بهتر بود، روایتسازی در اختیار طرفداران ایران و ایراندوستان قرار گرفت. این مسئله نشان داد که باید در خصوص کاهش فیلترینگ در شبکههای ملی کشور، تدابیری اساسی اندیشیده شود و در مجموع، فیلترینگ کاهش یابد.
