عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دونالد ترامپ رییس جمهوری ایالات متحده با صدور فرمانی ورود شهروندان 12 کشور را به آمریکا ممنوع اعلام کرده و یکی از این 12 فقره هم ایران است در کنار کشورهایی چون افغانستان، میانمار، چاد، جمهوری کنگو، گینۀ استوایی، اریتره، هاییتی، لیبی، سومالی، سودان و یمن!
اما آخر چیِ ما به این کشورها – غالبا آفریقایی- و مثلا گینه استوایی شبیه است؟ این پرسشی است که جا دارد بیش از یکونیم میلیون ایرانی مقیم آمریکا از آقای ترامپ بپرسند. خاصه این که بخشی از این هموطنان در انتخابات آمریکا به همین ترامپ رأی دادهاند و بعضیشان با گرایش سلطنتطلبانه امید یا انگیزه داشتند ترامپ کار جمهوری اسلامی را با جنگ و حمله نظامی یا مجوز جنگ به اسراییل تمام کند و به همین خاطر از مذاکرات جاری ناخشنودند و تا گره در آن میافتد مثل کیهان ذوق میکنند و دو خط موازی در این مقوله به هم میرسند!
در واقع بعضیهاشان به امید جنگ علیه ایران به ترامپ رأی دادند و از او حمایت کردند و برخی از آنها اتفاقا سال 96 بر ایرانیانی که به قصد جلوگیری از جنگ به حسن روحانی رأی دادند خرده میگرفتند. یعنی ما اگر در مملکت خودمان به یکی رأی دهیم که از 92 تا 95 با برجام به اقتصاد سر و سامان داد و جلوی جنگ را گرفت خائنایم و باید خجالت بکشیم و آنها اگر در بیرون مملکت خودشان به ترامپ رأی بدهند تا جنگ راه بیندازد در حال خدمتاند!
البته میدانیم در فرمان ترامپ که از دوشنبۀ آینده- 19 خرداد 1404- اجرایی خواهد شد مواردی هم مستثنا شده از جمله: ایرانیانی که کارت سبز دارند یا شهروند کشور دیگری هم هستند همچنین ایرانیانی که به قصد دیدار با بستگان درجه یک روانۀ آمریکا هستند و اعضای درجه یک خانواده که روادید مهاجرتی دریافت کردهاند و نیز دیپلماتها، و ورزشکاران در مسابقات رسمی ولی اصل قضیه دایر بر ممنوعیت و محدودیت است.
رییس جمهوری آمریکا در توجیه تصمیم خود گفته به این نتیجه رسیده که ورود شهروندان این کشورها به منافع آمریکا آسیب میرساند. دلیلی که برای ایرانیان مقیم آمریکا نمیتواند قانع کننده باشد و از نکات قابل توجه این که نام دو کشور سوریه و کرهشمالی را دیگر در فهرست ممنوعیت ترامپ نمیبینیم. حکومت سوریه عوض شده منتها حکومت کره شمالی که همان است!
فرمان ترامپ در حالی است که به تصریح خود او و واقعیتهای موجود، جامعۀ مهاجر ایرانی یکی از نخبهترین جوامع مهاجر در آمریکاست که یا از ثروت قابل توجهی برخوردارند یا از تخصصهای بالا و جنس مسلمانیشان هم مطلقاً شبیه هیچ یک از اتباع کشورهای یاد شده نیست و مانند برخی جوامع دیگر هم نیستند که با فرهنگ آمریکایی اُخت نشده باشند و در هیچ یک از عملیات تروریستی هم نام یک ایرانی را نمیبینیم. به بیان بهتر خیلی از ایرانی های مقیم آمریکا به آمریکایی ها شبیهترند تا خودشان به خودشان!
مهمتر این که به هیچ رو باری بر دوش اقتصاد آمریکا نیستند و اگر جسارت به کشورهای نامبرده در ممنوعیت نباشد قابل قیاس با آنان نیست. بر این اساس ایرانیانی که هنوز دلبستۀ ایران هستند و نام ایران را به شیوه دهۀ 50 خورشیدی به شکل “ایرون” تلفظ میکنند دستکم به خاطر این که با ضعیفترین کشورهای دنیا در یک مجموعه قرار گرفتهاند باید شاکی باشند. نه که اِعمال ممنوعیت برای آنان مجاز باشد زیرا همه انسانایم ولی با روحیات ما ایرانیان قاعدتاً باید برخورنده باشد و انتظار این است که این برخورندگی را به شکلی بروز دهند و این نوشته هم برای طرح این پرسش است که ایرانیان مقیم آمریکا که جمعیت آنها تا دو و نیم میلیون هم گزارش شده آیا حاضرند به این تصمیم اعتراضی و تجمعی داشته باشند یا بخش قابل توجهی خود را آمریکایی میدانند و ممنوعیت را متوجه خودشان نمیدانند.
باشد. اما روی سخن بیشتر با آنهاست که مدام ایرانیان داخل کشور را به تجمع و اعتراض فرا میخوانند و اصلاحطلبان و مردم رأیدهنده به مسعود پزشکیان را شماتت میکنند که چرا نمیگذارید کار یکسره شود. آیا خودشان حاضرند به این تصمیم ترامپ اعتراض کنند یا نه؟
آنان که مدام میگویند اقدامات ترامپ علیه مردم ایران نیست بلکه علیه حکومت ایران است و دو تعبیر جمهوری اسلامی و ایران را جدای هم به کار میبرند به این پرسش پاسخ دهند یا به آن بیندیشند که این ممنوعیت علیه کیست؟ علیه مردم ایران است یا علیه حاکمیت ایران؟ بر این اساس انتظار گزافی نیست که به فرمان اجرایی ترامپ اعتراض کنند:
اول به این خاطر که آمریکا سرزمینی مهاجرپذیر است و روی مجسمۀ آزادی در منهتن نیویورک به مهاجرینی است که قبل از هواپیما و خط هوایی بیشتر از طریق دریا و با کشتی خود را به این سرزمین تازه میرساندند.
دوم به این سبب که با هیچ متر و معیاری شهروندان ایران را نمیتوان در کنار کشورهایی قرار داد که هیچ شباهت و قرابت سیاسی و اقتصادی با ایرانیان ندارند و در موارد اشتراک فرهنگی و زبانی باز از جنبههای دیگر کاملا تفاوت دارند. بله. قومی بر قومی برتری ندارد ولی با روحیه ایرانگرایانه که در هموطنان از جمله ایرانیان مقیم آمریکا سراغ داریم قاعدتا باید به این خاطر به آنها برخورده باشد.
سوم به خاطر این که مگر ترامپ همواره نگفته بین حکومت و مردم ایران تفاوت قایل است و دوستان ایرانییی در سطوح بالای علمی و مالی دارد؟ هر چند جمهوری اسلامی ایران به گزاره تفکیک حکومت و ملت قایل نیست و در ادبیات رسمی از “ملت ایران” و “جمهوری اسلامی” و “ایران” به یک معنی استفاده میشود ولی جا دارد آنان با ادبیات خودشان از ترامپ بپرسند این تصمیم علیه کیست؟ علیه مردم ایران یا علیه جمهوری اسلامی؟
چهارم این که آمریکایی هم شده باشند باز از دیدار خویشاوندان غیر از درجه یک و پذیرش دوستان محروم میشوند و به مرور میان نسل دوم و سوم با سرزمین مادری فاصله میافتد.
البته صحبت از اعتراض و تجمع است و گرنه میتوان حدس زد که بخش سلطنتطلب ایرونیهای مقیم آمریکا حس تلخی دارند که ترامپ به جای حمله به ایران و سرنگونکردن جمهوری اسلامی ورود شهروندان عادی را ممنوع و همزمان با جمهوری اسلامی مذاکره کند و احیانا به توافق هم برسد.
