دسته: یادداشت روز

خبرگزاری فارس بلافاصله این موضوع را تکذیب کرد و نوشت: کاترین شکدم تنها در ۵ سفر کوتاه به ایران، مجموعاً ۱۸ روز در کشور حضور داشته است. این مدت زمان اندک، با ادعاهای مطرح‌شده درباره فعالیت‌های گسترده یا روابط غیرعادی هیچ‌گونه همخوانی ندارد.

دادستانی هم علیه کواکبیان اعلام جرم کرد و خواستار ارائه شواهد و مستندات او شد.

سپس روابط عمومی صداوسیما اطلاعیه‌ای صادر کرد و نوشت: ادعای مطرح شده برگرفته از یک رشته‌توییت منتسب به فردی به نام کاترین شکدم در سال ۱۴۰۰ است که همان زمان با بررسی و راستی آزمایی دقیق مشخص شد این ادعا دروغ و این مصاحبه جعلی است و چنین مطلبی نه در تایمز اسرائیل و نه در هیچ رسانه معتبر دیگری وجود ندارد.

سیمای اول: زنی با حجاب و طرفدار مقاومت

اما کاترین شکدم که بود؟

او زنی از خانواده‌ای بریتانیایی – فرانسوی بود که یهودی اما ظاهرا سکولار بودند. خودش زمانی که در لندن تحصیل می‌کرد با مرد مسلمان و از اهل سنت یمن آشنا شد و در ۱۸ سالگی با او ازدواج کرد.

بر اساس روایت خبر فوری، شکدم درباره یهودی بودن خانواده‌اش گفته: «من هیچ حس تعلقی به جامعه یهودی نداشتم. بسیار سکولار بزرگ شدم.» برای ازدواج با مرد زندگی‌اش، باید مسلمان می‌شد. بنا به گفته او پس از مطالعه با مذهب شیعه آشنا و به آن علاقه‌مند شد.

شکدم تحلیل گر سیاسی و مشاور شورای امنیت سازمان ملل در امور یمن بود. او سال ۹۴ برای شرکت در کنفرانسی درباره فلسطین به تهران دعوت شد.

گزارش‌های ضداسرائیلی‌اش باب طبع کسانی شد که او را دعوت کرده بودند؛ از همان موقع به صدا و سیما و سایر رسانه‌های اصول‌گرا راه پیدا کرد و مواضع ضداسراییلی می‌گرفت، منتقد عربستان بود و به دفاع از محور مقاومت می‌پرداخت.

حجاب و پوشش کاملی که او داشت را بسیاری از زنان ایرانی نداشتند. تصاویر او در راهپیمایی اربعین مکررا بازنشر می‌شد و در یادداشت‌هایش نیز به ‌شدت از ساختار حاکمیت در ایران دفاع می‌کرد.

تا آن‌که سال ۹۶ به واسط نادر طالب‌زاده توانست با ابراهیم رئیسی، که کاندیدای ریاست جمهوری شده بود برای شبکه RT روسیه مصاحبه کند.

و اینک سیمای دوم: زنی بی‌حجاب، مقاله‌نویس اسرائیل و ضدایران

سال ۱۴۰۰ اما کاترین شکدم چهره دیگری شد. زنی که در اروپا زندگی می‌کند و مثل سایر اروپایی ها با موهای آزادِ طلایی رنگ. بعد از خروج از ایران موضع گیری دیگری می‌کرد و آن انتقاد از جمهوری اسلامی بود.

مطالبش را دیگر در رسانه‌های اصول‌گرا نمی‌نوشت. شکدم این بار مطالبش در تایمز اسرائیل منتشر می‌شد. مقامات ایران را به یهودی ستیزی متهم می‌کرد و می‌گفت جمهوری اسلامی به دنبال ساخت سلاح اتمی است.

کاترین شکدم در نوامبر ۲۰۲۱ (آذر ۱۴۰۰) سه مطلب در تایمز اسرائیل نوشت که آخرین آن‌ها «مصاحبه‌ام با رئیس‌جمهور رئیسی چه چیزی درباره ایران به من آموخت» بود.

شکدم ابراهیم رییسی را متهم به «جاه‌طلبی» کرد و نوشت که او اهمیت قدرت، استراتژی و نیاز به جلب نظر بین‌المللی را برای رسیدن به اهدافش درک می‌کند. او در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفت: آن‌چه نوشته‌ام ماهیت رژیم [جمهوری اسلامی] را برملا می‌کند.

در بخش دیگری هم گفت که حالا نه یهودی و مسلمان بلکه خداناباور است.

در چند مورد مقاله‌های شکدم در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای که منتشر شده بود، پس از انتشار گزارش‌هایش در تایمز اسرائیل، از روی وبسایت khamenei.ir حذف شد. همزمان وبسایت دفتر رهبری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «این نویسنده صرفا در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ از طریق برخی فعالان رسانه‌ای علاقه‌مند به انقلاب اسلامی، مطالب و یادداشت‌هایی را در موضوعات مرتبط با ارزش‌های اسلام و انقلاب اسلامی ارسال کرده که برخی از آن‌ها در این رسانه منتشر شده و پس از سال ۱۳۹۶ نیز هیچ‌گونه ارتباطی با این رسانه نداشته است. اما باتوجه به تغییر مواضع و رویکردهای اخیر این نویسنده و عدم رعایت قواعد حرفه‌ای، مطالب نویسنده مزبور از این رسانه حذف شده است.»

مدتی بعد یک اکانت جعلی توئیتری مصاحبه‌ای ساختگی به نام شکدم منتشر کرد که در آن او مدعی شده بود که با ۱۰۰ نفر رابطه داشته است که برای باورپذیر کردن ادعا، آورده بود که البته همه این روابط به مسائل جنسی ختم نشده است.

این ادعا تکذیب شد و رسانه‌هایی مثل تسنیم نوشتند که شکدم در پنج سفری که به ایران داشته مجموعا ۱۸ روز در این کشور بود و این ادعا با عقل جور در نمی‌آید.

در ادعای حساب توئیتری جعلی نیز سردار یدالله جوانی واسطه ورود شکدم به مجموعه نظام معرفی شده و ادعا شده بود که این آشنایی از طریق خبرنگار تهران تایمز شکل گرفته است. این ادعا نیز همان زمان تکذیب شد.

سردار جوانی مدیرمسئول نشریه صبح صادق و معاون سیاسی سپاه پاسداران به فارس گفت: ادعای مطرح شده توسط برخی افراد در فضای مجازی مبنی بر ارتباط نویسنده اسراییلی با اینجانب از طریق خبرنگار تهران تایمز یا هر طریق دیگر و سپس معرفی وی به برخی سایت ها و رسانه ها کذب و دروغ محض است.

سردار جوانی منکر هرگونه شناختی از کاترین شکدم شده و گفته: با صراحت اعلام می‌کنم اساسا بنده نه ایشان را می‌شناسم و نه دیده ام، لذا مطالب منتشر شده در این خصوص را قویا تکذیب می‌کنم.

همچنین اسفند ۱۴۰۰ مطالبی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که حمیدرضا مقدم‌فر با شکدم دیدار کرده و از طریق او به نهادها و ارگان‌هایی چون دفتر حفظ و نشر آثار رهبری و خبرگزاری تسنیم مرتبط شده است. خبرگزاری تسنیم با انتشار بیانیه‌ای که روی وبگاه خود منتشر کرد این دیدار را تکذیب و آن را دروغ‌پردازی برخی طرفداران محمود احمدی‌نژاد خواند و تاکید کرد که حمیدرضا مقدم‌فر در دفتر رهبری مسئولیتی ندارد که بخواهد چنین ارتباطی را ایجاد کند.

من جاسوس نبودم: به دفتر رهبری نرفتم و کسی به من نگفت می‌خواهیم بمب اتم بسازیم

به جز رسانه‌های اصول‌گرا مثل فارس و تسنیم، خود کاترین شکدم یکبار دیگر به بی‌بی‌سی فارسی رفت و برخی از ادعاها را تکذیب کرد. قسمت‌هایی از این مصاحبه که مربوط به اسفند ۱۴۰۰ است، در روزهای اخیر در برخی رسانه‌ها از جمله خبرگزاری صداوسیما بازنشر شده است.

شکدم در فیلم کامل این مصاحبه می‌گوید که من جاسوس و مامور هیچ کشوری نیستم و فقط تحلیلگر سیاسی بودم. او می‌گوید تا به حال به اسرائیل سفر نکرده و درباره انتشار مطلب خود در روزنامه اسرائیلی نیز چنین پاسخ داد: احساس کردم مهم است که هم مردم ایران و هم اسرائیل نگاه متفاوتی نسبت به تحولات خاورمیانه پیدا کنند.

او درباره برداشتن حجابش پس از خروج از ایران می‌گوید که وقتی به کشوری مثل ایران سفر می‌کنید باید حجاب داشته باشید.

شکدم در ارتباط با حجابش زمانی که در انگلیس بود نیز می‌گوید: شوهر سابق من از یمن [و مسلمان] بود از من خواسته شده بود حجاب داشته باشم و می‌خواستم در خانه آرامش داشته باشم و به درخواست شوهرم تن دادم. وقتی که از شوهرم طلاق گرفتم تصمیم گرفتم که خودم باشم.

با این حال این بخش از صحبت او کمی تعجب آور است و با منطق سازگار نیست چرا که او در سال ۲۰۱۴ از همسرش جدا شده و در سال ۲۰۱۵ به ایران دعوت شده بود.

کاترین شکدم در بخشی از این مصاحبه می‌گوید که به مقامات ایرانی گفته بود که اصل و نسب او یهودی است اما چون با یک مرد مسلمان ازدواج کرده بود مقامات ایران درباره اصل و نسب او کنکاش نکردند: «آن‌ها من را یک ابزار تبلیغات برای اهداف خود می‌دیدند. خیلی هم سراغ جزئیاتی که بتواند خلاف نظر خودشان را برساند نرفتند.»

او در پاسخ به این سوال خبرنگار که چرا خود را در قالبی که آن‌ها می‌خواستند قرار می‌دادید می‌گوید: می‌خواستم ببینم که مقامات ایران با ایده اسرائیل مخالف هستند یا راجع به کل مردم یهودی اسرائیل صحبت می‌کنند. من هم به این نتیجه رسیدم که نفرت آن‌ها در ایران فقط دولت اسرائیل نیست بلکه یهودیان هم به طور عمومی هستند. خیلی وقت ها وقتی آدم ها جلو دوربین می‌نشینند حرفهایی که می‌زنند با زمانی که پشت دوربین می‌نشینند فرق می‌کند.

او همچنین می‌گوید: در هیچ زمانی سعی نکردم که به رسانه‌های ایران نفوذ کنم یا وارد دالان‌های قدرت در ایران شوم. من بعضی از این گزارش ها را خوانده ام اصلا این حرف ها نیست. اینکه مقامات ایرانی بخواهند اسرار دولتی را به من بدهند یک حرف غیرمنطقی است.

شکدم در پاسخ به این که آیا نادر طالب زاده او را به ایران دعوت کرد می‌گوید: او مسئول سازماندهی کنفرانس بود اما او نبود که از من دعوت کرد. یک دفتری نزدیک به مجلس ایران این کار را کرد. من بعدا نادر را در ایران دیدم قبلا با او هیچ صحبتی نکرده بودم. بعدا فهمیدم او جزوی از برنامه گذاران آن کنفرانس بود.

او می‌گوید که نادر طالب زاده فرصت مصاحبه با ابراهیم رئیسی را برای او فراهم کرده است اما خبرگزاری روسیه بود که از من خواست این مصاحبه را انجام دهم.

شکدم در پاسخ به این که نتیجه گیری مقاله‌اش در تایمز اسرائیل که ایران می‌خواهد بمب اتم بسازد نیز توضیح داد: هیچ کس این را به من نگفت. این استنتاج من بود. من دسترسی به اطلاعات محرمانه نداشتم. من توانسته بودم به ایران بروم و با خیلی ها صحبت کنم. می‌توانستم در لابه لای حرف هایشان این را ببینم.

داستان نفوذ کاترین شکدم راست یا دروغ باشد، نافی موضوع نفوذ در ساختار کشور نیست؛ نفوذی که این روزها پس از ترور شخصیت‌های علمی و نظامی توسط اسرائیل، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است.

فعالان و خیران حاضر در مناطق مرزی می‌گویند روزانه حدود ۷ تا ۱۰ هزار تبعه افغانستانی به اردوگاه‌های مرزی وارد می‌شوند 

 ازدحام جمعیت در اردوگاه‌های مرزی، به‌ویژه زیر آفتاب داغ «میلک»، «نیمروز»، «زاهدان» و «دوغارون» شرایط نامساعدی را برای اتباع افغانستانی به‌وجود آورده است؛ اتباعی که با اتوبوس‌هایی که دستور توقف در مسیر ندارند، از سراسر ایران به نقاط مرزی منتقل می‌شوند. در اردوگاه‌ها نه غذا توزیع می‌شود و نه آب. تصاویر منتشرشده از این کمپ‌ها بسیار تکان‌دهنده است.

روزنامه پیام ما در گزارشی به قلم خبرنگارش “ستاره حجتی ” ، گسیل جمعیت غیر قابل پیش‌بینی اتباع به مناطق مرزی در شرق کشور، خیران به‌ویژه در سیستان‌وبلوچستان را بر آن داشت تا از رخداد فجایع انسانی یا آنچه کرامت هر آدمی را زیر سؤال می‌برد، جلوگیری کنند. براساس آمار فعالان حاضر در منطقه، تقریباً روزانه ۷ تا ۱۰ هزار تبعه افغانستانی به این اردوگاه‌ها وارد می‌شوند. سرویس بهداشتی به تعداد بسیار کمی موجود است و اجابت مزاج به‌دشواری انجام می‌شود. با وجود گرمای شرق و جنوب‌شرقی کشور هیچ امکانی برای استحمام وجود ندارد و فعالان می‌گویند بوی زهم، نامطبوع و کثیفی بیش‌ازحد سوله‌ها و اتاق‌ها، عملاً آنها را بی‌استفاده کرده و حتی در گرمای ۴۰ درجه، مردم را به محیط باز کشانده است. فعالان جهادی حاضر در اردوگاه الغدیر می‌گویند دولت تقریباً به اوضاع سامان داده است، اما در میلک، زهک، نیمروز و سایر نقاط مرزی شرایط همچنان آشفته است. گزارش‌های مردمی نیز می‌گوید بسیاری از اتباع به‌دلیل گردوغبار زیاد مسیر، با بیماری‌های چشمی و تنفسی به اردوگاه‌ها وارد می‌شوند.

۳۰ مرداد ۱۴۰۰ بود؛ روزی که نه‌فقط منطقه بلکه تمام جهان می‌دید که طالبان شهر به ‌شهر وارد افغانستان می‌شود. با فتح هر شهر از سوی طالبان، فشار بر مرزهای ایران بیشتر می‌شد. براساس آمار رسمی از میان مهاجرانی که به کشور وارد شدند، کمترین تعداد به مهاجران قانونی اختصاص داشت. قاچاق‌برها از مرز‌ -حتی از بخش‌هایی که پیشتر دیوارکشی شده بود- پناهجویان همسایه را وارد کشور می‌کردند. ایران مانند تمام سال‌های جنگ افغانستان، نخستین مأمن همسایه بود. «حسن» فقط ۱۶ سال داشت وقتی با او گفت‌وگو می‌کردم. چند ساعت از ورودش به مرز ایران می‌گذشت. از قوم هزاره بود. گفته‌هایش به‌دقت در ذهنم مانده است: «اگر در خانه بمانیم، جانمان در خطر است؛ اگر از خانه برویم، همه ما را به چشم اضافی یا ترسو نگاه می‌کنند. اما ترسو نیستیم که اگر بودیم، به صحرا نمی‌زدیم. جان و جوانی آدمی عزیز است. می‌دانم روزی از همین راه که آمدم برمی‌گردم. من روی دو پای خودم آمدم. روی دو پای خودم هم برمی‌گردم.»

ناگهان پایان

حسن حالا باید بیست سال داشته باشد و اگر هنوز در ایران باشد، احتمالاً یکی از کسانی است که یا به افغانستان بازگشته است یا باید یکی از همین روزها به کشورش برگردد. زندگی عوض شده و چرخ روزگار شرایط ایران را هم دستخوش تغییرات زیادی کرده است. دولت گفته میهمانی تمام شده و باید به خانه برگردند. گزارش‌ها می‌گویند که حالا سره و ناسره از هم جدا نیست، تر و خشک با هم می‌سوزند؛ بسیاری که اوراق قانونی زندگی در ایران دارند نیز نامشان در میان اخراجی‎هاست. حسن اما یکی از آنها بود که از روز اول ناچار به ورود غیرقانونی به ایران شده بود. همه‌چیز را پشت سر گذاشته و آمده بود. حالا هم یک‌بار دیگر ایران را پشت سر می‌گذارد و به جایی برمی‌گردد که پیش‌تر خانه‌اش بود.

در افغانستان هم مانند ایران، هیچ‌چیز مانند قبل نمانده است. طالبان چهارسال است که در ارگ ریاست‌جمهوری مستقر است و حکمرانی می‌کند؛ چهار سال سخت، نه‌فقط برای افغانستان که حتی برای ساکنان این‌سوی مرز. طالبان در تمام این چهارسال، آب را به روی ایران بست، خشکی هامون و سیستان را مضاعف کرد و با بلندپروازی‌های آبی‌اش، خراسان ایران تا آمودریا را تهدید به نابودی کرد. اما هنوز انگار چیزی در این میانه وجود دارد: «این‌سو و آن‌سوی مرز یکدیگر را برادر می‌خوانند.»

براساس تصمیم دولت و با پایان جنگ تحمیلی دوازده‌روزه و تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، حالا افغانستانی‌های پناهجو از مرزهای «میلک»، «زاهدان»، «هیرمند» و «نیمروز» در استان سیستان‌وبلوچستان، همچنین از «دوغارون» در خراسان‌رضوی، به کشور خودشان بازمی‌گردند. علاوه‌بر آنچه در روزهای اخیر در مورد نحوه شناسایی افرادی که باید به افغانستان استرداد شوند در گزارش‌های رسمی منتشرشده، تصاویر و فیلم‌های تکان‌دهنده‌ای از کمپ‌ها و مراکز اسکان موقت تا عبور از مرز نیز در فضای مجازی وجود دارد. تصاویری که انتقادات بسیاری از فعالان اجتماعی ایران را هم برانگیخت. موضوع اصلی انتقادات، به نحوه استرداد و عودت مهاجران برمی‌گردد. نبود امکانات اولیه، حتی آب و غذای کافی، در این ویدئوها مشهود است. گویا ازدحام جمعیت زیادی که البته تعدادشان نیز مشخص نیست، مدیریت را دشوارتر از پیش‌بینی‌های دولتی کرده است. در سیستان‌وبلوچستان، استانی که قرار است محل گذر بیشترین تعداد اتباع باشد، وضعیت نگران‌کننده اتباع اهالی و جامعه محلی، به‌ویژه جامعه اهل سنت، را به همیاری و کمک به دولت فراخواند.

همه پای کار

«فرشید عابدی»، روزنامه‌نگار و یکی از فعالان اجتماعی در منطقه سیستان، می‌گوید: «هم اهالی بلوچ و هم سیستانی‌ها، همه به کمک برادران و خواهران افغانستان آمدند تا در روزهای گردوغبار و داغ این منطقه، بازگشت اتباع برایشان آسان‌تر رقم بخورد، نه‌فقط مردم عادی بلکه دستگاه‌هایی مانند ستاد فرمان اجرایی ۱۰ماده‌ای امام خمینی(ره) و گروه‌های جهادی بسیاری در تلاش برای روند خدمات‌رسانی هستند.»

«ملِک» اهل «زهک» است و یکی از کسانی است که در کار اطعام به اتباعی که تا عبور از مرز در این منطقه نگهداری می‌شوند، همکاری می‌کند. ملک می‌گوید اهالی افغانستان شاید برای مردم در سراسر ایران غریبه‌ای باشند که به کشور وارد شده‌اند، اما این‌سو و آن‌سوی مرز آنقدر با هم بستگی قومی و خویشی دارند که هرگز برای هم غریبه به‌حساب نیامدند: «دولت بستگان ما را مهاجر می‌خواند و مردم بسیاری در گوشه و کنار ایران به آنها به چشم غریبه یا مهمان ناخوانده نگاه می‌کنند. اما بسیاری از طوایف هم در سیستان و هم در بلوچستان با آنان قوم‌وخویش‌اند. از همدیگر زن و شوهر می‌گیرند و با هم وصلت می‌کنند. افغانستان هم در جنگ اول، در دوره مثلاً دموکراسی و هم پس از ورود طالبان، هیچ‌وقت وضع و حال درستی نداشت. اقتصاد آنجا از آنچه شما می‌بینید، بدتر است. فقط آمدن طالبان یا جنگ نیست که این مردم را آواره کرده است. افغانستان سال‌هاست که کشور امنی نیست. ما اگر کمک می‌کنیم، به برادران و خواهرانمان کمک می‌کنیم. منتی به سر کسی نیست.»‌

ملک تعریف می‌‎کند که او فقط یک هماهنگ‌کننده است و پول سفره‌ها (وعده‌های غذایی که برای اتباع آماده می‌شود) را خیران می‌دهند: «بسیاری اینجا هستند که دستگیر شده و به این اردوگاه‌ها آورده‌ شده‌اند. بسیاری حق و حقوقشان از کار را هم تسویه نکرده‌اند، برخی برگه‌های خروجشان هم تأیید نشده است و باید چند روز در صف انتظار بمانند. البته دولت واقعاً دارد تلاش می‌کند که کار همه را به‌سرعت انجام دهد، اما جمعیت بسیار زیاد است. این افراد بعد از ورود به افغانستان هم باید در کمپ‌های اسکان موقت بمانند، این‌طور نیست که آن‌طرف، خانه و زندگی برایشان فراهم باشد. انصاف این بود که همه حق و حقوقشان را پرداخت و این بندگان خدا را رهسپار می‌کردند. حالا نیاز به کمک و همراهی دارند. ما می‌خواهیم مهمان را بدرقه کنیم، نه دشمن را. تأمین آب و یخ و غذا به مقدار کافی یکی از بزرگترین مشکلات است. هوا بسیار گرم است. ما از تعداد اتباع ورودی آمار دقیقی نداریم، هیچ اطلاع دقیقی از میزان نیازها هم نداریم. تأمین وسایل بهداشتی مورد نیاز زنان و کودکان هم کار دشواری است. زمان ماندگاری در این‌سوی مرز، از پیش‌بینی‌های دولت طولانی‌تر شده و همین اوضاع را آشفته کرده است.»

کمبود سرویس بهداشتی

به‌نظر می‌رسد آنچه ملک و دوستان خیرش در زهک انجام می‌دهند، در کمپ «الغدیر» زاهدان نیز در جریان است؛ یکی از بزرگترین مراکز برای ساماندهی اتباع یا بازگشت به افغانستان. تعداد دقیق اتباعی که روزانه به این اردوگاه وارد یا از آن خارج می‌شوند، مشخص نیست، اما اخبار رسمی نشان از سرکشی‌های مکرر مسئولان دولتی در سیستان‌وبلوچستان به این کمپ دارد. یکی از فعالان جهادی در کمپ الغدیر که نمی‌‌خواهد نامش در این گزارش بیاید و ما او را با نام مستعار «فیصل» می‌خوانیم، تعریف می‌کند که عروس برادرش هم اهل افغانستان است و با وجود اوراق رسمی ازدواج و قید نام فرزندان با شناسنامه ایرانی در شناسنامه مادر، فقط با وساطت چند مقام مذهبی، امکان اقامت عروس برادر در ایران فراهم شد؛ اما تمام اعضای فامیل عروس برادرش باید ایران را ترک کنند، با اینکه در زاهدان کار و زندگی آبرومندی داشتند.

 او می‌گوید: «هیچ‌کس نمی‌داند اتباع وقتی از ایران بروند چه سرنوشتی در انتظارشان است. بسیاری از افرادی که عودت داده شده‌اند، سال‌هاست در ایران زندگی می‌کنند. اتفاقاً در ایران خدمت هم کرده‌اند. کار و زندگی داشته‌اند و این‌طور نبوده که بار اضافی بر دوش کشور باشند، اما حالا باید ایران را ترک کنند. اردوگاه الغدیر حالا دیگر کاملاً سروسامان دارد. روزهای نخست یکباره خیلی شلوغ شد؛ چون حدود هفت هزار افغانستانی شبانه‌روز به این اردوگاه وارد می‌شد و ظرفیت رد مرز آن حدود ۵۰۰ نفر است. اما حالا همه‌چیز مرتب است. البته مشکل سرویس بهداشتی همچنان وجود دارد. صف‌های طولانی برای اجابت مزاج تشکیل می‌شود و حمام وجود ندارد. با وجود نصب سرویس‌های بهداشتی، اما در این گرمای هوا، مشکل چند برابر شده‌است. از دیدگاه من، نبود آب گوارا و قابل‌نوشیدن، کمبود سرویس بهداشتی و همچنین نظافت این سرویس‌ها، از مشکلات بسیار مهم است. دقت کنید که مشکلات بهداشتی و نظافت در هوای گرم بسیار بیشتر و شدیدتر می‌شود.»

«مهدی رستگارنیا» نیز از نیروهای مردمی است که در اردوگاه الغدیر خدمت می‌کند. او نیز مانند فیصل می‌گوید حالا شرایط بسیار بهتر شده‌ است و دولت در این منطقه از عهده نظم‌دهی به امور برمی‌آید، با اینکه تعداد بسیار زیادی از اتباع روزانه به این اردوگاه وارد می‌شوند. «چند روز اول هجمه یکباره و بسیار زیادی داشتیم. به‌طور میانگین حدود ۷ تا ۱۰ هزار نفر به این اردوگاه وارد شدند، درحالی‌که اینجا اصلاً چنین ظرفیتی ندارد. البته بسیاری هم به کمپ قدیمی نیمروز منتقل شدند تا کارهایشان انجام شود و رد مرز شوند. من دولتی نیستم، اما می‌خواهم جانب انصاف را بگیرم. مشکل از ظرفیت این اردوگاه بود. الان الحمدلله کار دارد به‌خوبی انجام می‌شود.»

در روایت «صفیه نورا»، یکی دیگر از کسانی که در مرز «میلک» در حال کمک به افرادی است که باید رد مرز شوند، از آرامشی مانند آنچه می‌گویند در اردوگاه الغدیر در جریان است، خبری نیست. صفیه می‌گوید: «مشکل اصلی در این است که این کمپ‌ها یا اردوگاه‌ها نهایتاً برای عبور روزانه ۷۰۰ تا هزار نفر از مرز تعبیه شده‌اند، اما در حال حاضر چندین برابر این ظرفیت، اتباع به اردوگاه‌ها در همه نقاط مرزی وارد می‌شوند. این افراد دو گروه هستند؛ افرادی که کارهای انگشت‌نگاری و عبورشان از مرز انجام شده است و افرادی که باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت یا بیشتر در اردوگاه بمانند تا کارهایشان انجام شود.»

او ادامه می‌دهد: «مسئله بسیار مهم دیگر این است که همه اتباع با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند. اتوبوس‌هایی که تا مقصد اجازه توقف برای آب یا غذا ندارند و فکر می‌کنم فقط در مکان مشخصی اجازه توقف برای سرویس بهداشتی دارند. بنابراین، تقریباً تمام افراد وقتی وارد اردوگاه‌ها می‌شوند، به آب و غذا نیاز دارند. هوا به‌شدت گرم است و ما دقیقاً وسط بادهای ۱۲۰روزه هستیم. اینجا هشت تا ۱۰ مه‌پاش کار می‌کند، اما اصلاً جوابگو نیست. به‌خاطر حجم گردوخاک بسیار زیاد، اتباعی که به مرز رسیده‌اند یا مشکل تنفس پیدا کرده‌اند یا مشکل چشم.»

مشکلات ساماندهی اتباع به همین خلاصه نمی‌شود؛ آب، در گرمای تیرماه سیستان‌وبلوچستان به‌خودی‌خود یک چالش است: «ما بیشتر از آب، از یخ استفاده می‌کنیم. واقعاً جامعه اهل سنت دارد همه‌جوره حمایت می‌کند. خیران تانکرهای یخ می‌آورند. اما در گرمای هوا یخ‌ها آنقدر زود آب و آب به‌سرعت داغ می‌شود که باز هم قابل‌نوشیدن نیست.»

او ادامه می‌دهد: «اردوگاه اصلاً غذادهی نداشته است؛ نه آب، نه غذا. همه آب و غذای توزیع‌شده را مردم و خیران تهیه کرده‌اند. ما هشت روز است در منطقه مستقر هستیم، اما نمی‌دانیم که توان مالی ما تا چند روز دیگر اجازه استقرار می‌دهد. مجموعه ما روزانه حدود یک‌هزار و ۳۰۰ غذا در روز در اردوگاه توزیع کردیم. گروه‌های مردمی و جهادی دیگری هم هستند که تقریباً همین مقدار، کمی بیشتر یا کمی کمتر، غذا توزیع کرده‌اند.»

در ازدحام جمعیت نخستین چیزی که زیر سؤال می‌رود و از استاندارد‌ آن کاسته می‌شود، بهداشت عمومی است. صفیه می‌گوید: «اینجا دوش حمام وجود ندارد. تعداد سرویس‌های بهداشتی کم بود. خیران چند کانکس سرویس بهداشتی کار گذاشتند، اما دوش نیست. تعداد قابل‌توجهی از افرادی مستقر در اینجا، از خانواده‌های متوسط رو به بالا هستند و حالا علاوه‌بر فشار بهداشتی، به‌خاطر این آشفتگی در وضعیت روحی بدی هم قرار گرفته‌اند. استحمام مطلقاً وجود ندارد. سالن‌ها و اتاق‌ها بوی بسیار بدی گرفته‌اند و عملاً خالی ‌شده‌اند. یعنی مردم به‌دلیل بوی بسیار بدی که موکت‌ها و اتاق‌ها پیدا کرده‌اند، به هوای بسیار گرم بیرون پناه آورده‌اند. به‌نظر می‌رسد جمعیت بسیار بالا هم امکان رسیدگی سریع‌تر به امور اتباع را نمی‌دهد.»

از آنچه صفیه تعریف می‌کند، باز هم یادم به حسن و چیزهایی که از مسیر آمدن تعریف می‌کرد، می‌افتد. مسیر مهاجرت چه در رفتن و چه بازآمدن، برای افغانستانی‌ها آسان نیست. حسن از جلای وطن با پای پیاده و «درشتی‌های راه» و «ریگ هامون» می‌گفت که به امید فردایی بهتر از آنچه در وطن می‌توانست داشته باشد، طی می‌کرد. حالا بعد از چند سال شاید حسن هم در میان همین آدم‌هاست: تشنه، حمام‌نکرده،  زیر آفتاب داغ و غبار بادهای موسمی با نفسی بریده، یا سوار بر اتوبوسی که قرار است فقط یک‌بار برای اجابت مزاج توقف کند. کسی چه می‌داند پای حسن این‌بار چگونه از مرز عبور می‌کند. 

روزنامه لبنانی «الاخبار» با ارائه گزارشی در رابطه با جنگ اخیر ایران و رژیم صهیونیستی نوشت تل آویو یک جنگ ترکیبی علیه ایران را آغاز کرده که شامل مجموعه‌ای از حملات سایبری، تحریم‌ها و عملیات رسانه‌ای برای تضعیف سپاه پاسداران و مقابله با نفوذ ایران است.

به گزارش خبرآنلاین، این روزنامه لبنانی در گزارش خود نوشت از پایان تجاوزات رژیم صهیونیستی به ایران تاکنون، مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران بارها هشدار داده‌اند که دشمنان کشور به‌واسطه محدودیت ابزارهای کاملا سنتی در مقابله با آنچه به‌عنوان «تهدید ایران» توصیف می‌شود، به جنگی ترکیبی علیه ایران روی آورده‌اند.

به گزارش روز شنبه ایرنا، براساس نظریه «بیل نیمت» افسر ارتش آمریکا، «جنگ ترکیبی الگویی نوین از جنگ چریکی محسوب می‌شود که در آن فناوری‌های روز برای عملیات روانی به کار گرفته می‌شوند». ایننوع از جنگ شامل بخش عمده‌ای از تکنیک‌های مربوط به جنگ‌های نسل چهارم است؛ مانند بهره‌گیری از قدرت نرم از طریق تحریم‌های اقتصادی و سیاسی، عملیات خرابکاری، ترورو ترکیبی از نیروهای نظامی رسمی و غیررسمی، همچنین استفاده از شبکه‌های جاسوس و مزدور داخلی و خارجی.

این مدل جنگ در جنبه‌هایی نیز با جنگ‌های نسل پنجم تلاقی دارد؛ به‌ویژه تمرکز بر راه‌اندازی کمپین‌های هدف‌دار فرهنگی و سیاسی که با استفاده از فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، مردم را به شورش علیه حکومت تحریک می‌کند. این اقدامات در نهایت با حملات سایبری، شکاف اجتماعی و آشوب را افزایش می‌دهند تا اعتماد عمومی نسبت به نهادهای حاکمیتی سست شده و ساختار سیاسی کشور دچار فروپاشی شود.

طرح زامیر: چارچوبی نظری برای سناریوی تهاجم

با توجه به شرایط موجود و با الگوگیری از نسخه‌های پیشین راهبردهای نظامی اسرائیل‌ کهمحور آنها پیشرفت‌های فناورانه و برتری اطلاعاتی و جاسوسی با پشتیبانی آشکار غرب، چه در زمینه هوش مصنوعی و نفوذ به سامانه‌های نرم‌افزاری و چه در حوزه عملیات رسانه‌ای و جنگ‌های روانی و دیجیتال است، جای تعجب نیست که «ایال زامیر» رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی، نسخه اختصاصی خود از «جنگ ترکیبی» را در برخورد با ایران از بایگانی بیرون آورده است.

خلاصه‌ کلی این نسخه، در پژوهشی آمده که زامیر در زمان فعالیتش به‌عنوان پژوهشگر در«مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ تهیه کرده است. این تحقیق ۷۵ صفحه‌ای که در ماه مه ۲۰۲۲ تحت عنوان «مقابله با راهبرد منطقه‌ای ایران: برنامه‌ای جامع و بلندمدت» منتشر شده، ایران را تهدیدی برای رژیم صهیونیستی تعریف می‌کند که «سطح آن از تهدیدات متداول فراتر است، هرچند زیر آستانه هسته‌ای باقی می‌ماند». زامیر هشدار داده که جمهوری اسلامی ایراندر پی تبدیل شدن به «قدرت غالب منطقه‌ای» در منطقه‌ای است که شاهد تنش‌هایی است که می‌تواند نوع ساختار نظم سیاسی آن طی دهه‌های آینده را شکل دهد.

طرح زامیر همسو با موضع‌گیری کابینه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اشغالگر درباره روند مذاکرات هسته‌ای ایران است که ادعا می‌کند آمادگی ایران برای امتیازدهی حتیدر صورت توافق درباره محدودیت‌های برنامه هسته‌ای، بر مبنای ملاحظات «موقتی» و «تاکتیکی» با هدف کسب منافع اقتصادی از غرب صورت می‌گیرد؛ منافع اقتصادی‌ای کهتوان ادامه دادن «کارزار راهبردی» ایران علیه دشمنان منطقه‌ای و جهانی‌اش را تقویت می‌کند. به همین خاطر، زامیر درباره مخاطرات ناشی از هرگونه سهل‌انگاری در برابر دولت ایران هشدار می‌دهد.

بر اساس این فرض که «ایران جز با اقدام بازدارنده صریح مهار نمی‌شود» و «نمی‌توان بااقدامات پراکنده یا محدود با پروژه‌های آن مقابله کرد»، زامیر خواستار طراحی رویکردی «چندلایه، بلندمدت و چندمحوره» شده است؛ رویکردی که در آن اسرائیل، همراه با آمریکا و متحدان عرب، با تقسیم‌کار مشخص و کارآمد در قالب سازوکار منطقه‌ای منسجم همکاری کند. این رویکرد باید از همه ابزارهای اجرایی نه فقط نظامی، بلکه دیپلماتیک،اطلاعاتی، اقتصادی، رسانه‌ای و امنیتی به‌صورت همزمان و هماهنگ بهره ببرد. هدف اصلی این طرح، تضعیف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان نقطه اتکای ساختار جمهوری اسلامی و کاهش توانایی آن در مدیریت ارتباطات با متحدان منطقه‌ای ایران است.

بر اساس دیدگاه ایال زامیر، ادغام اسرائیل در فرماندهی مرکزی ایالات متحده فرصت مهمیرا برای شکل‌گیری ائتلافی میان تل‌آویو و چند کشور عربی فراهم کرده است؛ ائتلافی که حوزه‌هایی همچون امنیت اطلاعات، دفاع هوایی و نبردهای سایبری را در برمی‌گیرد وبا هدف مقابله با نفوذ گسترده ایران در منطقه پیگیری می‌شود.

یکی از نتایج اصلی پژوهش زامیر، پیشنهاد او برای اتخاذ رویکردی موسوم به «انتقام بازدارنده هدفمند» با هدف ناکام گذاشتن همه اقدامات ایران علیه دشمنانش، به جای درپیش گرفتن راهبرد جنگ فراگیر است؛ در کنار آن، زامیر خواستار اجرای سیاست‌هایی برای منزوی‌سازی متحدان ایران در منطقه و قطع مسیرهای پشتیبانی آنهاست. مجموعه این اقدامات باید در قالب سازوکار منطقه‌ای گسترده‌تری ادغام شود تا ایران به عنوان یک«دشمن استراتژیک بلندمدت» دیده شود، نه صرفاً یک تهدید موقت. در این چارچوب، ابزارهایی مانند تحریم‌های اقتصادی، تضعیف توان سایبری ایران، افزایش نظارت و عملیاتاطلاعاتی و گسترش توافق‌های ابراهیم به‌عنوان ابزارهای فشار سیاسی و راهبردی مورد توجه قرار گرفته‌اند.

همچنین زامیر به «رویارویی اندیشه‌ها» نیز توجه دارد؛ نبردی که هدف آن تخریب و از بین بردن «گفتمان ایدئولوژیک ایران» از درون به‌ویژه در میان جوامع شیعی است. در کنار آن،طرح او بر تقویت جریان‌های فرهنگی و مذهبی موسوم به «معتدل» از طریق «برجسته‌سازی جلوه‌هایی از اسلام با رویکرد باز و تأکید بر ارزش‌های باثبات دموکراتیک» تمرکز دارد.

جنگ پنهان

از جمله مواردی که با ابعاد عملیاتی «طرح زامیر» هم‌پوشانی دارد، تهدیداتی است کهارتش رژیم اشغالگر در طول جنگ، از طریق رسانه‌ها و فضای دیجیتال متوجه چهره‌های سیاسی و نظامی ایران کرده است. افزون بر آن، بیش از شش هزار حمله سایبری علیه ایران انجام شده که شماری از آنها زیرساخت‌های بانکی را هدف قرار داده‌اند.

در پاسخ، حملات سایبری متقابل ایران منجر به افزایش چشمگیر (حدود ۷۰۰ درصدی) در حملات علیه منافع رژیم صهیونیستی از جمله پلتفرم‌های دولتیو زیرساخت‌های حساس، بنا بر داده‌های شرکت امنیت سایبری «رادویر» شده است.

همچنین ساعاتی پس از اعلام دونالد ترامپ در پلتفرم «تروث سوشال» درباره حمله نیروهای آمریکاییبه تأسیسات هسته‌ای ایران، این شبکه اجتماعی مورد حمله سایبری قرار گرفت؛ همزمان با آن، دست‌کم ۱۵ نهاد و ۱۹ وب‌سایت آمریکایی نیز هدف حملات مشابه قرار گرفتند.

به گزارش الاخبار، روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» به نقل از برخی مقامات صهیونیستی نوشت: اطلاعات امنیتی مربوط به ایران که جمع‌آوری آن «سال‌ها به طول انجامیده» ازمنابع متعددی استخراج شده‌اند؛ از جمله «اطلاعات انسانی»، «منابع باز»، «ماهواره‌های تجاری»، «تلفن‌های هک شده» و «عوامل مخفی که به‌صورت محلی جذب شده‌اند»؛ و اینسازوکارها زمینه‌ای را برای ایجاد «انبارهای سری جهت مونتاژ پهپادها» و «استفاده از سیستم‌های تسلیحاتی کوچک نصب‌شده روی خودروهای عمومی» در داخل خاک ایران فراهمکرده‌اند.

گزینه‌های ایران

در سوی دیگر ماجرا، ایران با نشان دادن اراده‌ای جدی برای تقویت سازوکارهای ضدجاسوسی و توانایی در کنترل تبعات نفوذ اطلاعاتی گسترده‌ای که در طول جنگ رخ داد، نشانداده که قصد دارد راهبردهای امنیتی خود را بازتعریف کند.

همچنین، گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر آنکه ایران تصمیم گرفته تمامی خدمات وابسته بهسامانه موقعیت‌یاب جهانی آمریکا (GPS) را در خاک خود متوقف کرده و به‌صورت رسمی از سامانه چینی (BeiDou) بهره‌ گیرد؛ اقدامی که در راستای تقویت «حاکمیتدیجیتال» با همکاری شرکای بین‌المللی ضدغربی ارزیابی می‌شود.

بر اساس تحلیل‌ها، این تغییرات بیانگر تحولاتی در شیوه برخورد فرماندهی نظامی ایرانبا محور آمریکا ـ اسرائیل است؛ تحولی که نه‌تنها بر رویکردهای تقابل منطقه‌ای اثر گذاشته بلکه بر نحوه مدیریت تعاملات سیاسی درون‌مرزی و فرامرزی نیز به‌ویژه در سایه تجربیات کسب شده در جریان جنگ اخیر مؤثر بوده است.