در حالی که بحثها درباره آینده برنامه هستهای ایران داغ شده است، مجلس دوازدهم با طرحی جنجالی، گامهای جدی برای خروج از NPT برداشته است. این طرح که با سه فوریت در حال بررسی است، واکنشهای متفاوتی را در میان نمایندگان و کارشناسان برانگیخته است. اما چه کسانی پشت این طرح هستند و چه اهدافی را دنبال میکنند؟
ابهامات و تناقضها در طرح
یکی از نکات مهم در مورد این طرح، وجود ابهامات فراوان است. هنوز تعداد دقیق طرحها در این زمینه مشخص نیست و طراحان اصلی آن نیز به طور کامل معرفی نشدهاند. همچنین، محتوای حقوقی و قانونی طرح، انگیزه سیاسی آن و زمان دقیق بررسی در مجلس نیز در هالهای از ابهام قرار دارد.
یکی از موضوعات اصلی اختلاف نظر، نحوه اجرای طرح پس از تصویب است. برخی نمایندگان معتقدند که حتی در صورت تصویب، شورای عالی امنیت ملی باید نظر موافق خود را اعلام کند، در حالی که برخی دیگر معتقدند نیازی به بررسی موضوع در شورای عالی امنیت ملی نیست.
در هفتههای اخیر، جلسات غیرعلنی متعددی در مجلس برای بررسی این طرح برگزار شده است. اما اطلاعات دقیقی از محتوای این جلسات و تصمیمات اتخاذ شده در آنها در دسترس نیست.
نقش چهرههای سیاسی و گروههای ذینفوذ
بررسی اظهارات چهرههای سیاسی و فعالان رسانهای نشان میدهد که گروههایی با گرایشهای سیاسی مشخص، از جمله نزدیکان سعید جلیلی و جبهه پایداری، نقش فعالی در حمایت از این طرح دارند.
کامران غضنفری، از چهرههای نزدیک به این جریانها، در مصاحبههای اخیر خود از این طرح حمایت کرده و آن را واکنشی به فعالسازی مکانیسم ماشه دانسته است. او معتقد است که تصویب این طرح نیازی به تایید شورای عالی امنیت ملی ندارد.
ابوالفضل ظهرهوند، از دیگر چهرههای فعال در این زمینه، نیز با اشاره به بند ۱۰ NPT، خروج از این معاهده را به عنوان یک گزینه برای حفظ منافع ملی مطرح کرده است. او که در ستاد انتخاباتی سعید جلیلی نیز فعال بوده است، تاکید میکند که این موضوع باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
حسینعلی حاجیدلیگانی، به عنوان یکی از طراحان اصلی این طرح، در مصاحبهای به تشریح جزئیات آن پرداخته و اسامی طراحان دیگر را نیز اعلام کرده است. او تاکید دارد که این طرح با هدف مقابله با فشارهای بینالمللی و نقض تعهدات طرفهای مقابل تدوین شده است.
موضعگیری طیفهای مختلف در مجلس
در حالی که برخی از نمایندگان از جمله طیف نزدیک به سعید جلیلی و جبهه پایداری از این طرح حمایت میکنند، طیف دیگری از اصولگرایان به رهبری محمدباقر قالیباف، نگاه محتاطانهتری به این موضوع دارند.
مصطفی پوردهقان، نماینده مردم اردکان، با اشاره به اظهارات قالیباف در یک جلسه غیرعلنی، از لزوم پرهیز از شتابزدگی در این زمینه سخن گفته است. قالیباف معتقد است که تصمیم نهایی در مورد این طرح باید در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ شود.
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، نیز با تاکید بر اهمیت نقش شورای عالی امنیت ملی، بر لزوم بررسی دقیق و همهجانبه این طرح تاکید کرده است. او معتقد است که فصلالخطاب در این زمینه، شورای عالی امنیت ملی است.
تاریخچه تعامل مجلس با NPT
این اولین بار نیست که مجلس شورای اسلامی در مورد موضوع NPT طرحهایی را ارائه میدهد. در گذشته نیز طرحهایی در این زمینه مطرح شده است که نشان از حساسیت و اهمیت این موضوع در میان نمایندگان دارد.
در سال ۱۳۹۲، طرحی توسط جواد کریمی قدوسی، عضو وقت کمیسیون امنیت ملی، به مجلس ارائه شد که مورد انتقادهای فراوانی قرار گرفت. این طرح که به نظر میرسید بیشتر جنبه نظارتی بر دولت را داشت، با اشتباهات نگارشی و محتوایی همراه بود.
طرح خروج از NPT در مجلس دوازدهم، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که ابعاد مختلفی از جمله سیاسی، حقوقی و بینالمللی را در بر میگیرد. در حالی که حامیان این طرح معتقدند که این اقدام میتواند منافع ملی را تامین کند، مخالفان بر این باورند که این طرح میتواند تبعات جدی برای کشور به همراه داشته باشد.
با توجه به ابهامات موجود و اختلاف نظرها در مورد این طرح، بررسی دقیق و همهجانبه آن از سوی مجلس و شورای عالی امنیت ملی ضروری است. سرنوشت این طرح و پیامدهای آن، آینده برنامه هستهای ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.