چهره هفته؛ عبدالعلی علی عسکری

حدود پنج سال پیش در ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ حکم انتصاب عبدالعلی علی عسکری برای ریاست سازمان صداوسیما صادر شد و علی عسکری بر مسند مهمترین سازمان رسانه‌ای کشور که گاهی از آن به عنوان تریبون نظام جمهوری اسلامی ایران تعبیر می‌شود تکیه زد.

طی سال‌های حضور وی در این جایگاه بارها به دلیل حواشی و جنجال‌های تلویزیونی که بواسطه شبکه‌های اجتماعی به سرعت در جامعه بازتاب پیدا می‌کرد خبرهایی به عنوان تغییر رئیس صداوسیما و در پی حاشیه‌های بعدی جنجال‌های سازمان در همین شبکه‌ها منتشر می‌شد.

خبرهایی که تقریباً سالی یک بار جایگزینی برای ریاست صداوسیما تعیین می‌کرد و تنها یکی دو بار آن هم به شکل غیررسمی تکذیب شد.

جدال بر سر ریاست سازمان صداوسیما گاه به نامه‌نگاری‌های تند و تیزی هم از طرف مدعیان امر نسبت به این رسانه منجر شده اما باز هم هیچ نتیجه قطعی و روشنی در بر نداشته است.

حالا در آستانه عبور از بازه پنج ساله تنور طرح جانشینان احتمالی رییس صداوسیما یک بار دیگر داغ شده است و این بار هم این گزینه‌ها به رسانه‌های رسمی‌تر هم کشیده شده است. گزینه‌های مطرح شده معمولاً هم ثابت هستند و گاهی هم میان آنها نام‌هایی بی ارتباط با پیشینه و سوابق لازم برای چنین پستی مطرح می‌شود. سید محمد حسینی از وزیران ارشاد، صفار هرندی و رحمانی فضلی از گزینه‌هایی بودند که در همین چند وقت یک بار دیگر نامشان در گمانه زنی‌های رسانه‌ای تکرار شد.

البته علی عسکری همچنان که گفته شد، هیچ گاه واکنش رسمی و صریحی نداشته است و سکوت او و این فضاسازی رسانه‌ای حتی می‌تواند منجر به تمدید حکم ریاست علی عسکری برای پنج سال دیگر هم باشد.

اتفاق هفته؛ انتشار فهرست مجوزهای شبکه خانگی

چند روز پیش فهرست کاملی از پروانه‌های ساخت ارشاد برای آثار سینمایی و غیرسینمایی منتشر شد که طی آن همه پروانه ساخت‌هایی که برای آثار نمایشی، ترکیبی، سریال، مستند و فیلم‌های ویدئویی برای شبکه نمایش خانگی دریافت شده بود اطلاع رسانی شد. ضمن اعلام این فهرست سازمان سینمایی در یک اقدام پیش بینی نشده و خودجوش علاوه بر مجوزهایی که برای آثار سینمایی و غیرسینمایی صادر می‌کند فهرست کاملی حتی از متقاضیان ساخت اثر در شبکه خانگی را هم منتشر کرد که طی از آن حضور چهره‌های جدید مثل ایرج طهماسب در شبکه خانگی و یا حتی آثار جدید کارگردانان در این مدیوم پرده برداشت.

این اتفاق البته پس از مصاحبه خبرگزاری مهر با وحید فرهمند قائم مقام رییس ساترا رخ داد. سازمان تنظیم و مقررات صوت و تصویر فراگیر یا ساترا پیش از این به مجوزها و تنظیم گری محتوا و ساختار پلتفرم‌ها و وی او دی‌ها در زمان انتشار می‌پرداخت و در مصاحبه با خبرگزاری مهر به صراحت از یک اتفاق جدید یعنی ارائه پروانه ساخت به آثار سریالی برای وی او دی‌ها خبر داده بود و حتی اعلام کرد که دیگر پروانه ساخت ارشاد برای وی او دی‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند.

اخبار و نکاتی که طی این مصاحبه مطرح شد در چند روز اخیر به سوژه برخی از رسانه بدل شد و مورد قضاوت و ارزیابی‌های مختلفی قرار گرفت. حتی علی اصغر پورمحمدی که توسط فرهمند نامش به عنوان رییس شورای محتوایی ساترا برای بازبینی و نظردهی درباره فیلمنامه‌های سریال‌ها مطرح شده بود طی مصاحبه‌ای حضور خود را به طور ضمنی در این شورا تکذیب کرد. پس از این مصاحبه یکی از اتفاقات همین لیست منتشر شده از طرف سازمان سینمایی بود که طی آن متقاضیان در نوبت شورای پروانه ساخت را هم اعلام کرده بود که از جمله آنها نام برخی آثار بود که جنبه خبری پیدا کرد و تاکنون مطرح نشده بود.

در میان این آثار، نام ایرج طهماسب برای ساخت یک برنامه ترکیبی جلب توجه کرد. ایرج طهماسب که سال‌ها با کلاه قرمزی و بعد مجموعه‌های «کلاه قرمزی» که عروسک‌های مختلفی به آن اضافه شدند نوستالژی چند نسل را رقم زد حالا قرار است اجرای یک برنامه اینترنتی را بر عهده بگیرد و مایه حسرت خیلی از دوستدارانش شد.

نام طهماسب البته همزمان با «همرفیق» با اجرای شهاب حسینی چند باری به عنوان یکی از اعضای تیم محتوایی این برنامه به صورت غیررسمی مطرح شد حتی با انتشار قسمت‌های پایانی هم باز هم در خبرهایی غیررسمی نام به او به عنوان مجری فصل جدید همین برنامه یعنی «همرفیق» گمانه زنی شد. حالا نام او در این فهرست به عنوان مجری برنامه «مهمونی» آمده است که اتفاقاً تهیه کننده این برنامه هم حسن خدادادی پور است که تهیه کنندگی «همرفیق» را هم به عهده داشت.

صالحی با بیان اینکه فعالان رسانه و خبرنگاران در شمار مشاغل پرخطر هستند گفت:در حال حاضر در حال انجام ثبت‌نام خبرنگاران هستیم و در ادامه با توجه به شرایط تامین واکسن، واکسیناسیون انجام می‌شود.

سیدعباس صالحی در حاشیه سفر به استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره خسارت‌های شیوع ویروس کرونا به حزوه فرهنگ و هنر گفت: ویروس کرونا چه در سطح دنیا و چه در سطح ملی خسارت‌های زیادی به حوزه فرهنگ و هنر وارد کرد و بخش فرهنگ و هنر کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده است.

وی با اشاره به اینکه مشاغلی که خصلت تجمعی دارند از کرونا آسیب جدی دیدند، ادامه داد: مشاغلی مثل فرهنگ و هنر، گردشگری و … که خصلت تجمعی و اجتماع دارند در این یک سال و نیم گذشته آسیب‌ها و خسارت های جدی دیدند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: بخش فرهنگ و هنر ایران از اسفندماه که شاهد شیوع ویروس کرونا بودیم تا اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ افزون بر ۹۰۰۰میلیارد تومان خسارت دیده است که حجم قابل توجهی است.

صالحی با بیان اینکه جبران این خسارت با توجه به شرایط اقتصادی کشور دشوار است، یادآور شد: با این وجود اقدامات حداقلی برای جبران بخشی از این خسارت‌ها صورت گرفت که اعطای تسهیلات معیشتی به هنرمندان، همچنین اعطای تسهیلات ۷۰۰میلیارد تومانی از طریق سامانه کارا در مرحله اول و مرحله دوم آن که اخیرا ثبت ‌ام آن شروع شده و … از این جمله است.

وی با اشاره به اعطای تسهیلات معیشتی به اعضای صندوق هنرمندان نیز گفت: حدود ۸۰ هزار نفر عضو این صندوق هستند که ۲۰ هزار نفر از آنان در مشاغل دیگری هم فعالیت دارند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به پرسشی در خصوص واکسیناسیون خبرنگاران گفت: واکسیناسیون براساس اولویت‌هایی در حال انجام است و بعد از کادر درمان، افراد پرخطر و بیماران زمینه‌ای و افراد سالمند نوبت به مشاغل پرخطر می‌رسد که خبرنگاران نیز در ذیل مشاغل پرخطر تعریف شده و واکسیناسیون آنها انجام می‌شود.

صالحی با بیان اینکه فعالان رسانه و خبرنگاران در شمار مشاغل پرخطر هستند، افزود: واکسیناسیون‌ها براساس اولویت اعلام شده در حال انجام است و در حوزه خبرنگاران نیز، در حال حاضر در حال انجام ثبت‌نام خبرنگاران هستیم و در ادامه با توجه به شرایط تامین واکسن، واکسیناسیون خبرنگاران نیز انجام خواهد شد.

وی با اشاره به معرفی شهرهای خلاق در بخش‌های مختلف گفت: شهرهایی که موفق به دریافت این نشان شدند باید از این عنوان و نشان چه در راستای بهبود فضای آن رشته فرهنگی و هنری و چه در راستای بهبود شرایط اقتصاد شهر استفاده کنند.

این عضو کابینه دوازدهم در ادامه بیان کرد: انتخاب شهرهای خلاق هم برای فرهنگ و هنر و هم برای اقتصاد یک فرصت جدی است و باید حداکثر استفاده را از آن برد.

علی سلطان محمدی در رابطه با موضوعی که در دیدار با سخنگوی دولت نسبت به مسائل و مشکلات پیش آمده در نقده هنگام تحویل جنازه همسرش، مطرح کرده بود، افزود: کارشکنی‌ها و مانع‌تراشی‌هایی صورت گرفت ولی رسانه‌ها برای جذب مخاطب آتش مطلب را تندتر کردند.

وی افزود: در نقده اتفاق‌هایی افتاد که فشار روانی زیادی به ما وارد کرد ولی طوری نبود که بخواهند به زور از ما رضایت بگیرند.

وی تصریح کرد: هنگامی که شب به نقده رسیدیم  و به بیمارستان امام خمینی (ره) رفتیم، متصدی دفتر پرستاری پس از صحبت با فرماندار در پاسخ به سوال ما مبنی بر اینکه انتقال جنازه چقدر طول خواهد کشید؛ به ما گفت که اگر شکایت داشته باشید زیاد طول خواهد کشید ولی در صورتی که شکایتی نداشته باشید کارهای انتقال جنازه سریع‌تر انجام خواهد شد.

همسر خبرنگارایسنا اظهار کرد: فرماندار نقده ضمن تکرار حرف‌های مسئول دفتر پرستاری نقده در خصوص پیچیده شدن کار در صورت شکایت، تاکید کرد برای تحویل اجساد نیاز به مدارک و هویتی ولی دم و متوفی است.

سلطان‌محمدی در تشریح مشکل پیش آمده گفت: بعد از این که به فرماندار گفتم همسر شرعی مهشاد کریمی هستم نه رسمی، اصرار فرماندار که گویا با هماهنگی دادستانی بود مبنی بر این که  باید پدر مهشاد کریمی و خانواده ریحانه یاسینی برای تحویل جنازه حاضر باشند شروع شد.

وی با اشاره به اینکه قبل از حرکت به سمت ارومیه مرتب از او خواسته شده که نیاز به سفر نیست و پیکرهای مهشاد و ریحانه صبح به تهران فرستاده خواهد شد، خاطرنشان کرد: این مسئله به روشنی نشان می‌داد که از ابتدا هیچ نیازی به حضور خانواده‌ها نبود و وقتی این موضوع را در کنار اصرار برای عدم شکایت قرار می‌دهیم برداشتی به جز قصد مقامات محلی برای کسب رضایت از اولیای دم قبل از تحویل اجساد ندارد.

همسر خبرنگار ایسنا اضافه کرد: این اصرارها از زمان رسیدن به نقده تا صبح روز بعد ادامه داشت و بعد از  پیگیری‌هایی که از همان شب با تهران داشتم موفق به کسب نیابت قضایی شدیم و پرونده از دست دادستانی نقده خارج شد و مشکل برطرف شد.

گفتنی است بعدازظهر روز پنجشنبه 2 تیرماه اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست در بازگشت از تونل خط انتقال آب به دریاچه ارومیه در مسیر نقده دچار سانحه شد و دو تن از خبرنگاران “مهشاد کریمی” از ایسنا و “ریحانه یاسینی” از ایرنا جان خود را از دست دادند.
 

«۳۰ ثانیه بیشتر طول نکشید. اشهدم را خواندم و خودم را به دست تقدیر سپردم.»

این چند جمله روایت همان لحظه‌ای است که مسافران اتوبوس مرگ، دنیا دور سرشان چرخید، دو نفرشان همانجا آسمانی شدند، باقی به بیمارستان رفتند و یک‌نفرشان همچنان در بیمارستان بستری است؛ ابراهیم نژادرفیعی، خبرنگار خبرگزاری تسنیم.

ارومیه هنوز میزبان نژادرفیعی است چون یک لخته خون در ریه‌اش ایجاد شده و نمی‌توان او را به تهران منتقل کرد. دوتا از مهره‌های کمر و یکی از دنده‌هایش هم شکسته است.

روایتش را اینگونه آغاز می‌کند: «حدود ۳۰ نفر بودیم. ۲۰ خبرنگار و مابقی از ستاد احیای دریاچه ارومیه و سازمان محیط زیست. ساعت پنج صبح فرودگاه بودیم و ساعت ۶ و نیم هواپیما از زمین بلند شد. وقتی به مقصد رسیدیم دیدیم برنامه فشرده‌ای گذاشته‌اند و بدون هیچ استراحتی بازدیدها از همان دقایق ابتدای ورود به آذربایجان غربی آغاز شد و تا ساعت ۶ بعد از ظهر که حوالی زمان وقوع حادثه بود ادامه داشت. تا آن موقع هم همکاران تقریبا ناشتا بودند و فقط یک لقمه بینشان توزیع شده بود.»

او ادامه می‌دهد: «قبل از سفر، روابط عمومی سازمان محیط زیست برای هماهنگی‌ها با من تماس گرفت اما آنطور که شنیده‌ام ستاد احیا میزبان اولیه ما بود.»

بوی لنت می‌آمد

نژادرفیعی ادامه این سفر مرگبار را تعریف می‌کند: «پس از بازدید از سد و دریاچه به منطقه‌ای رفتیم که در آن همکاران در یک بالابر وارد تونل شدند تا فرایند انتقال آب‌های مرزی را ببینند. لباس بچه‌ها بعد از بازدیدی طولانی و طاقت‌فرسا خیس و کثیف شده بود و آن بالابر هم شرایط مناسبی نداشت. من سوار بالابر نشدم. به نظرم خبرنگاران محیط زیستی یک جسارت خاصی دارند.»

و روایت از وضعیت اتوبوس: «در زمان رفت، دقایقی که پشت سر راننده نشسته بودم بوی لنت به مشامم رسید. از راننده پرسیدم که آیا منشاء این بو طبیعی است؟ او گفت مشکل خاصی نیست و چون زیاد ترمز کردم بو بلند شده است. چون خونسرد بود من گمان کردم که حتما مشکل خاصی وجود ندارد.»

از جاده فرعی بازگشتیم

این خبرنگار با اشاره به آنچه در مسیر بازگشت بر خبرنگاران گذشته است، می‌گوید: «قرار بود ساعت چهار و نیم خبرنگاران در محلی که برای ناهار تدارک دیده بودند حاضر شوند اما پس از بازدید از این مکان، ساعت حدود پنج و ربع شده بود و به دلیل اینکه برنامه مطابق زمانبندی روابط عمومی پیش نرفت، مسیر بازگشت را تغییر دادند. مسیر رفت جاده نسبتا بهتر و به قول خودشان جاده اصلی بود اما زمان برگشت، اتوبوس از یک جاده فرعی راهی شد تا زودتر به مقصد برسیم. جاده برگشت، خاکی و باریک بود و آنطور که شنیده‌ام برای اینکه زودتر به ادامه برنامه‌ها برسیم این مسیر از سوی روابط عمومی انتخاب شده بود. این جاده به شکلی بود که دو ماشین همزمان نمی‌توانستند از آن عبور کنند و برای عبور اتوبوس، ماشین دیگر باید با سرعت کم و با احتیاط حرکت می‌کرد.»

به راننده می‌گفتند تندتر برو

نژادرفیعی در روایت خود از لحظات منتهی به وقوع حادثه می‌گوید: «یک طرف جاده دره و طرف دیگر صخره بود. من به دلیل اینکه جلوی اتوبوس نشسته بودم می‌شنیدم که یک نفر از مسئولان اجرایی از سرعت کم اتوبوس گلایه داشت. راننده ابتدا با سرعت کم حرکت می‌کرد اما در مسیر بازگشت گویا کمی به سرعت اضافه شده بود. اعضای روابط عمومی و مسئولانی که همراه ما بودند با ماشین شاسی‌بلند جلوتر از اتوبوس در حرکت بودند. همین مساله احتمالا باعث می‌شد که بیشتر به راننده برای بالابردن سرعت فشار وارد شود.»

فریاد زد کمربندها را ببندید

«کمی که گذشت شخصی از جلوی ماشین بلند فریاد زد کمربندها را ببندید. در آن لحظه اولین چیزی که به ذهنم آمد این بود که او دارد شوخی می‌کند. بچه‌ها هم در حال گپ و گفت با هم بودند اما ناگهان دیدیم خبرنگارانی که جلوی اتوبوس نشسته‌اند بلند فریاد می‌زنند «یا ابوالفضل، ترمز بریده». فضای اتوبوس به طور کامل عوض شد و سرعت اتوبوس افزایش یافت. چپ و راست خودم را نگاه کردم و دیدم کمربندی وجود ندارد و تنها قسمت قفل کمربند بود. بعد از حادثه از خبرنگاران دیگر که پرسیدم خیلی‌ها گفتند صندلی ما هم کمربند نداشت. احتمال دارد که یا طناب زیر صندلی بوده باشد یا اینکه برخی از صندلی‌ها کمربند نداشتند. اتوبوس یک لحظه به سمت گاردریل رفت و وسط جاده آمد و محکم به صخره برخورد کرد. اول شیشه‌ها به سمت صورت همکاران خرد شد و به نظر می‌رسید که راننده کنترل اتوبوس را به دست گرفته و شرایط تحت کنترل است اما مجدد اتوبوس در یک سرپایینی قرار گرفت و نمی‌دانم چرا راننده نتواست اتوبوس را کنترل کند و مجددا ماشین دور گرفت. جاده ناهموار بود و حاشیه جاده همسطح نبود که همین موضوع موجب شد اتوبوس واژگون شود. کل زمانی که متوجه شرایط غیرعادی شدیم تا این لحظه، ۳۰ ثانیه بیشتر طول نکشید. من در این زمان اشهدم را خواندم و خودم را به دست تقدیر سپردم. در ثانیه‌های آخر، صندلی جلویی را محکم بغل کردم. افرادی که کمربند خود را بسته بودند یا صندلی جلویی را چسبیده بودند از صندلی جدا نشدند اما برخی افراد هنگام واژگونی اتوبوس به سمت ما پرتاب و افرادی که وزن سبک‌تری داشتند یا به دلایل دیگر از اتوبوس خارج شدند.»

از انفجار ترسیدیم

این خبرنگار بعد از واژگونی را اینگونه روایت می‌کند: «وسایلی که داخل اتوبوس بود روی همکاران ریخته بود و وزن همکاران روی یکدیگر نیز فشار وارد می‌کرد. همان دقایق ابتدایی حادثه یکی از همکاران بلند فریاد می‌زد که پاهایم کجاست؟ یکی از پاهایش شکسته و از زیر آوار با شیبی تقریبا عمودی بیرون زده بود. در آن لحظه یکی گفت بنزین یا گازوئیل در حال نشت‌کردن است و احتمال انفجار اتوبوس وجود دارد. این ترس باعث شد افراد از روی فرد مصدوم عبور کنند. در این شرایط تنها کاری که توانستم با وجود شکستگی‌های خودم انجام دهم خالی‌کردن آوار از روی او بود تا بقیه از رویش رد نشوند. خدا را شکر بعدا که پرس و جو کردم فهمیدم آن همکار با چند عمل جراحی شرایطش بهبود یافته اما باید چند ماه استراحت و درمان کند.»

آن دو عزیز …

و ماجرای مرگ مهشاد کریمی و ریحانه یاسینی: «افرادی که جثه کوچک‌تری داشتند توانستند از زیر وسایل خارج شوند اما من به دلیل آسیبی که به کمرم وارد شده بود دیگر نتوانستم حرکت کنم. صدای همکاران را می‌شنیدم. متوجه شدم که دو نفر از خبرنگاران در زیر اتوبوس مانده‌اند و باوجود تلاش همکاران و رانندگان خودروهای دیگر، موفق نشده‌اند آنها را خارج کنند. دو عزیز خبرنگار که همسفر ما بودند درجا فوت کردند و بر قلب ما زخم زدند.»

او ادامه می‌دهد: «در آن منطقه تلفن آنتن نمی‌داد و یکی از همکاران که حال بهتری داشت برای برقراری ارتباط و تماس تلفنی با نیروهای امدادی بالای صخره رفت. نیروهای امدادی حدود ۱۰ دقیقه بعد از حادثه رسیدند و آمبولانس به حد کافی حاضر شد. لحظات بسیار سختی را در آن زمان تجربه کردیم و هرگز از یاد نخواهیم برد. بعد از وقوع حادثه مسئولانی به عیادت من آمدند و گفتند که بررسی‌ها نشان می‌دهد ترمز اتوبوس سالم بوده و احتمالا راننده هول کرده است. مسئولان محیط زیست هم در گوشی موبایلشان عکس معاینه فنی اتوبوس را به من نشان دادند. این حادثه هرچه بود، داغ بزرگی بر دل خبرنگاران گذاشت؛ کسانی که مظلومانه به دنبال حق دیگران هستند اما برای خودشان چیزی نمی‌خواهند. ای کاش هزینه گل‌هایی که برای مهشاد و ریحانه عزیزمان کردید را برای یک وسیله نقلیه مناسب می‌دادید تا امروز حال دلمان این نباشد.»

جمعی از اهالی رسانه در اعتراض به وقوع حادثه واژگونی اتوبوس خبرنگاران محیط‌زیست در ارومیه و فوت دو خبرنگار ایسنا و ایرنا و عدم پاسخگویی سازمان محیط زیست در قبال این حادثه، در مقابل این سازمان حاضر و خواستار عذرخواهی و استعفای «عیسی کلانتری» رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست شدند.

همچنین در پایان این تجمع، بیانیه‌ای در جمع اصحاب رسانه و برخی مدیران قرائت شد، که در آن بر روشن شدن تمام ابعاد حادثه واژگونی اتوبوس و برخورد قضایی با عاملان این حادثه تاکید شده بود.